Zgodnie z Kodeksem pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Ponadto pracownik ma obowiązek wykonywać swoją pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Z tego wynika, że co do zasady pracownik ma obowiązek wykonywania poleceń służbowych swojego pracodawcy ale tylko pod warunkiem, że nie są one sprzeczne z prawem i dotyczą zakresu określonego w umowie o pracę. Jeżeli zatem pracodawca zleca wykonanie rzeczy, która nie spełnia tych przesłanek, wtedy pracownik może odmówić wykonania polecenia.
Pani Anna jest zatrudniony w dużej firmie na stanowisku głównej księgowej. Dyrektor, przed którym jest odpowiedzialna, zleca jej od jakiegoś czasu prace dodatkowe, które nie są objęte ani jej umową o pracę, ani opisem stanowiska pracy, który otrzymała w dniu zawarcia umowy. Te prace dodatkowe dotyczą między innymi robienia notatek na spotkaniach, towarzyszenia na służbowych spotkaniach i kolacjach, rozmawianie z klientami indywidualnymi. Takie czynności nie należą do zakresu zadań Pani Anny i ma ona prawo odmówić wykonania tak sformułowanych poleceń służbowych.
Przeczytaj także: Kiedy dwunastolatek może pracować?
Pan Adam jest zatrudniony w firmie przewozowej na stanowisku kierowcy. W dniu zawarcia umowy ani później nie otrzymał na piśmie zakresu swoich obowiązków, ale pracodawca ustnie przekazał mu podstawowe zasady pracy w firmie. Do takich obowiązków należało m.in. rozładowywanie i załadowywanie przewożonych towarów, bądź bagaży przewożonych osób. Pan Adam sprzeciwił się takim poleceniom twierdząc, że pracuje na stanowisku kierowcy a nie tragarza. W tym przypadku należy jednak wskazać, że odmowa wykonania polecenia będzie bezzasadna, gdyż pracodawca informował go w dniu podjęcia pracy, że będzie musiał wykonywać takie prace dodatkowe.
Polecamy serwis: Urlopy
Należy pamiętać, że pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę w przypadku ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, jednak za takie nie można uznać sytuacji, gdy pracownik odmawia wykonania polecenia, które jest sprzeczne z prawem lub z umową o pracę.
Pracodawca Pana Jakuba, pracującego w hurtowni towarów spożywczych zlecił mu, aby na niektórych produktach ponaklejał zaniżone ceny produktów, gdzie inna cena będzie wynikała z naklejki, a inna po zeskanowaniu kodu kreskowego. Takie polecenie służbowe należy zdecydowanie uznać za sprzeczne z prawem i pracownik może odmówić jego wykonania.