Zgodnie z art. 129 § 1 kodeksu pracy czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciotygodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (z pewnymi wyjątkami wynikającymi z zastosowania szczególnych systemów czasu pracy).
Regulacja ta wskazuje na obowiązującą pracowników normę czasu pracy. Warto zwrócić uwagę, że wskazane wyżej określenia o „przeciętności” normy mogą być mylące, ponieważ służą one w istocie do określenia normy maksymalnej, obowiązującej pracownika w zasadzie w okresie rozliczeniowym. Oznacza to, że np. przekroczenie w danym tygodniu normy tygodniowej - 40 godzin pracy nie jest traktowane jako praca w godzinach nadliczbowych, gdy w okresie rozliczeniowym ilość przepracowanych w poszczególnych tygodniach godzin średnio nie przekroczy 40.
Pani Alicja pracuje w biurze rachunkowym jako sekretarka. W związku z tym, że biuro obsługuje wiele firm, raz w miesiącu przez kilka dni Pani Alicja musi zostawać po godzinach. W związku jednak z tym, że w pozostałe dni wychodzi zazwyczaj wcześniej, nie przekracza określonego prawem czasu pracy.
Jak obliczyć wymiar czasu pracy
Sposób obliczania wymiaru czasu pracy został określony w art. 130 Kodeksu pracy. Oblicza się go mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do liczby godzin iloczyn liczby dni pozostających do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.
Tak ustalony wymiar obniża się o:
- 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela;
- liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy przypadającą do przepracowania w okresie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.
Z powyższych sformułowań wynika, że nie zawsze norma czasu pracy musi być identyczna z wymiarem czasu pracy do przepracowania w okresie rozliczeniowym. W praktyce wymiar czasu pracy jest mniejszy od normy czasu pracy, gdy w okresie rozliczeniowym występuje święto w innym dniu niż niedziela. Wtedy wymiar czasu pracy ulega obniżeniu, natomiast norma pozostaje na niezmienionym poziomie.
Porównaj: Czas pracy (art. 128 - 151)
Ustalenie wymiaru czasu pracy odbywa się przy uwzględnieniu okresu rozliczeniowego obowiązującego u danego pracodawcy. Warto jednak podkreślić, że każdy pracodawca ma obowiązek zmniejszenia wymiaru czasu pracy o święto przypadające w innym dniu niż niedziela i to niezależnie od tego, czy dany dzień jest, zgodnie z obowiązującym u niego rozkładem czasu pracy, wolny od pracy, czy nie.
Oznacza to na przykład, że u pracodawcy, u którego praca odbywa się od poniedziałku do piątku, a święto przypada w sobotę, istnieje konieczność zmniejszenia wymiaru czasu pracy o to właśnie święto, mimo braku obowiązku wykonywania pracy przez pracowników tego pracodawcy w tym dniu. Powoduje to obowiązek udzielenia pracownikom dodatkowego dnia wolnego ze względu na obniżenie wymiaru czasu o wspomniane święto (lub zapłaty wynagrodzenia).
Polecamy: Obowiązki pracodawcy i pracownika