Nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Polska dostosowuje przepisy do unijnych zasad, Prezydent podpisuje

• Dostosowanie do unijnej dyrektywy nr 2024/505
• Nowy art. 30a – które dokumenty z Rumunii zrównano z polskimi dyplomami
• Pierwsza grupa dokumentów: „Diplomă de licență” i specjalny program podwyższania kwalifikacji
• Druga grupa dokumentów: kwalifikacje ponadśrednie i „Certificat de revalorizare a competenţelor profesionale”
• Kto przeprowadza procedurę uznawania kwalifikacji?
• Przepisy przejściowe: ochrona już uznanych kwalifikacji
• Wejście w życie nowelizacji
• Znaczenie nowelizacji dla systemu uznawania kwalifikacji

Dostosowanie do unijnej dyrektywy nr 2024/505

Nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej wdraża do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/505 z 7 lutego 2024 r. Akt ten zmienia dyrektywę 2005/36/WE w odniesieniu do uznawania kwalifikacji zawodowych pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, które odbyły kształcenie w Rumunii. Dyrektywa 2024/505, opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (L 2024/505 z 12lutego 2024), wprowadza szczegółowe regulacje mające na celu ujednolicenie zasad uznawania kwalifikacji rumuńskich pielęgniarek w różnych państwach członkowskich. Polska – poprzez nowelizację ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej – dostosowuje swoje przepisy tak, aby były one z tą dyrektywą w pełni spójne. W praktyce oznacza to, że ustawodawca dokładnie określił, jakie rumuńskie dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe pielęgniarek będą uznawane za równoważne z polskimi dyplomami i świadectwami uprawniającymi do wykonywania zawodu pielęgniarki w Rzeczypospolitej Polskiej.

Nowy art. 30a – które dokumenty z Rumunii zrównano z polskimi dyplomami

Kluczowym elementem nowelizacji jest dodanie do ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej nowego artykułu 30a. Przepis ten precyzuje, które rumuńskie dokumenty są traktowane jako równoważne z polskimi dokumentami potwierdzającymi posiadanie formalnych kwalifikacji zawodowych pielęgniarki, o których mowa w wykazie określonym na podstawie art. 34 ust. 2 ustawy. Zgodnie z nowym art. 30a, za równoważne z polskim dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem potwierdzającym kwalifikacje, będą uważane dwa rodzaje dokumentów wydawanych w Rumunii, przy spełnieniu ściśle określonych warunków.

Pierwsza grupa dokumentów: „Diplomă de licență” i specjalny program podwyższania kwalifikacji

Pierwszą kategorię dokumentów, które będą uznawane za równoważne z polskimi dokumentami potwierdzającymi kwalifikacje zawodowe pielęgniarki, stanowią: "dokumenty wydane przez odpowiednie władze w Rumunii i potwierdzające kwalifikacje pielęgniarki, o których mowa w art. 30 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, pod warunkiem że został do nich dołączony dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji uzyskanych na podstawie specjalnego programu podwyższania kwalifikacji „Diplomă de licență”.".

Chodzi tutaj o kwalifikacje uzyskane w ramach specjalnego programu podwyższania kwalifikacji dotyczącego kształcenia podstawowego pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną, które odbyły kształcenie przed 1 stycznia 2007 r. Program ten został zatwierdzony wspólnym zarządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Zdrowia Rumunii nr 4317/943/2014 z 11 sierpnia 2014 r. w sprawie zatwierdzenia specjalnego programu podwyższania kwalifikacji dotyczącego kształcenia podstawowego pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną odbytego przed dniem 1 stycznia 2007 r. dla absolwentów szkół pomaturalnych i wyższych (Dziennik Urzędowy Rumunii nr 624 z 26 sierpnia 2014 r.).

Warunkiem uznania takich kwalifikacji w Polsce jest:

• dołączenie do dokumentów potwierdzających kwalifikacje pielęgniarki dokumentu „Diplomă de licență” wydanego w ramach specjalnego programu, oraz
• posiadanie suplementu do dyplomu, potwierdzającego ukończenie tego specjalnego programu podwyższania kwalifikacji.

Nowelizacja wprost wskazuje, że dopiero łączne spełnienie tych warunków – czyli posiadanie dokumentu potwierdzającego kwalifikacje oraz odpowiednio udokumentowanego ukończenia specjalnego programu – pozwala na zrównanie rumuńskich kwalifikacji z polskim dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu pielęgniarki.

Druga grupa dokumentów: kwalifikacje ponadśrednie i „Certificat de revalorizare a competenţelor profesionale”

Druga kategoria dokumentów obejmuje kwalifikacje uzyskane na poziomie ponadśrednim. Zgodnie z nowelizacją, równoważne z polskimi dyplomami będą: "dokumenty uzyskane na poziomie ponadśrednim, o którym mowa w art. 4 zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej Rumunii nr 5114/2014 w sprawie zatwierdzenia metodologii organizacji, prowadzenia i ukończenia specjalnego programu podwyższania kwalifikacji dotyczącego kształcenia podstawowego pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną odbytego przed dniem 1 stycznia 2007 r. dla absolwentów szkół pomaturalnych (Dziennik Urzędowy Rumunii nr 5 z 6 stycznia 2015 r.).".

Również w tym przypadku ustawodawca uzależnił uznanie takich kwalifikacji od dodatkowego dokumentu. Do wskazanych dokumentów musi zostać dołączony dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji uzyskanych na podstawie specjalnego programu podwyższania kwalifikacji „Certificat de revalorizare a competenţelor profesionale”.

Dokument ten został określony w:

• art. 3 ust. 1 oraz załączniku 3 do wspólnego zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Zdrowia Rumunii nr 4317/943/2014 z 11 sierpnia 2014 r. w sprawie zatwierdzenia specjalnego programu podwyższania kwalifikacji dotyczącego kształcenia podstawowego pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną odbytego przed 1 stycznia 2007 r. dla absolwentów szkół pomaturalnych i wyższych,
• a także w art. 16 zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej Rumunii nr 5114/2014 w sprawie zatwierdzenia metodologii organizacji, prowadzenia i ukończenia specjalnego programu podwyższania kwalifikacji dotyczącego kształcenia podstawowego pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną odbytego przed dniem 1 stycznia 2007 r. dla absolwentów szkół pomaturalnych.

Podobnie jak w przypadku pierwszej grupy, także tutaj przepisy polskiej ustawy bardzo precyzyjnie odsyłają do konkretnych aktów prawnych obowiązujących w Rumunii. Ma to zapewnić pełną przejrzystość i pewność prawną co do tego, które kwalifikacje i dokumenty mogą zostać uznane w Polsce za równoważne z krajowymi uprawnieniami zawodowymi pielęgniarek.

Kto przeprowadza procedurę uznawania kwalifikacji?

Kancelaria Prezydenta RP przypomina również, kto w Polsce jest odpowiedzialny za procedurę uznawania kwalifikacji zawodowych pielęgniarek i położnych będących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, które zamierzają wykonywać zawód w Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, procedurę tę przeprowadzają właściwe organy samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych. To do nich będą trafiać wnioski osób legitymujących się rumuńskimi dokumentami wymienionymi w nowym art. 30a, a organy te – działając na podstawie zaktualizowanych przepisów – będą oceniać spełnienie wymaganych warunków formalnych.

W tym kontekście nowelizacja ma znaczenie porządkujące: wskazuje jednoznacznie, jakie dokumenty z systemu rumuńskiego, po spełnieniu określonych wymogów, mogą stanowić podstawę do pozytywnego rozstrzygnięcia w sprawie uznania kwalifikacji pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną w Polsce.

Przepisy przejściowe: ochrona już uznanych kwalifikacji

Ustawa zawiera także przepis przejściowy, który ma istotne znaczenie dla osób, których kwalifikacje zostały już wcześniej uznane. Zgodnie z nim: "kwalifikacje do wykonywania zawodu pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną uzyskane w Rumunii i uznane przed dniem 3 marca 2024 r. przez właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych zachowują ważność.".

Oznacza to, że osoby, które uzyskały decyzję o uznaniu kwalifikacji przed wskazaną datą, nie będą musiały przechodzić dodatkowych procedur ani dostosowywać się do nowych wymogów wynikających z wdrożenia dyrektywy 2024/505. Ustawodawca zapewnił w ten sposób ciągłość praw nabytych oraz stabilność sytuacji zawodowej pielęgniarek, których kwalifikacje zostały już raz formalnie zaakceptowane przez polski samorząd zawodowy.

Wejście w życie nowelizacji

Zgodnie z informacją Kancelarii Prezydenta RP, ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu jej ogłoszenia. Prezydent podpisał nowelizację w dniu 18 listopada 2025 r., ale czeka ona jeszcze na publikację w Dzienniku Ustaw (dzień publikacji niniejszego artykułu). Tego rodzaju krótkie vacatio legis ma na celu możliwie szybkie dostosowanie polskich przepisów do wymogów prawa unijnego i zapewnienie, że procedury uznawania kwalifikacji pielęgniarek kształconych w Rumunii będą przebiegały zgodnie z dyrektywą 2024/505. Jednocześnie tak sformułowany termin wejścia w życie pozwala organom samorządu zawodowego oraz instytucjom odpowiedzialnym za stosowanie przepisów niezwłocznie uwzględniać nowe regulacje przy rozpatrywaniu wniosków o uznanie kwalifikacji zawodowych.

Znaczenie nowelizacji dla systemu uznawania kwalifikacji

Choć nowelizacja ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej dotyczy stosunkowo wąskiego, ściśle określonego zakresu – kwalifikacji pielęgniarek kształconych w Rumunii – ma ona istotne znaczenie z punktu widzenia przejrzystości i spójności polskiego systemu prawnego. Nowy art. 30a szczegółowo porządkuje katalog dokumentów, które mogą być uznane za równoważne polskim dyplomom. Odwołując się bezpośrednio do aktów prawnych obowiązujących w Rumunii, ustawodawca ogranicza ryzyko rozbieżności interpretacyjnych oraz ułatwia organom samorządu zawodowego prowadzenie postępowań w sprawie uznawania kwalifikacji. Jednocześnie przepisy przejściowe gwarantują, że osoby, których kwalifikacje zostały już wcześniej uznane, zachowują swoje uprawnienia bez konieczności ponownej weryfikacji.