Utrata prawa wykonywania zawodu medycznego. Czy można ujawnić przyczynę? Zakwestionowane przepisy wchodzą w życie 26 marca 2024 r., do tego czasu dobrze było ustalić czy jawność informacji zamieszczonej w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego dotyczącej przyczyny utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego jest zgodna z Konstytucją czy nie. Czekamy na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zajmuje się sprawą.
- Kto wykonuje zawód medyczny?
- Czym jest Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego?
- Jawność informacji zamieszczonej w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego dotyczącej przyczyny utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego - sprawa w Trybunale Konstytucyjnym K 16/23
- Jawna przyczyna utraty zawodu medycznego
- Kiedy osoba wykonująca zawód medyczny traci uprawnienia do wykonywania zawodu?
- Stanowisko RPO - dane ujawniane wkraczają w zakres życia prywatnego
Kto wykonuje zawód medyczny?
Dostęp do wykonywania zawodu medycznego mają mieć tylko profesjonaliści. Dostęp do danego zawodu medycznego mogą mieć osoby, które posiadają wykształcenie wyższe lub posiadają kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego. Do wiodących zawodów medycznych zalicza się taki zawód jak: lekarz, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny.
Nowe zawody medyczne, wprowadzone w 2023 roku to: a) asystentka stomatologiczna, b) elektroradiolog, c) higienistka stomatologiczna, d) instruktor terapii uzależnień, e) opiekun medyczny, f) optometrysta, g) ortoptystka, h) podiatra, i) profilaktyk, j) protetyk słuchu, k) technik farmaceutyczny, l) technik masażysta, m) technik ortopeda, n) technik sterylizacji medycznej, o) terapeuta zajęciowy. Ustawa w tym zakresie zacznie obowiązywać od 26 marca 2024 r.
Czym jest Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego?
Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego jest rejestrem publicznym w rozumieniu art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2023 r. poz. 57, 1123, 1234 i 1703) prowadzonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Administratorem danych zawartych w rejestrze jest minister właściwy do spraw zdrowia. Rejestr jest prowadzony z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez jednostkę podległą ministrowi właściwemu do spraw zdrowia właściwą w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia.
Wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby wykonującej zawód medyczny, a w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie właściwego wojewody - Wojewoda Mazowiecki, zwany dalej "organem właściwym", udostępnia dane osób wykonujących zawody medyczne ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.
Jawność informacji zamieszczonej w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego dotyczącej przyczyny utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego - sprawa w Trybunale Konstytucyjnym K 16/23
Przed Trybunałem Konstytucyjnym trwa sprawa w zakresie jawności informacji zamieszczonej w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego dotyczącej przyczyny utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego (sygn. akt K 16/23) z wniosku Prezydenta RP. Uszczegóławiając, w dniu 5 października 2023 r. Prezydent RP w trybie kontroli następczej skierował do TK wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych w zakresie dotyczącym ujawniania w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do wykonywania tego zawodu. Do spawy dołączył się RPO, który wnosi, by TK uznał ten przepis za niezgodny z art. 47 i art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w związku z jej art. 31 ust. 3.
Jawna przyczyna utraty zawodu medycznego
Przepis art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz. U. poz. 1972) w związku z art. 4 ust. 1 pkt 12 tej ustawy w zakresie, w jakim przewiduje, że Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego jest jawny w odniesieniu do informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do wykonywania tego zawodu, jest niezgodny z art. 47 Konstytucji RP oraz art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Kiedy osoba wykonująca zawód medyczny traci uprawnienia do wykonywania zawodu?
- utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych; pozbawienia praw publicznych;
- prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
- pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego, o którym mowa w art. 68 pkt 5 ustawy (jako kara za przewinienie zawodowe).
Stanowisko RPO - dane ujawniane wkraczają w zakres życia prywatnego
Dane w zakresie przyczyn utraty prawa do wykonywania zawodów medycznych, należące do szczególnie chronionej sfery życia, wykraczają poza zakres niezbędnych informacji, które mogą być udostępniane przez władze publiczne - pisze RPO w obszernym uzasadnieniu stanowiska dla TK. Dane te będą dostępne dla nieograniczonego kręgu osób na całym świecie. Ujawnienie w rejestrze publicznym danych, które odnoszą się do szczególnej kategorii danych, tj. danych dotyczących zdrowia, orzeczeń karnych czy dyscyplinarnych, nieograniczonej liczbie osób, stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych.
W ocenie RPO zakwestionowany art. 4 ust. 3 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy o niektórych zawodach medycznych jest przez to niezgodny z art. 47 oraz art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP - w zakresie, w jakim przewiduje, że rejestr jest jawny w odniesieniu do informacji o przyczynie utraty przez osobę wykonującą zawód medyczny uprawnienia do wykonywania tego zawodu.
Udostępnianie danych osobowych w rejestrach publicznych za pomocą Internetu powoduje, że informacje te są dostępne dla potencjalnie nieograniczonej liczby osób i mogą być wykorzystywane w innych celach niż potrzeba wyszukania czy zidentyfikowania osoby wykonującej zawód medyczny - tak podkreśla RPO.