Czy do stażu pracy wlicza się działalność gospodarcza i umowy cywilnoprawne? Wielu samozatrudnionych czy wykonujących pracę np. na podstawie umowy zlecenia czy o dzieło od wielu, wielu lat postuluje o wliczanie do stażu pracy - warunkującego uprawnienia pracownicze - okresów działalności gospodarczej oraz pracy świadczonej na podstawie umów cywilnoprawnych. Czy Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zajmie się tym ważnym zagadnieniem a ustawodawca ureguluje odpowiednie przepisy. Póki do do Minister zwrócił się w tej sprawie RPO. Trzeba wiedzieć, że po raz pierwszy RPO wystąpił do resortu w tej sprawie 23 lutego 2010 r. Sprawa nie jest więc rozwiązana od 13 lat!
- Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do nowej Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
- Wliczanie do stażu pracy - warunkującego uprawnienia pracownicze - okresów działalności gospodarczej oraz pracy świadczonej na podstawie umów cywilnoprawnych.
- Możliwość uwzględniania doświadczenia zawodowego zdobytego w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej czy pracy wykonywanej w ramach umowy cywilnoprawnej
- Stanowisko dotychczasowej Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i rządu
Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do nowej Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, do którego pisze bardzo dużo osób konieczne jest wprowadzenie powszechnych przepisów uwzględniających okresy prowadzenia działalności gospodarczej, a także świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, przy ustalaniu uprawnień pracowniczych związanych ze stażem pracy. RPO wskazał jako przykład ustawę o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.
Ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:
1) okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
2) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem,
3) przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Wliczanie do stażu pracy - warunkującego uprawnienia pracownicze - okresów działalności gospodarczej oraz pracy świadczonej na podstawie umów cywilnoprawnych.
Argumenty podawane dotychczas przez Ministerstwo, które przemawiają za tym, aby nie doszło do wliczania do stażu pracy - warunkującego uprawnienia pracownicze - okresów działalności gospodarczej oraz pracy świadczonej na podstawie umów cywilnoprawnych, są takie:
- brak zasadności zmiany obowiązujących przepisów prawa pracy;
- brak racjonalności nałożenia na pracodawców obciążeń z tym związanych, ponieważ generowane są ogromne koszty przy prowadzeniu działalności gospodarczej, w świetle przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, obejmuje bowiem zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Przykładowo dodatek za wysługę lat czy nagroda jubileuszowa, mogłoby wywołać znaczące obciążenia finansowe pracodawców.
Możliwość uwzględniania doświadczenia zawodowego zdobytego w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej czy pracy wykonywanej w ramach umowy cywilnoprawnej
Rzecznik wiele lat temu już podkreślał, że nieuprawniony byłby pogląd, że niemożliwe z uwagi na skutki finansowe byłoby wprowadzenie przepisów powszechnie obowiązujących w zakresie wymogów kwalifikacyjnych określających kwalifikacje zawodowe pracowników różnych grup zawodowych, w kierunku umożliwiającym uwzględnianie do stażu pracy warunkującego możliwość objęcia określonego stanowiska pracy, okresów prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, czy wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych. Zmiany w powyższym zakresie nie wywoływałyby bowiem skutków finansowych. Chodziłoby przy tym o możliwość uwzględniania doświadczenia zawodowego zdobytego w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej czy pracy wykonywanej w ramach umowy cywilnoprawnej, mającego związek z obejmowanym stanowiskiem pracy w ramach stosunku pracy (nie tylko kierowniczym), a nie generalne wliczanie do stażu pracy warunkującego objęcie danego stanowiska pracy okresów jakiejkolwiek działalności gospodarczej, czy dowolnego rodzaju pracy w formach pozapracowniczych.
Jako przykład takich rozwiązań, choć nie do końca rozwiązujących problem, Rzecznik wskazał przepisy ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych odnoszący się do pracowników zatrudnionych na kierowniczych stanowiskach urzędniczych na podstawie umowy o pracę, mówi o posiadaniu co najmniej trzyletniego stażu pracy lub wykonywaniu co najmniej przez 3 lata działalności gospodarczej o charakterze zgodnym z wymaganiami na danym stanowisku. stanowiskach.
Niekiedy też taryfikatory kwalifikacyjne dopuszczają wliczanie do stażu pracy - wymaganego na stanowiskach pracy z powołania oraz na kierowniczych stanowiskach urzędniczych, na których nawiązywane są stosunki pracy na podstawie umowy o pracę - okresów wykonywania działalności gospodarczej. Chodzi zatem o posiadanie przez tych kandydatów do pracy doświadczenia zdobytego w wyniku prowadzenia takiej działalności.
Stanowisko dotychczasowej Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i rządu
Minister poinformowała, że „nie jest obecnie planowane podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie wliczania do okresu pracy, od którego zależy wykonywanie pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, okresów uprzednio prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, a także świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych".
Jednocześnie MRiPS poinformowała, że 15 grudnia 2021 r. Rada Ministrów przyjęła stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy (druk sejmowy nr 1137). Negatywnie oceniła w nim propozycję wprowadzenia zmiany przewidującej wliczanie poprzednio zakończonych okresów prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub współpracy przy wykonywaniu tej działalności, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenie społeczne, do okresów, od których zależą świadczenia lub uprawnienia pracownika.