Pracownik, którego umowa została rozwiązana w ramach zwolnień grupowych, ma prawo do odprawy pieniężnej. Jej wysokość zależy od wysokości miesięcznego wynagrodzenia pracownika i od zakładowego stażu pracy.
- Zwolnienie grupowe
- Odprawa pieniężna zależy od okresu zatrudnienia
- Wysokość odprawy pieniężnej
- Termin wypłaty odprawy
Zwolnienie grupowe
Zwolnienie grupowe zachodzi w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron. Istotne jest, aby w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmowało co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Liczby te obejmują także pracowników, z którymi w ramach zwolnienia grupowego następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników.
Odprawa pieniężna zależy od okresu zatrudnienia
Rozwiązanie umowy o pracę w ramach zwolnienia grupowego wiąże się z koniecznością wypłaty odprawy pieniężnej. Odprawa przysługuje w wysokości:
- 1-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- 2-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wysokość odprawy, należy wliczyć wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy, nawet jeśli wystąpiły przerwy kilkumiesięczne, kilkuletnie czy kilkunastoletnie, a także okres zatrudnienia w zakładzie pracy, który został przejęty przez aktualnego pracodawcę na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy.
Wysokość odprawy pieniężnej
Podstawę wymiaru odprawy pieniężnej z tytułu zwolnienia grupowego należy obliczyć według zasad właściwych dla ustalania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Jeśli pracownik otrzymuje wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze, określone w stałej miesięcznej wysokości, i nie otrzymuje innych składników wynagrodzenia, to zasada obliczenia odprawy jest prosta, ponieważ jest to wynagrodzenie zasadnicze lub jego wielokrotność.
Jeżeli jednak pracownik ma prawo także do innych składników wynagrodzenia lub jest wynagradzany w sposób zmienny, np. godzinowo albo prowizyjnie, należy ustalić średnią wysokość składników zmiennych i dopiero zaliczyć je do podstawy wymiaru odprawy.
Uwzględnianie w podstawie wymiaru odprawy pieniężnej składników wynagrodzenia
| Składniki stałe określone w stawce miesięcznej | Składniki zmienne |
| w wysokości przysługującej w miesiącu nabycia prawa do odprawy | za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc – w średniej wysokości wypłaconej w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odprawy |
| za okresy dłuższe niż 1 miesiąc – w średniej wysokości wypłaconej w okresie maksymalnie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odprawy |
Pracownik od 4 lat jest zatrudniony u pracodawcy X. Otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 6000 zł i stałą miesięczną premię regulaminową w wysokości 400 zł. W ostatnich miesiącach otrzymywał też wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Pracownikowi wypowiedziano umowę o pracę w związku ze zwolnieniem grupowym.
Do podstawy obliczenia odprawy pieniężnej należy przyjąć tylko wynagrodzenie i dodatki za nadgodziny wypłacone w ostatnich 3 miesiącach, poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odprawy. Łącznie jest to kwota 3165 zł (852 zł + 853 zł + 1460 zł).
Obliczamy podstawę odprawy pieniężnej:
- stałe składniki wynagrodzenia: 6000 zł + 400 zł = 6400 zł,
- średnią ze zmiennych składników wynagrodzenia wypłaconych w okresie ostatnich 3 miesięcy: 3165 zł : 3 miesiące = 1055 zł.
Podstawa odprawy pieniężnej wynosi 7455 zł (6400 zł + 1055 zł). Pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości 14910 zł (7455 zł x 2 miesiące).
Wysokość odprawy nie może przekroczyć kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. Do 30 czerwca 2024 r. maksymalna odprawa pieniężna nie może przekroczyć kwoty 63630 zł, a od 1 lipca może to być maksymalnie 64500 zł.
Z powodu reorganizacji przedsiębiorstwa i związanego z nią zwolnienia grupowego dział IT zostanie zlikwidowany. Umowa o pracę dyrektora działu rozwiąże się 30 kwietnia 2024 r. Jego zakładowy staż pracy wynosi ponad 9 lat. Pracownik jest wynagradzany miesięczną stawką wynagrodzenia zasadniczego w kwocie 25000 zł.
Podstawa odprawy to 25000 zł. Odprawa przysługuje w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.
Obliczamy odprawę pieniężną: 3 x 25000 zł = 75000 zł
Trzymiesięczne wynagrodzenie pracownika przewyższa dopuszczalną maksymalną wysokość odprawy wynoszącą 63630 zł (15 x 4242 zł). Z tego powodu odprawa pracownika zostanie ograniczona do wysokości 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania umowy o pracę.
Za kwiecień 2024 r. pracownik otrzyma 25000 zł wynagrodzenia oraz 63630 zł odprawy pieniężnej z tytułu zwolnienia grupowego.
Termin wypłaty odprawy
Wypłata odprawy pieniężnej powinna nastąpić najpóźniej w terminie wypłaty ostatniego wynagrodzenia za pracę.
Jeśli uprawniony do odprawy pracownik jej nie otrzymał, może ubiegać się o wypłatę odprawy do 3 lat od rozwiązania się stosunku pracy.
Podstawa prawna:
- art. 1, art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 61)