Czym jest depresja?
Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu u osób dotkniętych depresją można zaobserwować takie objawy jak: problemy z podejmowaniem decyzji, spadek koncentracji, utratę wiary we własne siły, spadek zdolności do przeżywania radości, uczucie ciągłego zmęczenia, czy pogorszenie pamięci. Wymienione wyżej objawy w efekcie prowadzą do spadku aktywności życiowej i zawodowej, odbijając się na jakości świadczonej pracy. Spada wydajność i efektywność pracownika, a w pracy pojawia się coraz więcej błędów.
Niewątpliwie depresja wymaga fachowego leczenia, a właściwą diagnozę może postawić tylko lekarz, lecz pracodawca lub bezpośredni przełożony nie powinien pozostawać obojętny na niepokojące zachowanie podwładnego. Wskazanym byłoby przeprowadzenie z pracownikiem delikatnej rozmowy, która może naświetlić przyczyny nietypowego zachowania. W przypadku krótkotrwałych problemów np. na podłożu rodzinnym rozwiązaniem może być kilkudniowy urlop. Jeżeli jednak rozmowa nie odniesie efektu problemowi należałoby poświęcić więcej uwagi.
Możliwe źródła depresji
Depresja może być skutkiem zdarzeń niezwiązanych ze środowiskiem pracy, nie można jednak wykluczyć, że jej źródło tkwi w występującym w pracy mobbingu, który w przepisach prawa definiowany jest jako działania lub zachowania dotyczące pracownika lub przeciwko niemu skierowane, a polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę jego przydatności zawodowej, a także działania powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu pracowników. Nie można przy tym zapominać, że mobbing może wystąpić nie tylko w relacjach przełożony podwładny, ale również na poziomie pracownik-pracownik.
Zobacz polecany produkt: KODEKS PRACY 2015 z komentarzem (PDF)
Próba rozpoznania, czy powodem depresji pracownika może być mobbing jest o tyle istotne, że jednym z obowiązków pracodawcy jest przeciwdziałanie tego typu praktykom, zaś tolerowanie mobbingu wobec pracownika wiąże się z konsekwencjami finansowymi dla firmy, wynikającymi zarówno ze spadku jakości i efektywności pracy danego pracownika, jak i z powodu ewentualnej konieczności wypłacenia mobbingowanemu pracownikowi odpowiedniego zadośćuczynienia, z tytułu rozstroju zdrowia. Zatem jeżeli powodem depresji pracownika okazałby się mobbing pracodawca powinien w pierwszej kolejności dążyć do zmiany relacji międzyludzkich w środowisku pracy.
Zapraszamy na FORUM
Powodem depresji mogą być również przyczyny zewnętrzne, nie mające podłoża w środowisku pracy. Pracodawca nie musi ich znać, gdyż należą do sfery dóbr osobistych pracownika, niemniej jednak wiedząc o chorobie pracownika może starć się mu pomóc np. zmieniając okresowo lub na stałe charakter jego pracy. Zmiana warunków zatrudnienia powinna oczywiście odbyć się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Należy, bowiem pamiętać, iż depresja jest schorzeniem, które przebiega z różnym natężeniem, a leczona umożliwia osobie nią dotkniętej normalne funkcjonowanie.
Wypowiedzenie umowy
W sytuacji jednak, gdy stan obniżonej przydatności do pracy pracownika nie ulega poprawie, a pracownik świadczy pracę, która wymaga koncentracji, odpowiedzialności, dokładności, pracodawca może podjąć decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę.
W szczególności na takie rozwiązanie mogą decydować się pracodawcy zatrudniający pracownika na stanowisku wymagającym szczególnej sprawności psychofizycznej wymienionym w rozporządzeniu MPiPS z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. U podstaw wypowiedzenia umowy o pracę mogą leżeć także przeciwwskazania lekarza medycyny pracy do wykonywania przez pracownika pracy określonego rodzaju, bądź potencjalne narażenie pracodawcy na szkody materialne.
Należy przy tym pamiętać, że powodem wypowiedzenia umowy nie może być depresja jako jednostka chorobowa, jak bowiem wskazano powyżej, choroba ta może przebiegać z różnym natężeniem, a samo jej wystąpienie nie musi wywoływać negatywnych skutków zawodowych. W uzasadnieniu wypowiedzenia umowy należałoby zatem opisać konkretne zachowania pracownika i uchybienia w jego pracy, skutki tych uchybień i zachowań na gruncie zawodowym, jak również okres ich występowania.
Zanim jednak pracodawca podejmie radykalną decyzja o rozstaniu się z pracownikiem dotkniętym depresją, w pierwszej kolejności dobrze byłoby rozważyć, czy istnieje możliwość przesunięcia go do innej mniej odpowiedzialnej pracy.