Jak czasowo powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy? Czy pracownik może nie wyrazić zgody na czasowe powierzenie innej pracy? Na jaki maksymalny okres można powierzyć pracownikowi inną pracę? Czy czasowe powierzenie innej pracy wymaga zachowania formy pisemnej?
- Jak czasowo powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy?
- Czy pracownik może nie wyrazić zgody na czasowe powierzenie innej pracy?
- Na jaki maksymalny okres można powierzyć pracownikowi inną pracę?
- Czy czasowe powierzenie innej pracy wymaga zachowania formy pisemnej?
- Interes pracodawcy, wynagrodzenie i kwalifikacje pracownika
Jak czasowo powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy?
Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Chodzi o świadczenie pracy innego rodzaju niż przewidziana w umowie o pracę. Na podstawie art. 42 § 4 KP nie jest dopuszczalna modyfikacja innych warunków zatrudnienia, np. miejsca świadczenia pracy.
Sąd Najwyższy stwierdził wprost, że powierzenie na podstawie art. 42 § 4 KP odwołanemu prezesowi zarządu spółki pracy niewymagającej wysokich kwalifikacji, wykonywanej na hali produkcyjnej pomiędzy pracownikami fizycznymi, może stanowić naruszenie przez pracodawcę obowiązku poszanowania godności pracownika, jeżeli nosiło znamiona intencjonalnego, świadomego i natężonego złą wolą działania zmierzającego do poniżenia i zdyskredytowania pracownika (zob. wyr. SN z 21 lutego 2008 r., II PK 171/07).
Czy pracownik może nie wyrazić zgody na czasowe powierzenie innej pracy?
Może, ale musi liczyć się z tym, że pracodawca rozwiąże z pracownikiem umowę, ponieważ pracownik nie wypełni polecenia pracodawcy. Jedną z cech stosunku pracy jest kierownictwo pracodawcy, któremu odpowiada podporządkowanie organizacyjne pracownika. W ramach tego pracodawca ma prawo skorzystania z tzw. polecenia zmieniającego. Trzeba tu mieć na myśli czasową modyfikację warunków świadczenia pracy, która mieści się w zakresie kompetencji kierowniczych pracodawcy. W odróżnieniu od wypowiedzenia zmieniającego nie dochodzi do trwałej oraz istotnej zmiany treści umowy o pracę. Możliwe jest krótkotrwałe skierowanie pracownika do świadczenia innej pracy niż określona w umowie o pracę. Dopuszczalność wydania polecenia zmieniającego dotyczy wszystkich rodzajów umowy o pracę
Na jaki maksymalny okres można powierzyć pracownikowi inną pracę?
Z art. 42 § 4 KP wynika wprost, że powierzenie innej pracy nie może przekraczać 3 miesięcy w roku kalendarzowym. Ustawodawca nie wymaga, aby okres ten był nieprzerwany. Powierzenie innej pracy może zatem obejmować okresy krótsze, jeżeli łącznie nie przekroczą 3 miesięcy w roku kalendarzowym.
Jeśli po upływie 3 miesięcy pracodawca zatrudnia pracownika bez jego zgody na innym stanowisku niż określone w umowie o pracę (art. 42 § 4 KP), to może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 KC w zw. z art. 300 KP.
Czy czasowe powierzenie innej pracy wymaga zachowania formy pisemnej?
Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że wydanie polecenia przewidzianego art. 42 § 4 KP nie wymaga formy pisemnej (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 1979 r., sygn. I PRN 18/79).
Interes pracodawcy, wynagrodzenie i kwalifikacje pracownika
Skorzystanie przez pracodawcę z polecenia zmieniającego powinno służyć zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Uzasadnione potrzeby pracodawcy to uzasadnione potrzeby zakładu pracy jako całości, a nie tylko jednostki (komórki) organizacyjnej zakładu pracy, do pracy, w której pracownik został skierowany.
Co ważne, polecenie zmieniające nie może powodować pogorszenia sytuacji finansowej pracownika. Jeżeli praca powierzona jest gorzej wynagradzana, to pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę. Zatem przy czasowym powierzeniu pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę (art. 42 § 4 KP) obniżeniu nie może ulec jego wynagrodzenie obliczone na zasadach ustalania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Inna praca powierzona pracownikowi powinna odpowiadać jego kwalifikacjom. Zgodnie z poglądem SN, przez pojęcie kwalifikacji, o jakich mowa w art. 42 § 4 KP, należy rozumieć nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika (jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenia zawodowe i potrzebne umiejętności), lecz także właściwości psychofizyczne, predyspozycje psychiczne oraz zdolności do wykonywania określonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego (zob. wyr. SN z 4 października 2000 r., I PKN 61/00).
Powierzenie pracownikowi (technik chemik) pracy niewymagającej żadnych kwalifikacji zawodowych (sprzątanie) w okresie biegnącego wypowiedzenia warunków pracy i płacy stanowi naruszenie art. 42 § 4 KP. Odmowa wykonywania takiej pracy nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 KP (zob. wyr. SN z 8 maja 1997 r., sygn. I PKN 131/97).