Brak zdolności do wykonywania pracy - badania kontrolne
Pytanie: Pracownik nie przeszedł badań kontrolnych, nie ma możliwości przeniesienia go na inne stanowisko, a pracownik nie chce rozwiązać umowy o pracę za porozumieniem stron. Chce żeby to pracodawca go zwolnił, co w takiej sytuacji? Czy jeśli pracodawca wręczy mu wypowiedzenie to pracownik ma prawo do wynagrodzenia?
Odpowiedź: Wykonywanie obowiązków pracowniczych ma ścisły związek ze zdolnościami psychofizycznymi pracownika do pracy na danym stanowisku. Fakt ten musi być potwierdzony stosownym orzeczeniem lekarza medycyny pracy. Dlatego w świetle przepisów Kodeksu pracy konieczne jest przeprowadzanie badania przed dopuszczeniem pracownika do pracy, jak i w trakcie jej trwania (badania okresowe). Pracodawca nie ma prawa dopuścić do wykonywania pracy pracownika, który jest niezdolny do wykonywania powierzonej mu pracy.
Art. 229 § 4 K.p. § 4:
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Nie są przewidziane żadne wyjątki od tej nadrzędnej reguły.
Wypowiedzenie umowy o pracę - utrata zdolności do wykonywania pracy
Co zatem zrobić w sytuacji, jeśli pracownik nie otrzymał zaświadczenia lekarskiego dopuszczającego go do pracy, a pracodawca nie ma dla niego innej, odpowiedniej pracy?
W takiej sytuacji dopuszczalne jest wypowiedzenie umowę umowy o pracę takiemu pracownikowi właśnie wskutek utraty przez niego zdolności do wykonywania pracy.
Kodeks pracy nie nakłada na pracodawcę obowiązku kontynuacji zatrudnienia takiego pracownika, za wyjątkiem przepisów związanych z ochroną pracownic w ciąży oraz 2 przypadków, których dotyczą:
- Art. 230 K.p., który mówi o konieczności przeniesienia pracownika na inne stanowisko, jeśli powstały u niego objawy choroby zawodowej, stwierdzone orzeczeniem lekarskim. W tym wypadku pracodawca musi przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy. Ma to jednak charakter czasowy, ściśle związany z orzeczeniem lekarskim.
- Art. 231 K.p., który mówi o przeniesieniu do odpowiedniej pracy pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w świetle przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Wynagrodzenie za okres wypowiedzenia umowy o pracę
Co z wynagrodzeniem w trakcie wypowiedzenia umowy o pracę na skutek utraty zdolności do pracy przez pracownika?
W wypadku utraty przez pracownika zdolności do wykonywania pracy, pracodawca na mocy przepisów K.p. nie ma prawa dopuścić go do wykonywania pracy, zatem pracownik powinien zostać odsunięty od pracy w okresie wypowiedzenia. Jeśli zatem w okresie wypowiedzenia pracownik nie wykonuje pracy, to nie daje mu to prawa do otrzymania wynagrodzenia.
Zgodnie z przepisami K.p. zasadą naczelną jest, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną (art. 80 K.p.). Wynagrodzenie za niewykonywanie pracy przysługiwać może tylko wtedy, gdy wynika to z innych przepisów. Np. wyjątkiem od tej zasady byłoby zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia na podstawie art. 362 K.p. Jednak wybór takiego rozwiązania nie jest obowiązkowy. Oczywiście strony mają prawo do rozwiązania umowy z takim pracownikiem na mocy porozumienia.