Braki kadrowe w szkołach
Z interpelacji nr 27357 do ministra edukacji i nauki w sprawie sytuacji kadrowej polskiej oświaty, którą zgłosiła Posłanka Magdalena Sroka, wynika, że dyrektorzy szkół mają problem z brakami w kadrze nauczycielskiej. Braki kadrowe zgłosiło 46% dyrektorów szkół, co pozwala stwierdzić, iż problem ten jest powszechny. Jacy nauczyciele są najbardziej potrzebni? Okazuje się, że nauczyciele matematyki, chemii, biologii, fizyki, informatyki i przedmiotów zawodowych. Posłanka Magdalena Sroka jest zaniepokojona zjawiskami, których przyczyną jest właśnie brak nauczycieli:
"Samorządy i kuratoria potwierdzają, że szkoły obsadzają wakaty osobami bez kwalifikacji, powołują się przy tym na art. 15 ust. 2 Prawa oświatowego. W skierowanym do mojego biura piśmie Pomorska Rada Oświatowa z troską zauważa pogarszanie się sytuacji kadrowej w szkołach i placówkach oświatowych przejawiające się brakiem nauczycieli o odpowiednich kwalifikacjach. Jednocześnie za niepokojące zjawisko rada uznaje pogłębiającą się dysproporcję w strukturze wiekowej nauczycieli, a także zmniejszającą się liczbę absolwentów szkół wyższych decydujących się na wybór zawodu nauczyciela, która jest konsekwencją pogarszania się statusu ekonomicznego tej grupy zawodowej. Pogłębiające się braki kadrowe oraz obniżający się prestiż i status ekonomiczny nauczycieli jest zagrożeniem dla edukacji młodego pokolenia Polaków."
Wyższe wynagrodzenie i prestiż zawodu nauczyciela?
W związku z powyższym Pani poseł zwraca się do Ministra Edukacji i Nauki z następującymi pytaniami:
- Proszę o informację, czy resort przewiduje podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli? Jeśli tak, to w jakim terminie?
- Proszę o podanie, czy resort przewiduje podjęcie działań zapobiegających dalszemu obniżaniu prestiżu zawodu nauczyciel, a także wprowadzenie systemu, który w sposób znaczący uatrakcyjniłby zawód nauczyciela i skłonił do kształcenia się oraz do podejmowania pracy w zawodzie nauczyciela?
- Jakie działania planuje podjąć ministerstwo, aby polepszyć warunki pracy w oświacie?
Na pytania zawarte w interpelacji nr 27357 odpowiada Sekretarz Stanu Ministra edukacji i Nauki, Dariusz Piontkowski. Zapewnia o tym, że zmiany dotyczące pragmatyki zawodowej nauczycieli stanowią przedmiot dyskusji w Zespole do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty. Zespół reprezentowany jest przez przedstawicieli rządu, związków zawodowych zrzeszających nauczycieli oraz organizacji jednostek samorządu terytorialnego. Strony te mają wypracować wspólnie rozwiązania systemowe w dziedzinie edukacji narodowej, a także określić strategię polityki oświatowej dotyczącą praw i obowiązków pracowników oświaty. Główne tematy do rozstrzygnięcia to:
- finansowanie oświaty,
- wynagradzanie nauczycieli,
- awans zawodowy,
- czasu i warunki pracy nauczycieli.
Dnia 21 września 2021 r. Zespół wypracował ogólne kierunki zmian, takie jak: podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli, modyfikacja systemu wynagradzania oraz czasu pracy. Minister edukacji i Nauki zauważa, że wspomniane zmiany dążą do umocnienia "statusu i etosu zawodu nauczyciela i zakładają zwiększenie środków finansowych na płace nauczycieli". Podwyżka wynagrodzeń nauczycieli ma dotyczyć w szczególności tych, którzy dopiero rozpoczynają pracę w zawodzie. Przede wszystkim średnie wynagrodzenie nauczycieli ma zostać zastąpione przeciętnym wynagrodzeniem nauczycieli. Jego wysokość będzie zależała od kwoty bazowej dla nauczycieli. Zgodnie z kwotą bazową ogłaszaną w każdym roku w ustawie budżetowej i przeciętne wynagrodzenie w zależności od stopnia nauczycielskiego będzie wynosiło:
- nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego - 140% kwoty bazowej,
- nauczyciela mianowanego - 181% kwoty bazowej,
- nauczyciela dyplomowanego - 223% kwoty bazowej.
Podwyżki dla nauczycieli 2022 - średnie wynagrodzenie
Aktualne średnie wynagrodzenie nauczycieli, po wzięciu pod uwagę proponowanych zmian, wzrośnie o:
- 1023 zł - nauczyciel stażysta,
- 1412 zł - nauczyciel kontraktowy,
- 1306 zł - nauczyciel mianowany,
- 1 380 zł - nauczyciel dyplomowany.
W związku z powyższym nauczyciele będą zarabiać średnio:
- 4950 zł - nauczyciel stażysta,
- 4950 zł - nauczyciel kontraktowy,
- 6400 zł - nauczyciel mianowany,
- 7890 zł - nauczyciel dyplomowany.
Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli - podwyżka 2022
Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli wzrośnie natomiast o:
- 1061 zł - nauczyciel stażysta,
- 976 zł - nauczyciel kontraktowy,
- 1095 zł - nauczyciel mianowany,
- 10840 zł - nauczyciel dyplomowany.
Zgodnie z powyższą podwyżką, wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli od 2022 r. wynosiłoby:
- 4010 zł - nauczyciel stażysta,
- 4010 zł - nauczyciel kontraktowy,
- 4540 zł - nauczyciel mianowany,
- 5130 zł - nauczyciel dyplomowany.
Minimalne wynagrodzenie nauczyciela - ustawa
Proponuje się również, aby minimalne stawki wynagrodzenia nauczycieli określane były wyłącznie w ustawie (a nie w rozporządzeniu). Co więcej, "wzrost przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli będzie powodował automatycznie wzrost minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli o taki sam procent."
Pensum nauczyciela
Podwyższenie pensum będzie oznaczało wzrost wynagrodzenia zasadniczego i dodatków. "Godzina realizowana w ramach pensum jest droższa niż godzina ponadwymiarowa, zatem po przesunięciu 4 godzin ponadwymiarowych do pensum niezbędne jest zapewnienie wyższych środków na taki sam wymiar realizowanych zajęć."
Należy zwrócić uwagę na to, że większy wymiar zajęć nie będzie dotyczył nauczycieli wychowania przedszkolnego.
Stawka godzinowa nauczyciela - podwyżka 2022
Sekretarz Stanu przypomina, iż czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo (art. 42 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela). "W odniesieniu do 40 godz. tygodniowego czasu pracy, stawka godzinowa nauczycieli, których obowiązkowy wymiar zajęć będzie wynosił 22 godziny, wzrośnie w porównaniu do obecnych stawek nauczycieli realizujących 18-godzinne pensum."
Stawka godzinowa nauczyciela ma wzrosnąć o:
- 6,38 zł - nauczyciel stażysta,
- 5,87 zł - nauczyciel kontraktowy,
- 6,58 zł - nauczyciel mianowany,
- 6,52 zł - nauczyciel dyplomowany.
Zmiany w zawodzie nauczyciela od września 2022 r.
Ponadto Minister Edukacji i Nauki przygotował propozycje zmian w zawodzie nauczyciela, które miałyby obowiązywać od 1 września 2022 roku. Zmiany te dotyczą następujących kwestii:
- "czasu pracy – aby nauczyciel jak największą część swojego czasu poświęcał uczniom, a nie biurokracji. Stąd propozycja wprowadzenia od 1 września 2022 r. dostępności nauczycieli w szkole w wymiarze 8 godzin tygodniowo, w czasie której nauczyciel będzie np. spotykał się z rodzicami, będzie dostępny dla swoich uczniów, ale też weźmie udział w radzie pedagogicznej. Zmiana tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć nauczycieli „tablicowych” ujednolici wymiar realizowanych przez nauczycieli zajęć;
- awansu zawodowego - likwidację stopni nauczyciela stażysty i kontraktowego, rezygnację ze staży i biurokracji na rzecz praktycznego przygotowania do zawodu, wyprowadzenie egzaminu praktycznego i wystandaryzowanego zewnętrznego egzaminu teoretycznego na stopień nauczyciela mianowanego, wprowadzenie specjalizacji dla nauczycieli dyplomowanych;
- oceny pracy - uporządkowanie przepisów poprzez określenie w akcie wykonawczym szczegółowych kryteriów oceny pracy odnoszących się do kryteriów ustawowych;
- urlopu nauczycieli – likwidację pracy nauczycieli szkół feryjnych w czasie ich urlopu. Proponuje się nowe rozliczanie urlopu (50 dni roboczych) oraz rozszerzenia możliwości jego wykorzystania we wszystkie dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych tzn. w trakcie: ferii zimowych, ferii letnich, zimowej przerwy świątecznej, wiosennej przerwy świątecznej, a także dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w zależności od typu szkoły".
sejm.gov.pl