Poprawiony projekt zmian dotyczących zatrudniania cudzoziemców trafił na wtorkowe posiedzenie rządu. Projekt, chociaż został pozbawiony części niekorzystnych rozwiązań zawartych w pierwotnej wersji nadal budzi duże kontrowersje wśród ekspertów.
Wątpliwości Pracodawców RP dotyczą w szczególności rocznych limitów zezwoleń na pracę, zezwoleń na pracę sezonową oraz oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Limity zezwoleń na pracę
Limity – co uznajemy za słuszne – mają mieć charakter fakultatywny. Jak wynika z projektowanych przepisów będą mogły zostać wprowadzone w drodze rozporządzenia przygotowanego przez ministra właściwego ds. pracy w porozumieniu z ministrem właściwym ds. gospodarki oraz ministrem właściwym ds. wewnętrznych. Zgadzamy się z tym, iż limity powinny uwzględniać potrzeby polskiego rynku pracy, względy bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego czy zasadę komplementarności zatrudniania cudzoziemców w stosunku do obywateli polskich. Z punktu widzenia pracodawców istotne jest również to, że limity mogłyby dotyczyć poszczególnych województw, zawodów, branż, a także rodzajów umów.
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami
W ocenie Pracodawców RP problemem jest jednak procedura określania tych limitów, będą one bowiem w wyłącznej kompetencji ministra. To błąd - w naszej ocenie należy wprowadzić zasadę, że przy ustalaniu limitów powinna być brana pod uwagę np. opinia starosty, który bada zapotrzebowanie na pracowników na lokalnym rynku pracy i określa zawody deficytowe. Potrzebne informacje mogą też dostarczyć powiatowe czy wojewódzkie rady rynku pracy. Takie rozwiązanie pozwalałoby lepiej poznać sytuację na rynku pracy oraz uwzględnić głos partnerów społecznych, a w szczególności oczekiwania pracodawców.
Zobacz: Zatrudnienie
Nasze wątpliwości wzbudzają również kwestie organizacyjno-techniczne związane z wprowadzeniem ww. limitów. Z projektowanych przepisów nie wynika z jakim wyprzedzeniem firmy będą otrzymywać informacje o limitach i stanie ich wykorzystania, a przecież powinny być one znane pracodawcom wcześniej, aby mogli oni przygotować się na ewentualny brak pracowników. Nowe przepisy przewidują jedynie konieczność ogłoszenia wyczerpania limitów przez ministra właściwego ds. pracy w Monitorze Polskim. Dlatego proponujemy, aby informacje o limitach były umieszczane na stronie internetowej, gdzie pracodawcy mogliby na bieżąco monitorować ich stan w danych województwach i branżach. Nasze zastrzeżenia wywołuje również kwestia ewentualnej korekty limitów, czego przygotowany projekt nie przewiduje. Dla pracodawców ważne jest, aby odpowiadały one aktualnej sytuacji na rynku pracy i uwzględniały zmienność zapotrzebowania na pracę.
Mamy także wątpliwości związane z prawem uznania przez starostę, iż oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi zostało złożone dla pozoru. W takiej sytuacji oświadczenie nie zostanie wpisane do ewidencji oświadczeń. Przepis nie zawiera jednak żadnych kryteriów będących podstawą do takiej decyzji. Uznaniowość po stronie urzędnika będzie miała zatem wpływ na odmowę wpisu oświadczenia do ewidencji, a w konsekwencji uniemożliwi pracodawcy zatrudnienie cudzoziemca. Jest to o tyle problematyczne, że praktycznie w każdym powiecie przesłanki uznania przez starostę, iż oświadczenie zostało złożone dla pozoru mogą być inne. Nie sprzyja to zasadzie spójności prawa i bezpieczeństwa prawnego po stronie obywateli, w tym przypadku pracodawców i przedsiębiorców.
Zobacz: Inne formy zatrudnienia
Trudno również zrozumieć proponowane w projekcie obostrzenia przy wydawaniu zezwoleń na pracę dla cudzoziemca, który jest członkiem zarządu, komplementariuszem lub prokurentem firmy mającej siedzibę w Polsce. Wprowadzane w tym zakresie regulacje są zbyt restrykcyjne, a ponadto stoją w sprzeczności z zasadą swobody prowadzenia działalności gospodarczej oraz swobodą zawierania umów. Zgodnie z projektowanymi przepisami cudzoziemiec powinien posiadać dochody na poziomie 12-krotności przeciętnego wynagrodzenia oraz zatrudniać minimum dwóch pracowników i to na czas nieokreślony w pełnym wymiarze przez co najmniej rok. Przez tego rodzaju obostrzenia nie powstaną nowe miejsca pracy, co nie wpłynie pozytywnie ani na rynek pracy, ani na gospodarkę. Tym samym istnieje ryzyko wyhamowania wzrostu gospodarczego oraz spadku stopy bezrobocia.
W ocenie Pracodawców RP obostrzenia powinny polegać wyłącznie na konieczności wykazania się dysponowaniem odpowiednimi zasobami do prowadzenia biznesu (w formie np. zapłaty za faktury, kontraktu na obsługę czy potwierdzenie wypłaty wynagrodzeń). W przeciwnym razie źle skonstruowany przepis zniechęci cudzoziemców do prowadzenia biznesu w naszym kraju.
Zobacz też: Ubezpieczenia
Oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
Projekt przewiduje także opłaty przy składaniu oświadczeń przez podmiot powierzający wykonanie pracy cudzoziemcowi. Uważamy, że ustanowienie niewygórowanej opłaty na poziomie 30 zł jest do zaakceptowania. Jednak określenie jej górnej granicy w przypadku pozostałych wniosków jako 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli 200 zł w 2017 r.) oznaczać będzie wyższe koszty po stronie pracodawców. Tym samym obok spełniania szeregu wymogów formalno-prawnych będą oni musieli liczyć się również z określonymi kosztami. Dla niektórych pracodawców, planujących przyjąć do pracy znaczną liczbę pracowników z zagranicy, może to stanowić istotną barierę. Należy też pamiętać, że średnio podczas półrocznego pobytu cudzoziemca konieczna jest przynajmniej jedna zmiana danych w oświadczeniu. Z tego względu opłata za wnioski związane z jednym cudzoziemcem w rzeczywistości nie będą wynosić 30 zł, ale 60 zł lub 90 zł, co automatycznie podwyższy koszty po stronie pracodawcy.
Wdrożenie unijnych przepisów dot. pracy sezonowej
Całość zmian w przepisach dotyczących pracy tymczasowej ma na celu wdrożenie przepisów unijnych dotyczących pracy sezonowej. Państwa członkowskie miały wdrożyć te przepisy do 30 września 2016 r. Zdajemy więc sobie sprawę z potrzeby pilnego wprowadzenia przedmiotowych zmian prawnych. Jednak naszym zdaniem nowe regulacje muszą być klarowne. Nie powinny także nakładać na pracodawców zbędnych obowiązków administracyjnych oraz kosztów, co w istotny sposób utrudni zatrudnianie cudzoziemców w Polsce. W obliczu problemów demograficznych oraz przy niskim poziomie bezrobocia należy wspierać zatrudnienia cudzoziemców, co przyniesie korzyści nie tylko firmom, ale i całej gospodarce.
Zobacz: Wskaźniki i stawki