Rządowy projekt dostosowuje polskie prawo do wymogów unijnych dyrektyw i wprowadza przepisy, zgodnie z którymi jeden z 36 miesięcy urlopu będzie obowiązkowo wykorzystany przez drugiego rodzica (ojca, jeśli z większej części urlopu korzysta matka lub matkę, jeśli na urlopie przebywa ojciec). Urlop wychowawczy będzie mógł być wykorzystywany w pięciu, a nie jak dotychczas, w czterech częściach, ma zostać także podwyższony - z trzech do czterech miesięcy - wymiar urlopu, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami pracownik zatrudniony co najmniej przez sześć miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko czterech lat. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w czterech częściach i jest udzielany na wniosek pracownika. W okresie urlopu pracownik podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia stanowi kwota 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Składki te finansuje w całości budżet państwa za pośrednictwem ZUS-u.
Unijna dyrektywa (2010/18/UE) zwiększyła jednak minimalny wymiar urlopu rodzicielskiego, przysługujący indywidualnie każdemu z rodziców z trzech do czterech miesięcy. Stanowi ona również, że prawo do co najmniej jednego miesiąca urlopu rodzicielskiego powinno zostać przyznane bez możliwości przenoszenia pomiędzy rodzicami.
Dlatego projektowana ustawa przewiduje podwyższenie do czterech miesięcy wymiaru urlopu wychowawczego, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców. Przyznaje także każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka wyłączne prawo do jednego z 36 miesięcy urlopu. Jeżeli jedno z rodziców zrezygnuje ze swojej części (której nie można przenieść), oznaczać to będzie w praktyce, że urlop wyniesie maksymalnie 35 miesięcy.
Elżbieta Rafalska (PiS) powiedziała, że jej klub będzie wnosił o wydłużenie wieku dziecka, do którego przysługuje jego rodzicom urlop wychowawczy. Wyjaśniła, że rząd jest w trakcie przygotowywania zmian w urlopach macierzyńskich i być może nastąpi skumulowanie obu urlopów co spowoduje, że rodzice nie będą mieli możliwości skorzystania z obu. Rafalska zapowiedziała, że PiS będzie wnosił o wydłużenie urlopu wychowawczego do 37 miesięcy.
Także Tadeusz Tomaszewski (SLD) mówił o konieczności wydłużenia wymiaru urlopu wychowawczego i ustaleniu, że wiek dziecka, na które można go wziąć, wynosi 5 lat.
W związku z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości UE, zmienione muszą zostać również przepisy określające wpływ urlopu wychowawczego na prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego. W projekcie proponuje się rezygnację z przepisu stanowiącego podstawę do proporcjonalnego obniżania wymiaru urlopu wypoczynkowego w przypadku, gdy w danym roku kalendarzowym po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego korzysta on z urlopu wychowawczego, a następnie w tym samym roku powraca do pracy. Obecnie obowiązujące rozwiązanie, zgodnie z którym w takim przypadku wymiar urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nabył prawo przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, jest obniżany, narusza standardy wynikające z prawa unijnego. (PAP)