Rząd zrobił nie małą niespodziankę. Można spodziewać się nowych projektów takich aktów prawnych jak: kodeks karny, kodeks cywilny i kodeks rodzinny. Co więcej powołał też Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury - czy będą nowe ustawy o SN czy KRS - wydaje się, że tak. Rok 2024 i 2025 to będzie czas wzmożonych prac nad tymi kluczowymi obszarami prawa w Polsce. Zmiany są potrzebne.
- 2 nowe Komisje Kodyfikacyjne i 2 wznowione Komisje Kodyfikacyjne
- Zmiany w prawie cywilnym i prawie karnym - wznowienie prac
- Czym zajmuje się prawo cywilne? W 2024 r. przypada 60-lecie KC
- Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego (KKPC)
- Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego (KKPK)
- Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego
- Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratury
- Zniesienie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy
2 nowe Komisje Kodyfikacyjne i 2 wznowione Komisje Kodyfikacyjne
Rząd zrobił nie małą niespodziankę. Można spodziewać się nowych projektów takich aktów prawnych jak: kodeks karny, kodeks cywilny i kodeks rodzinny. Zostaną wznowione prace Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego oraz Komisji Kodyfikacyjnej Praw Karnego. Co więcej powołał też Komisję Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury oraz Komisję Kodyfikacyjną Prawa Rodzinnego. Rok 2024 i 2025 to będzie czas wzmożonych prac nad tymi kluczowymi obszarami. Zadaniem wszystkich czterech Komisji jest opiniowanie projektów aktów prawnych, które do oceny przesłał im Minister Sprawiedliwości, a także opracowanie projektów ustaw, których przygotowanie zlecił przewodniczący danego gremium. W skład każdej Komisji wejdą wybitni przedstawiciele środowiska europejskiego oraz eksperci mający znaczne doświadczenie z zakresu odpowiedniej dziedziny prawa. Co więcej w KKPC zasiadać będzie przedstawiciel Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Członkowie Komisji oraz ich przewodniczący będą powoływani i odwoływani przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek Ministra Sprawiedliwości. Przewodniczący Komisji może także zlecić opracowanie konkretnej ustawy innym przedstawicielom nauki i praktyki prawniczej oraz przedstawicielom organizacji zawodowych, społecznych i gospodarczych. Wówczas takie osoby będą uczestniczyć w pracach odpowiedniego zespołu problemowego.
Zmiany w prawie cywilnym i prawie karnym - wznowienie prac
W dniu 5 marca 2024 r. na posiedzeniu Rada Ministrów przyjęła projekty Ministra Sprawiedliwości, które wznawiają działalność Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego (KKPC) i Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego (KKPK). Jak wskazuje rząd: ponowne powołanie KKPC i KKPK, które zakończyły prace w 2015 i 2016 r. usprawni proces legislacyjny oraz przyczyni się do harmonizacji prawa polskiego z prawem europejskim. Obie Komisje pełniły ważne funkcje w zakresie opracowywania i opiniowania projektów aktów prawnych. Organy te są także nawiązaniem do Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej, która funkcjonowała w dwudziestoleciu międzywojennym.
Czym zajmuje się prawo cywilne? W 2024 r. przypada 60-lecie KC
Prawo cywilne to jedna z najważniejszych gałęzi prawa. Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest ustawa z 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610, dalej jako: KC). W 2024 r. przypada 60 lecie Kodeksu Cywilnego. Generalnie KC zawiera kilka najważniejszych działów, należą do nich:
1. część ogólna, w tym zagadnienia dot. dóbr osobistych, zdolności prawnej, zdolności do czynności prawnych.
2. prawo rzeczowe, tj. prawo własności oraz inne prawa rzeczowe, czyli wszelkie prawa na rzeczach ruchomych i nieruchomościach.
3. prawo zobowiązań, tj. przepisy dot. treści zobowiązań i rodzajów świadczeń, umowy (np. sprzedaż, pożyczka, najem, spedycja), bezpodstawne wzbogacenie, czyn niedozwolony, niewykonanie lub wygaśnięcia zobowiązania.
4. prawo spadkowe, tj. dziedziczenie spadku na skutek śmierci osoby fizycznej, w tym tryb powoływania do dziedziczenia, dziedziczenie testamentowe.
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego (KKPC)
W obszarze właściwości KKPC znajdą się regulacje z zakresu szeroko rozumianego prawa cywilnego materialnego i procesowego oraz prawa handlowego. W szczególności chodzi o następujące ustawy o podstawowym znaczeniu dla systemu prawnego: Kodeks cywilny, Kodeks spółek handlowych, Prawo upadłościowe, Kodeks postępowania cywilnego.
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego (KKPK)
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego zajmie się opracowaniem regulacji z zakresu szeroko rozumianego prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego, prawa karnego skarbowego oraz prawa o wykroczeniach. Ponadto w obszar kompetencji KKPK wejdą również liczne ustawy okołokodeksowe dotyczące spraw karnoprawnych, jak np. ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego
Całkowicie od nowa zostaną utworzone dwie Komisje Kodyfikacyjne. Jedną z nich jest Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego. Prawo rodzinne to szeroka dziedzina prawa, która zajmuje się kwestią: małżeństwa, ustania małżeństwa, relacji między małżonkami, władzy rodzicielskiej, opieki nad dziećmi, kurateli, opieki, alimentów. Zadaniem tej komisji będzie opracowywanie projektów aktów normatywnych o podstawowym znaczeniu dla systemu prawa rodzinnego.
Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratury
Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratury, jej zadaniem będzie opracowywanie projektów aktów normatywnych o podstawowym znaczeniu dla systemu prawa w prawie dotyczącym ustroju sądownictwa i prokuratury. Ze względu na pewnego rodzaju "galimatias prawny", który panuje w tym obszarze, nie będzie to łatwe zadanie. Trzeba będzie na nowo zająć się Sądem Najwyższym, Trybunałem Konstytucyjnym, Krajową Radą Sądownictwa i innymi kluczowymi organami państwowymi.
Zniesienie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy
To bardzo ważne, że zostaną powołane nowe Komisje Kodyfikacyjne i dojdzie do przeglądu prawa oraz zaproponowania nowych wersji przepisów, ale z drugiej strony szkoda, że rząd zdecydował o likwidacji Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy. Wydaje się, że to jeden z najważniejszych sektorów, który musi być dostosowany do aktualnych realiów. Praca wybitnych ekspertów oraz jej owoce w postaci: projektu indywidualnego i zbiorowego kodeksu pracy nie powinna być zaprzepaszczona. Pomimo tego, prawdopodobnie KKPP zostanie zniesiona i przestanie obowiązywać. Według projektu rozporządzenia (RD67) ma dojść do zniesienia Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy oraz uchylenia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2016 r. w sprawie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy (Dz. U. poz. 1366). Planowany termin przyjęcia projektu przez RM: II kwartał 2024 r.