Dane jakoby "w 2008 roku nienależne świadczenia z ZUS-u za nieżyjącego członka rodziny na kwotę 9,759 mln zł wyłudziło 7591 osób, a rok później przypadków takich było 7919, straty wyniosły 10,4 mln zł", w rzeczywistości odnoszą się do nadpłat świadczeń z powodu zbyt późnego powiadomienia Zakładu o zgonie świadczeniobiorcy, ale tylko w nielicznych przypadkach chodzi o świadome wyłudzenie świadczeń. W skali kraju są to pojedyncze zdarzenia, a w razie podejrzenia popełnienia przestępstwa, oddziały ZUS zobowiązane są do powiadamiania organów ścigania. Prawie 100 proc. nadpłaconych kwot świadczeń z tytułu zbyt późnego powiadomienia Zakładu o zgonie świadczeniobiorcy jest zwracanych do ZUS bez konieczności prowadzenia postępowania sądowego i egzekucji komorniczej.
Niższy zasiłek pogrzebowy >>
Powodem występowania nadpłat jest brak odpowiednich narzędzi informatycznych, pozwalających na natychmiastowe wprowadzenie do Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS informacji o śmierci świadczeniobiorcy. Aby taka informacja mogła być przetwarzana w systemach informatycznych, musi zostać zgłoszona do Urzędu Stanu Cywilnego (USC). Z USC przekazywana jest do MSWiA gdzie powoduje zapis o zgonie w Rejestrze Urzędowym PESEL. ZUS dysponuje informacją o zgonach poprzez dostęp do zasobów informacyjnych RUPESEL. Dane te są pobierane przez ZUS cyklicznie, dodatkowo ZUS ma możliwość zadawania w trybie on-line pytań, czyli w każdej chwili ma możliwość uzyskania informacji o statusie danego numeru PESEL.
Zasiłek pogrzebowy - dokumentowanie kosztów pogrzebu >>
ZUS prowadzi prace mające na celu zintegrowanie baz danych świadczeń w jeden zbiór oraz zapewnienie adekwatnych i zautomatyzowanych procedur pozyskiwania i kontroli informacji ze zmodernizowanego rejestru PESEL (w tym zakresie prowadzone są uzgodnienia z MSWIA, które jest właścicielem rejestru PESEL). Dotychczas wykorzystywany obieg informacyjny zawiera jedynie w części zautomatyzowane procedury (w zakresie nowych emerytur obsługiwanych w KSI) dlatego mogą wystąpić opóźnienia informacyjne, ale informacja o zgonie świadczeniobiorcy dotrze do ZUS na pewno.
Coraz mniej emerytów i rencistów >>
Zakład prowadzi szereg skutecznych działań z zakresu profilaktyki nadużyć, których z oczywistych względów nie ujawnia. W przypadku kiedy ZUS ma podejrzenia, że rodzina nadal pobiera świadczenia przysługujące osobie zmarłej, np. kiedy świadczeniobiorca nie odbiera korespondencji, nie zgłasza się na wezwanie Zakładu, czy też Zakład otrzymuje informację, że dana osoba nie mieszka pod wskazanym adresem, ZUS sprawdza czy informacja o jej zgonie figuruje w bazie PESEL lub prowadzi postępowania wyjaśniające. A w przypadkach gdy zachodzi taka potrzeba, przeprowadzona jest kontrola dalszego istnienia prawa do świadczenia, przewidziana w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (pismo z prośbą o poświadczenie dalszego istnienia prawa do świadczenia).