Zgodnie z Kodeksem pracy każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może się go zrzec.
Obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Oznacza to, że pracownik już 1 stycznia 2016 r. może wykorzystać cały urlop wypoczynkowy przysługujący mu w roku 2016. Wyjątkiem jest nabycie prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego, czyli pracownik rozpoczyna swoją pierwszą pracę w życiu. W takim przypadku pracownik nabywa prawo do 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (1/12 z 20 dni). Natomiast po rozpoczęciu nowego roku kalendarzowego, z dniem 1 stycznia uzyska prawo do pełnego wymiaru urlopu – 20 lub 26 dni.
Więcej na ten temat przeczytasz -> Wymiar urlopu wypoczynkowego – pierwsza praca
Co jednak w przypadku, gdy pracownik ma urlop z poprzedniego roku?
Zaległy urlop
Urlop niewykorzystany w danym roku staje się urlopem zaległym. Zgodnie z art. 168 Kodeksu pracy powinien on zostać udzielony pracownikowi najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Zgodnie z tym, niewykorzystany urlop za 2015 r. należy wykorzystać do 30 września 2016 r.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
Pracodawca ma obowiązek udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego w kolejności nabywania przez niego prawa do urlopu. Oznacza to, że w pierwszej kolejności należy udzielić urlopu zaległego, a następnie aktualnego.
Pamiętać należy, że urlop wypoczynkowy należy wykorzystywać zgodnie z planem urlopowym. Natomiast w sytuacji, gdy w firmie nie są ustalane plany urlopowe – pracodawca powinien ustalić termin urlopu w porozumieniu z pracownikiem.
Podkreślić należy, że rozpoczęcie urlopu zaległego w dniu 30 września uważa się za zachowanie terminu.
Więcej na ten temat przeczytasz -> Zaległy urlop wypoczynkowy – najważniejsze informacje
Czy można zmusić pracownika do wykorzystania zaległego urlopu?
Stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy stoi na stanowisku, że pracodawca nie może zmusić pracownika do wykorzystania zaległego urlopu. Natomiast Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach wskazuje, że można zmusić pracownika do wykorzystania zaległego urlopu, np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2006 r. I PK 124/05, który orzekł, że pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody.
Konsekwencje
Jak już wskazano, pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego do 30 września. Jeżeli nie dochowa tego terminu, pracodawca może zostać ukarany karą grzywny 1 tys. zł do 30 tys. zł.
Przedawnienie roszczenia o urlop
Zgodnie z art. 291 § 1 Kodeksu pracy, przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy, w tym prawa do urlopu wypoczynkowego, następuje z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Podobnie uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 11 kwietnia 2001 r., sygn. akt I PKN 367/00, w którym stwierdził, że roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 KP), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 KP), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.