8 listopada 2012 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawach połączonych C-229/11 i C-230/11 Alexander Heimann i Konstantin Toltschin / Kaiser GmbH.
Prawo Unii (w szczególności chodzi tu o Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej – w związku z dyrektywą 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy - Dz.U. L 299, s. 9) gwarantuje wszystkim pracownikom prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej czterech tygodni. W razie ustania stosunku pracy, wspomniany minimalny wymiar corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego może być zastąpiony wypłatą ekwiwalentu pieniężnego.
Program osłonowy - krótsza praca = krótszy urlop
Arbeitsgericht Passau (sąd pracy w Passau, Niemcy) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy prawo Unii stoi na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów lub praktyk krajowych – takich jak program osłonowy uzgodniony przez przedsiębiorstwo z jego radą pracowników –, w którym przewidziano zmniejszenie prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego proporcjonalnie do zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracowników w okresie, w którym przedsiębiorstwo przeżywa trudności ekonomiczne.
Przed wspomnianym sądem zawisł spór pomiędzy Alexandrem Heimannem i Konstantinem Toltschinem a ich dawnym pracodawcą, spółką Kaiser GmbH, przedsiębiorstwem będącym podwykonawcą w branży motoryzacyjnej, w przedmiocie żądania wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za dni corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego, których ci pracownicy nie mogli wykorzystać w latach 2009 i 2010.
Ze względu na trudną sytuację ekonomiczną, spółka Kaiser wypowiedziała stosunek pracy A. Heimannowi i K. Toltschinowi z końcem, odpowiednio, czerwca i sierpnia 2009 r. Jednak zgodnie z programem osłonowym uzgodnionym między spółką Kaiser i jej radą pracowników ich umowy zostały formalnie przedłużone o rok. W tym okresie A. Heimann i K. Toltschin nie byli zobowiązani do świadczenia pracy („praca w wymiarze czasu skróconym do zera” [„Kurzarbeit Null”]), zaś spółka Kaiser nie musiała wypłacać im wynagrodzenia. A. Heimann i K. Toltschin pobierali natomiast z federalnej agencji pracy, za pośrednictwem spółki Kaiser, zasiłek, tzw. „Kurzarbeitergeld”. Spółka Kaiser utrzymuje, że w takim okresie „pracy w wymiarze czasu skróconym do zera” A. Heimann i K. Toltschin nie mogli nabyć prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego.
RMUA 2012/2013 - co miesiąc tylko na żądanie pracownika
Od 2013 roku urlop wychowawczy dla przedsiębiorców i osób na umowie zlecenie
Optymalizacja podatkowa - czyli jak płacić niższe podatki w firmie
Prawo UE na to pozwala
Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, iż prawo Unii nie stoi na przeszkodzie obowiązywaniu przepisów lub praktyk krajowych, takich jak program osłonowy uzgodniony między przedsiębiorstwem a jego radą pracowników, na podstawie których przewidziano zmniejszenie prawa do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego pracownika proporcjonalnie do zmniejszenia wymiaru czasu pracy (zasada pro rata temporis).
Trybunał uznał, że sytuacja pracownika, któremu zmniejszono wymiar czasu pracy w ramach programu osłonowego, różni się zasadniczo od sytuacji pracownika przebywającego na zwolnieniu chorobowym, któremu zgodnie z orzecznictwem przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego na tej samej zasadzie, jak pracownikowi czynnemu zawodowo.
W ramach zmniejszenia wymiaru czasu pracy zarówno obowiązki pracownika, jak i pracodawcy zostają bowiem zawieszone w drodze układu zbiorowego. Co więcej, w odróżnieniu od chorego pracownika, który jest ograniczony dolegliwościami fizycznymi lub psychicznymi spowodowanymi przez chorobę, pracownik, któremu zmniejszono wymiar czasu pracy, może wykorzystać zyskany w ten sposób czas, aby odpocząć lub poświęcić się zajęciom rekreacyjnym i wypoczynkowym. Ponadto, gdyby pracodawca był zobowiązany do pokrycia kosztów corocznych płatnych urlopów wypoczynkowych w okresie zmniejszenia wymiaru czasu pracy, groziłoby to tym, że pracodawca zawahałby się przed uzgodnieniem programu osłonowego, stanowiącego podstawę przedłużenia umowy o pracę z czysto socjalnych względów, a więc leżącego w interesie pracownika.
Sytuacja pracownika, któremu zmniejszono wymiar czasu pracy, jest natomiast porównywalna z sytuacją pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy. Tym samym, zgodnie ze swym dotychczasowym orzecznictwem (por. wyrok z dnia 22 kwietnia 2010 r. w sprawie C-486/08 Zentralbetriebsrat der Landeskrankenhäuser Tirols), Trybunał przypomniał, że za okres zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego może zostać zmniejszone proporcjonalnie do zmniejszenia wymiaru czasu pracy.
Pełny tekst wyroku TSUE z 8 listopada 2012 r.
Źrodło: TSUE