Problem
Pracownica wróciła do pracy po urlopach rodzicielskim i wypoczynkowym 1 października 2019 r. Tego samego dnia złożyła wniosek o obniżenie wymiaru etatu do 1/2 od 22 października 2019 r. Następnie 14 października 2019 r. wycofała wniosek o obniżenie wymiaru etatu i złożyła nowy wniosek, tym razem o urlop wychowawczy (w pełnym wymiarze) od 22 października 2019 r. Czy pracownik może wycofać wniosek o obniżenie wymiaru etatu i czy pracodawca może się na to nie zgodzić? Jak w tym przypadku będzie wyglądała ochrona pracownicy przed zwolnieniem z pracy?
Rada
Pracownica może zgłosić chęć cofnięcia wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy, jednak uwzględnienie tej prośby zależy od swobodnej decyzji pracodawcy. Zatem może on nie wyrazić zgody na cofnięcie wniosku. Jeżeli jednak pracodawca przychyli się do prośby pracownicy, nie ma przeszkód, aby tego samego dnia (14 października 2019 r.) złożyła ona wniosek o urlop wychowawczy. Do decyzji pracodawcy będzie należało, czy pracownica będzie mogła go rozpocząć już 22 października 2019 r. czy dopiero po upływie 21 dni od złożenia wniosku o ten urlop. Niezależnie od daty rozpoczęcia urlopu wychowawczego pracownica począwszy od 1 października 2019 r. podlega ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.
Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Uzasadnienie
Przepisy prawa pracy nie regulują wprost możliwości wycofania przez pracownika wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy, tak jak zostało to uregulowane w przypadku cofnięcia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego (art. 186 § 7 Kodeksu pracy). Pracownik, który zmienił decyzję w sprawie skorzystania z urlopu wychowawczego, ma możliwość wycofania wniosku najpóźniej 7 dni przed planowym rozpoczęciem tego urlopu. Wystarczy, że taka osoba złoży pisemne oświadczenie w tej sprawie.
Brak analogicznych regulacji w odniesieniu do wniosku pracownika o obniżenie wymiaru czasu pracy wskazuje na to, że decyzja w zakresie zgody na cofnięcie tego rodzaju wniosku należy do pracodawcy. Może się on przychylić do prośby pracownika, ale ma także możliwość nie wyrazić zgody na zmianę planów przez pracownika. W przypadku odmowy będzie to oznaczać dla pracownika konieczność wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy w okresie wskazanym we wniosku.
Wycofanie wniosku o obniżenie wymiaru etatu przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego będzie skuteczne, jeżeli pracodawca wyrazi na to zgodę.
Jeżeli zatem pracodawca wyrazi zgodę na cofnięcie wniosku w sprawie obniżenia etatu, będzie to oznaczało, że pracownik zrezygnował z pracy we wcześniej planowanym niepełnym wymiarze godzin. Nie ma także przeszkód, aby tego samego dnia, tak jak w przedstawionej sytuacji 14 października 2019 r., pracownik wraz z cofnięciem wniosku o obniżenie wymiaru etatu złożył wniosek o urlop wychowawczy. Wniosek o urlop wychowawczy należy złożyć co najmniej 21 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia (art. 186 § 7 Kodeksu pracy). Jednak taki urlop może się rozpocząć także wcześniej, np. jak w omawianym przypadku 22 października 2019 r., ale pod warunkiem, że pracodawca wyrazi na to zgodę. Jeśli pracodawca zdecyduje się zachować ustawowe terminy dotyczące terminu udzielenia urlopu wychowawczego, wówczas urlop wychowawczy rozpocznie się 5 listopada 2019 r.
Cofnięcie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego nie wymaga zgody pracodawcy.
Prawo pracy zawiera regulację dotyczącą zakazu wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę osobie korzystającej z obniżonego wymiaru czasu pracy (art. 1868 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy). Ten rodzaj ochrony przed zwolnieniem obowiązuje przez 12 miesięcy, poczynając od dnia złożenia przez pracownika wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy. Ochrona taka nie przysługuje w razie ogłoszenia przez pracodawcę upadłości lub likwidacji, a także w sytuacji, gdy pracodawca jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 1868 § 2 Kodeksu pracy).
Zatem w przypadku opisanym w pytaniu pracownik podlega ochronie z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy od 1 października 2019 r., czyli od dnia złożenia wniosku o obniżenie wymiaru etatu, do czasu jego cofnięcia 14 października 2019 r. Oznacza to, że pracownica wykorzystała 13 dni z 12-miesięcznego okresu ochronnego.
Na analogicznych zasadach jak przy obniżonym wymiarze czasu pracy obowiązuje ochrona stosunku pracy pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego. Z tą różnicą, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia (art. 1868 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy).
W związku z tym w omawianej sytuacji pracownica będzie objęta ochroną stosunku pracy przysługującą z tytułu urlopu wychowawczego od dnia złożenia wniosku o ten urlop, czyli od 14 października 2019 r., do zakończenia tego urlopu. Na okres ochrony nie będzie miał wpływu fakt, że wniosek o urlop wychowawczy został złożony w terminie krótszym niż przewidziane w przepisach 21 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia.
Natomiast należy zaznaczyć, że gdyby pracownik złożył wniosek o urlop wychowawczy wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu, ochrona stosunku pracy zaczęłaby obowiązywać dopiero 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu (art. 1868 § 3 Kodeksu pracy). Analogiczna zasada obowiązuje także w przypadku wniosków o obniżenie wymiaru czasu pracy.
Pracownik chciałby skorzystać z urlopu wychowawczego od 1 stycznia 2020 r. Złożył do pracodawcy wniosek w tej sprawie 15 października 2019 r. W związku z tym w okresie do 10 grudnia 2019 r. nie będzie podlegał ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy. Ochrona rozpocznie się bowiem 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego.
Podstawa prawna:
art. 186 § 1, § 7-71, art. 1867, art. 1868 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495