Urlop bezpłatny to szczególny rodzaj urlopu. Następuje wtedy czasowe zawieszenie współpracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, chociaż stosunek pracy istnieje pomiędzy stronami. Czy pracodawca może wysłać pracownika na urlop bezpłatny? Wyjaśniamy.
- Urlop bezpłatny tylko za zgodą pracodawcy
- Urlop bezpłatny wyłącznie na wniosek pracownika
- Urlop bezpłatny – na jak długo
Urlop bezpłatny to przerwa w wykonywaniu pracy, podczas której ulegają zawieszeniu obowiązki pracownika i pracodawcy. Jest to – jak sama nazwa wskazuje – urlop, za którego okres pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie.
Urlop bezpłatny tylko za zgodą pracodawcy
Kodeks pracy stanowi, że pracodawca na pisemny wniosek pracownika może mu udzielić urlopu bezpłatnego. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu pracownik nie ma obowiązku uzasadniać wniosku o urlop bezpłatny. Podanie przyczyn, dla których pracownik ubiega się o udzielenie takiego urlopu wydaje się jednak wskazane.
Pracodawca ma swobodę co do sposobu załatwienia wniosku o urlop bezpłatny. Może więc wniosek o urlop bezpłatny uwzględnić i udzielić pracownikowi tego urlopu. Ma jednak prawo wniosku nie uwzględniać. W takiej sytuacji nie jest nawet wymagane przez przepisy komunikowanie pracownikowi decyzji odmownej – wystarczy, że pracodawca pozostawi wniosek bez odpowiedzi. W każdym przypadku, w którym pracodawca nie uwzględnia wniosku o urlop bezpłatny przepisy nie wymagają, by przedstawiał pracownikowi uzasadnienie swojej decyzji.
Urlop bezpłatny wyłącznie na wniosek pracownika
Z brzmienia przepisu wynika jednak jednoznacznie, że urlop bezpłatny udzielony być może wyłącznie na wniosek pracownika. Oznacza to, że niedopuszczalne jest „udzielenie” przez pracodawcę urlopu bezpłatnego pracownikowi, który nie wystąpił ze stosownym wnioskiem.
Pracodawca nie ma prawa ani wysłać pracownika na urlop bezpłatny bez wniosku pracownika, ani też żądać, by pracownik złożył wniosek o urlop bezpłatny.
W każdym przypadku z inicjatywą udzielenia urlopu bezpłatnego musi wystąpić sam pracownik.
Niedopuszczalne jest ponadto, by pracodawca – odpowiadając na wniosek o urlop bezpłatny – wymagał, żeby pracownik wykorzystał najpierw przysługujący mu urlop wypoczynkowy, a dopiero następnie – poszedł na urlop bezpłatny.
Urlop bezpłatny – na jak długo
Przepisy nie określają limitu urlopu bezpłatnego. Wymiar urlopu bezpłatnego jest w konkretnym przypadku przedmiotem uzgodnień pomiędzy pracownikiem (który wskazuje we wniosku okres, na jaki chce wziąć urlop bezpłatny) a pracodawcą (który udzielając urlopu określa czas jego trwania).
Strony mogą ponadto przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu bezpłatnego. Taką możliwość przepisy przyznają przy udzielaniu urlopu bezpłatnego na okres przekraczający 3 miesiące. Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego może jednak nastąpić wyłącznie z ważnych przyczyn.
Jeżeli natomiast urlop bezpłatny został udzielony na okres do 3 miesięcy, pracodawca nie ma możliwości żądania, by pracownik powrócił do pracy – nawet z ważnych przyczyn.