Urlop wypoczynkowy jest jednym z przywilejów pracowniczych. Co w przypadku wykorzystania przez pracownika całej puli przysługującego mu urlopu wypoczynkowego – 20 lub 26 dni? Ratunkiem może okazać się urlop bezpłatny, ale czy pracodawca musi wyrazić na niego zgodę? Podpowiadamy.
Urlop bezpłatny to czasowe zawieszenie współpracy między pracownikiem a pracodawcą. Co istotne, urlop bezpłatny udzielany jest wyłącznie na wniosek pracownika za zgodą pracodawcy.
Odmowa urlopu bezpłatnego
Zgodnie z art. 174 § 1 Kodeksu pracy pracodawca na pisemny wniosek pracownika może mu udzielić bezpłatnego urlopu, ale również ma prawo odmówić jego udzielenia. Jest to indywidualna decyzja pracodawcy, której nie ma obowiązku uzasadniać.
Z drugiej strony, pracodawca nie może wysłać pracownika na urlop bezpłatny bez wniosku pracownika ani wymagać złożenia takiego wniosku – jest to działanie niezgodne z prawem. Niedopuszczalne jest również, aby pracodawca wymagał od pracownika wykorzystania w pierwszej kolejności urlopu wypoczynkowego. Pracownik sam decyduje o jaki rodzaj urlopu wnioskuje i w jakiej kolejności.
Limit urlopu bezpłatnego
Przepisy prawa pracy nie regulują limitu urlopu bezpłatnego, jakiego można udzielić pracownikowi. W praktyce oznacza to, że urlop taki może trwać kilka dni, tygodni lub nawet miesięcy. Udzielenie urlopu bezpłatnego jest niezależne od posiadanego wymiaru urlopu wypoczynkowego.
Art. 174 § 3 Kodeksu pracy wskazuje na możliwość ustalenia dopuszczalności odwołania pracownika z urlopu bezpłatnego trwającego dłużej niż 3 miesiące. Z tego przepisu wynika, że urlop ten może trwać dłużej niż 3 miesiące. Natomiast przy urlopie do 3 miesięcy pracodawca nie może odwołać pracownika z urlopu, czyli żądać jego powrotu do pracy, nawet z ważnych przyczyn.
Urlop bezpłatny a uprawnienia pracownicze
Urlop bezpłatny to przerwa w wykonywaniu pracy, podczas której ulegają zawieszeniu obowiązki pracownika i pracodawcy. Urlop bezpłatny nie jest wliczany do stażu pracy.
Od tej zasady jest jednak pewien wyjątek określony w art. 174(1) § 1 Kodeksu pracy. Jeśli pracodawca udziela pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy na podstawie porozumienia między pracodawcami, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do czasu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Katarzyna Sędziak (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)