Okres urlopu bezpłatnego jest okresem, który stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy, czyli pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika, a co za tym idzie, okres ten nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym według ustawy emerytalnej.
Wniosek pracownika nie musi zawierać uzasadnienia, powinien natomiast wskazywać czas trwania urlopu. Wniosek nie ma jednak charakteru wiążącego, o jego uwzględnieniu lub odrzuceniu decyduje samodzielnie pracodawca, biorąc pod uwagę potrzeby prawidłowej organizacji pracy oraz doniosłość ewentualnego uzasadnienia.
Urlopu bezpłatnego nie wlicza się do stażu pracy, od którego uzależnione są uprawnienia pracownicze, przy czym urlop bezpłatny trwający nie dłużej niż miesiąc nie ma wpływu na wymiar urlopu wypoczynkowego, przysługującego pracownikowi w danym roku kalendarzowym.
Dowiedz się także: Czy mogę pracować mniej opiekując się dzieckiem?
Wobec faktu, że w trakcie trwania urlopu bezpłatnego pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, oraz nie ma obowiązku opłacania składek ubezpieczeniowych, pracownicy często próbują „wyłudzić” zasiłek chorobowy, który w czasie trwania urlopu im nie przysługuje, i dostarczają pracodawcy zwolnienie lekarskie.
Sąd Najwyższy stwierdził jednak wprost w wyroku z dnia 12 czerwca 2002 r., sygn. akt: III UZP 4/02, że okres choroby pracownika w czasie urlopu bezpłatnego nie przerywa biegu tego urlopu. Powyższe oznacza, że nawet jeżeli pracownik jest chory w czasie urlopu bezpłatnego, samodzielnie ponosi tego konsekwencje. Składając wniosek o urlop bezpłatny pracownik musi mieć świadomość, że tak samo jak on zwolniony jest z obowiązków pracowniczych, tak samo pracodawca zwolniony jest ze swoich obowiązków wobec pracownika, w tym z opłacania składek ubezpieczeniowych.
Polecamy serwis: Kodeks pracy
Pracownik nie może sam skutecznie przerwać (skrócić) urlopu bezpłatnego. Aby wcześniej wrócić do pracy, musi mieć zgodę pracodawcy. Urlopu bezpłatnego nie przerywa też m. in: urodzenie dziecka.