Urlop macierzyński
Urodzenie dziecka dla kobiety oznacza nie tylko zmiany związane z jej organizmem i powrotem do zdrowia po porodzie, ale jest to również znaczne obciążenie psychiczne. Dodatkowo kobiecie w połogu może towarzyszyć huśtawka nastrojów – od euforii do przygnębienia, a czasem nawet depresja. Po powrocie do domu ze szpitala na kobietę czeka wiele nowych obowiązków, w tym opieka nad noworodkiem.
W tym trudnym dla kobiety okresie ustawodawca przewidział dla niej szczególną formę urlopu. Jak sama nazwa wskazuje urlop ten został przyznany matkom z uwagi na rozpoczynający się okres macierzyństwa.
Kobieta nabywa prawo do urlopu macierzyńskiego, gdy urodzi dziecko i pozostaje w stosunku pracy. To czy pracownica otrzyma urlop macierzyński nie zależy od podstawy nawiązania stosunku pracy, długości zatrudnienia czy wymiaru czasu pracy. To ile urlop macierzyński będzie trwał zależy od tego, ile dzieci kobieta urodzi w trakcie jednego urlopu. Warto też zaznaczyć, iż terminem urlop macierzyński określa się urlop macierzyński w podstawowym wymiarze. Po urlopie macierzyńskim mama ma prawo do wystąpienia o dodatkowy urlop macierzyński, a po nim o urlop rodzicielski. Łącznie są to z reguły 52 tygodnie (20 tygodni podstawowego, 6 tygodni dodatkowego i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego.)
Rekomendowany produkt: Urlopy wypoczynkowe – udzielanie, ustalanie wymiaru i naliczanie wynagrodzenia
Wymiar urlopu macierzyńskiego
Tak jak wspomniałam, wymiar urlopu macierzyńskiego zależy od tego, ile kobieta urodzi dzieci przy jednym porodzie. Zazwyczaj to 20 tygodni, gdyż najczęściej kobieta rodzi jedno dziecko. Urlop wydłuża się do 31 tygodni w przypadku urodzenia bliźniaków, do 33 tygodni, gdy kobieta rodzi trojaczki, do 35 tygodni, gdy urodzi czworo dzieci, do 37 tygodni, gdy kobieta urodzi pięcioro lub więcej dzieci. Nie ma możliwości wypłaty ekwiwalentu za urlop macierzyński. Jest to świadczenie przyznawane w naturze. Co ciekawe - uprawnienie do urlopu macierzyńskiego jest przyznane z mocy prawa i odgórnie narzucone, nie trzeba o nie wnioskować. Nie można się go zrzec w początkowej fazie.
Zadaj pytanie na FORUM
Powrót do pracy po 14 tygodniach urlopu
Jeśli mama planuje powrót do pracy, najwcześniej jest to możliwe po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu od porodu. W tym wypadku pozostałą część urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi ojcu wychowującemu dziecko. Kodeks pracy przewiduje, iż kobieta powinna złożyć wniosek o rezygnację z części urlopu macierzyńskiego na 7 dni przed planowanym powrotem. Dodatkowo do wniosku powinna załączyć oświadczenie ojca - pracownika potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego. Nie ma możliwości powrotu do pracy przed upływem tego czasu ani też powrotu w przypadku, gdy ojciec nie wykorzysta pozostałej części urlopu macierzyńskiego.
Zakaz wykonywania pracy podczas podstawowego urlopu macierzyńskiego
Urlop macierzyński został wprowadzony po to, by mama powróciła do zdrowia i pełni sił po porodzie oraz mogła zaopiekować się dzieckiem. W sprzeczności z tym postulatem byłoby podjęcie zatrudnienia przez mamę w początkowym okresie urlopu macierzyńskiego. Przepisy kodeksu pracy wprost nie zabraniają wykonywania pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego. Jednakże zwolennicy poglądu o tym, że wykonywanie w tym czasie pracy jest niedopuszczalne, podnoszą, że gdyby taka możliwość byłaby, zostałaby wprost uregulowana w kodeksie pracy. Jako uzasadnienie tego stanowiska wskazywano, że w przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego istnieje możliwość wykonywania pracy u pracodawcy udzielającego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Nie ma analogicznego zapisu, co do wykonywania pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego podstawowego, stąd część osób przyjmuje, że przepisy zakazują jej wykonywania.
Choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego
Zakaz wykonywania pracy dotyczy zatrudnienia u pracodawcy na podstawie umowy o pracę, ale nie rozstrzyga wątpliwości co do możliwości zatrudnienia w oparciu o umowę cywilnoprawną dla innego lub tego samego pracodawcy. Z uwagi na inny charakter i regulacje co do umowy zlecenia lub umowy o dzieło zawarcie ich nie oznacza automatycznego naruszenia prawa pracy. Ważne jest to, by warunki wykonywania tych umów nie pokrywały się z dotychczasowymi obowiązkami pracownika. Z reguły nie powinna budzić zastrzeżeń praca dorywcza, w niewielkim wymiarze czasu, gdyż czynność ta nie stoi w sprzeczności z celem urlopu macierzyńskiego.
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim i wychowawczym a zmiana stanowiska pracy