Problem
Nasz pracownik zgłosił w dziale kadr, że jego 24-letni syn 27 czerwca 2016 r. złożył egzamin magisterski i zakończył studia. Z jaką datą powinniśmy wyrejestrować tego członka rodziny z ubezpieczenia zdrowotnego? Czy powinna to być data zakończenia studiów czy data utraty prawa do bezpłatnej opieki zdrowotnej przez absolwenta?
Rada
W sytuacji gdy syn Państwa pracownika ukończył naukę, a tym samym przestał spełniać warunki do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu jako członek rodziny, mają Państwo obowiązek wyrejestrować taką osobę z ubezpieczenia zdrowotnego. Wyrejestrowania należy dokonać z datą 28 czerwca 2016 r., za pomocą formularza ZUS ZCNA, w terminie do 5 lipca 2016 r.
Polecamy produkt: Jak zaoszczędzić na składkach ZUS (PDF)
Uzasadnienie
Za członka rodziny, który może zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez osobę podlegającą temu ubezpieczeniu, uznaje się m.in.:
● dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione,
● wnuka,
● dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę,
● dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,
do ukończenia 18. roku życia. Jeżeli jednak dziecko uczy się dalej (w szkole, zakładzie kształcenia nauczycieli, uczelni lub jednostce naukowej prowadzącej studia doktoranckie), wówczas status członka rodziny przysługuje mu do ukończenia 26 lat. Natomiast jeśli uczące się dziecko posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (lub inne traktowane na równi), status członka rodziny przysługuje mu bez ograniczenia wieku.
Jeżeli członek rodziny osoby ubezpieczonej traci status uprawniający go do ubezpieczenia zdrowotnego, pracownik ma obowiązek w 7-dniowym terminie (licząc od dnia zaistnienia tej okoliczności) poinformować o tym fakcie swojego pracodawcę. Ma to miejsce m.in. w sytuacji, gdy dziecko osoby ubezpieczonej:
● kończy 18 lat (i nie kontynuuje nauki),
● kończy 26 lat (dotyczy osób kontynuujących naukę)
● będące w wieku do 26 lat kończy kształcenie.
Na podstawie informacji uzyskanej od pracownika pracodawca dokonuje wyrejestrowania członka rodziny. Obowiązku tego musi dokonać w 7-dniowym terminie, liczonym od dnia ustania uprawnień do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu jako członek rodziny.
PRZYKŁAD
Student V roku prawa jest zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez swojego ojca (zatrudnionego na podstawie umowy o pracę). 27 czerwca 2016 r. syn pracownika złożył egzamin magisterski i zakończył studia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami status studenta przysługiwał mu do dnia egzaminu (włącznie). Pierwszym dniem, w którym osoba ta nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu jako członek rodziny, jest 28 czerwca 2016 r. i właśnie z tą datą pracodawca ma obowiązek wyrejestrować syna pracownika z tego ubezpieczenia. Wyrejestrowujący formularz ZUS ZCNA powinien zostać wysłany do ZUS w 7-dniowym terminie, a więc nie później niż 5 lipca 2016 r.
Osoba ubezpieczona, która nie poinformuje płatnika składek (np. swojego pracodawcy lub zleceniodawcy) o okolicznościach powodujących konieczność wyrejestrowania członka rodziny z ubezpieczenia zdrowotnego, naraża się na karę grzywny (art. 193 pkt 6 ustawy zdrowotnej).
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej dla osób, które ukończyły szkołę wyższą, wygasa po upływie 4 miesięcy od dnia zakończenia nauki albo skreślenia z listy studentów (art. 67 ust. 5 pkt 2 ustawy zdrowotnej). Po tym okresie absolwent powinien nabyć nowy tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego (np. w związku z zatrudnieniem, rejestracją w PUP jako osoba bezrobotna, uzyskaniem statusu członka rodziny i zgłoszeniem do ubezpieczenia zdrowotnego przez małżonka). Jeżeli absolwent nie uzyska tytułu ubezpieczenia, stanie się osobą nieubezpieczoną, bez prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. Jednak 4-miesięczny okres zapewnionego dostępu do publicznej opieki zdrowotnej nie ma związku z obowiązkami płatnika związanymi z wyrejestrowaniem członka rodziny z ubezpieczenia zdrowotnego.
Podstawa prawna:
● art. 5 pkt 3 lit. a, art. 66 ust. 1 pkt 1 i pkt 20, ust. 2, art. 67 ust. 3, ust. 5 pkt 2, art. 193 pkt 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 581; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 652
● § 1 ust. 1 pkt 2, załączniki nr 2 i 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów – j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 222