Czy bezrobotny ma prawo do opieki zdrowotnej? Zmiany na rynku pracy w 2022 r.

dr Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
Czy bezrobotny ma prawo do opieki zdrowotnej? Zmiany na rynku pracy w 2022 r. / ShutterStock
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o aktywności zawodowej (UD399), której wejście w życie jest planowane na IV kwartał 2022 r. Głównym celem ustawy są zmiany w funkcjonowaniu urzędów pracy, aktywizacji bezrobotnych, zmiany w uzyskiwaniu bonu na zasiedlenie, oddzielenie statusu osoby bezrobotnej od prawa do ubezpieczenia zdrowotnego, jak i rozszerzenie Centralnej Bazy Ofert Pracy.
rozwiń >

Ubezpieczenie zdrowotne dla bezrobotnych - co obejmuje? 

Osoba, która zarejestruje się w urzędzie pracy i posiada status osoby bezrobotnej podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od kilku lat da się zaobserwować na rynku pracy problem polegający na celowej rejestracji i długotrwałym utrzymywaniu statusu bezrobotnego, jedynie w celu posiadania dostępu do bezpłatnego korzystania ze świadczeń medycznych, czasami również socjalnych. Niektórzy bezrobotni faktycznie nie są zainteresowani podjęciem zatrudnienia, w związku z tym planowane są zmiany.

Autopromocja

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, wskazuje, że: „W ramach oddzielenia statusu bezrobotnego od ubezpieczenia zdrowotnego planuje się wprowadzenie ubezpieczenia zdrowotnego dla osoby niemającej innego tytułu do tego ubezpieczenia. Rozwiązanie to ma na celu umożliwienie uzyskania uprawnień do świadczeń zdrowotnych przez osoby nieaktywne zawodowo i niezarejestrowane w urzędzie pracy. Zakłada się, że ZUS będzie udostępniał wniosek o uzyskanie uprawnień do świadczeń zdrowotnych i będzie odpowiadać za jego weryfikację w zakresie danych dostępnych z rejestrów prowadzonych w ZUS i tych, do których ZUS posiada prawny dostęp”. Tym samym urzędy pracy zostaną odciążone i nie będą już realizowały zadań niezwiązanych z aktywizacją zawodową.

Jak aktywizować bezrobotnych rodziców?

Dane GUS wskazują, że w III kwartale 2021 r. 4,2 mln osób w wieku produkcyjnym pozostawało biernymi zawodowo. Z tego 851 tys. osób nie pracujących, jako przyczynę wskazało obowiązki rodzinne i domowe. Szczególnie problem bezrobocia istnieje wśród kobiet, w tym matek. Jednocześnie od wielu lat da się zauważyć tzw. negatywne trendy demograficzne. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów podaje, że: „(…) aby zapewnić stabilny rozwój demograficzny kraju, w danym roku – na każde 100 kobiet w wieku 15–49 lat – powinno przypadać średnio co najmniej 210–215 urodzonych dzieci (obecnie przypada ok. 138)”. Konieczna jest więc aktywizacja zawodowa rodziców wychowujących dzieci, a będących bezrobotnymi i programy rodzinne. W ustawie wskazuje się priorytetowo będą traktowani bezrobotni członkowie rodzin wielodzietnych posiadający Kartę Dużej Rodziny, co do różnych form pomocy z urzędu pracy. Planuje się też zagwarantować połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę na 1/2 etatu przez rodziców wychowujących dzieci, z prawem do zasiłku.

Czy możliwe jest zniesienie dotychczasowej właściwości urzędu pracy?

Tak, zgodnie z ustawą planuje się zniesienie właściwości urzędu pracy ze względu na miejsce zameldowania stałego lub czasowego. Ustawa wskazuje powiązanie bezrobotnego z urzędem pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. W niektórych przypadkach da to więcej możliwości bezrobotnym, ponieważ nie wszystkie urzędy (szczególnie w małych miejscowościach) dysponują konkretnymi formami wsparcia. Miejsce zamieszkania to miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Większa elastyczność w tym zakresie umożliwi też pracodawcom dostęp do większej grupy potencjalnych pracowników.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (CIiPKZ) oraz Centralna Baza Ofert Pracy (CBOP) - co to?

Ma dojść do zmiany zadań CIiPKZ, które wspomagają powiatowe urzędy pracy w prowadzeniu poradnictwa zawodowego. Centra mają pomóc bezrobotnym oraz poszukującym pracy w rozwoju zawodowym, w efektywnym planowaniu kariery zawodowej, w tworzeniu dokumentów aplikacyjnych, we właściwym prowadzeniu rozmowy rekrutacyjnej oraz w rozwijaniu i kształtowaniu umiejętności pozazawodowych.

Klienci urzędów pracy mają też być obsługiwani w sposób cyfrowy, np. poprzez zapewnienie dostępu do ofert pracy zawartych w CBOP, umożliwienie przygotowania i udostępnienia CV w centralnej bazie CV, automatycznego doboru ofert pracy do oczekiwań osób bezrobotnych. Centralna Baza Ofert Pracy ma rozszerzyć zakres swojego działania. Podmioty publiczne, spółki Skarbu Państwa oraz podmioty prywatne korzystające ze środków publicznych mają być zobowiązane do zgłaszania ofert pracy do CBOP. W przyszłości CBOP ma być główną bazą ofert pracy w całej Polsce.

Co to jest bon na zasiedlenie i jak go otrzymać?

Bon na zasiedlenie jest formą wsparcia dla bezrobotnych, oferowaną przez powiatowe urzędy pracy. Warunkiem ubiegania się o bon jest podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej poza miejscem dotychczasowego zamieszkania. W związku z tym, że jest duże zainteresowanie bonem na zasiedlenie, ustawa wskazuje rozszerzenie tej formy wsparcia na wszystkie osoby bezrobotne bez względu na wiek. W aktualnym stanie prawnym z bonu mogą  korzystać osoby bezrobotne do 30. roku życia.

Ile wynosi obecnie bon na zasiedlenie?

Wysokość bonu nie może przekroczyć 200% przeciętnego wynagrodzenia, które w pierwszym kwartale 2022 r. wyniosło 6235,22 zł brutto. Bon zasiedleniowy w wariancie maksymalnym wynosi więc około 12 470 zł brutto.

Kadry
Podróż służbowa. Od czego zależy wysokość diet i innych należności?
08 maja 2024

W czasie krajowej podróży służbowej pracownikowi przysługują diety i zwrot kosztów przejazdów, noclegów oraz innych wydatków. Ich wysokość zależy od wielu okoliczności. Jakich?

Niezdolność pracownika do pracy. Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim, żeby nie stracić pracy?
08 maja 2024

Pracownik korzystający ze zwolnienia lekarskiego znajduje się pod ochroną i pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy o pracę. Ochrona nie jest jednak nieograniczona.

Wynagrodzenie pracownika młodocianego w wakacje 2024
08 maja 2024

Kim jest młodociany pracownik? Ile wynosi jego wynagrodzenie? 

Ważny termin 20 maja 2024 r. - ZUS zwróci nadpłacone składki pod jednym warunkiem
08 maja 2024

ZUS zwróci nadpłacone składki, ale trzeba spełnić jeden warunek. Co trzeba zrobić do 20 maja 2024 roku? Do kiedy ZUS zwraca nadpłatę składek w 2024 roku?

Jakie warunki należy spełniać, żeby uzyskać urlop ojcowski? Jakie są obowiązki pracodawcy?
08 maja 2024

Pracownik będący ojcem wychowującym dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego. Urlop jest udzielany w celu opieki nad dzieckiem, niezależnie od uprawnień matki dziecka.

Świadczenia pracownicze: Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Jak obliczyć i kiedy wypłacić?
08 maja 2024

Pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Czy zawsze należy wypłacić ten ekwiwalent?

Zmiany w karcie parkingowej dla niepełnosprawnych. Będą ułatwienia
08 maja 2024

Zmiany w karcie parkingowej dla niepełnosprawnych. Będą ułatwienia - jednak nie tak szybko. Co to jest europejska karta osoby z niepełnosprawnością i europejska karta parkingowa dla osób z niepełnosprawnościami? Jak je uzyskać? Gdzie obowiązują? Swobodne przemieszczanie się w UE stanie się łatwiejsze dla osób z niepełnosprawnościami. Europejska karta osoby z niepełnosprawnością i karta parkingowa dla takich osób ułatwią dostęp do przysługujących im praw i preferencyjnych warunków we wszystkich krajach UE.

Bycie sygnalistą będzie zagrożeniem dla sygnalisty. Ustawa pozwala na bezkarne działania odwetowe pracodawcy
08 maja 2024

Bycie sygnalistą będzie zagrożeniem dla sygnalisty. Ustawa pozwala bowiem na bezkarne działania odwetowe pracodawcy i doprowadzi do niezgłaszania naruszeń prawa. Opinia doktora Jakuba Rzymowskiego na temat procedowanego projektu ustawy o ochronie sygnalistów wyraża potrzebę debaty publicznej. Pilne prace nad ustawą z powodu zwłoki w implementacji unijnej dyrektywy nie mogą rzutować na jakość prac nad projektem.

Bon energetyczny i cena maksymalna prądu. Rząd uruchamia program osłon przed podwyżkami cen energii w Polsce. Od kiedy i na jak długo?
08 maja 2024

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o czasowym ograniczeniu cen za energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło systemowe oraz o bonie energetycznym. Jej celem jest przedłużenie rozwiązań osłonowych dla odbiorców energii, którzy znajdują się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Kto zostanie objęty działaniami osłonowymi?

Rząd: 39 000 emerytów ma limit emerytury 3271,84 zł brutto. Czy i kiedy zniesienie limitu?
08 maja 2024

Kiedy uchylenie ustawa dezubekizacyjnej? Bo niej mowa. Obowiązuje od października 2017 r. W efekcie około 39 000 funkcjonariuszom służb PRL ma obniżone emerytury i renty. Nie mogą być one wyższe od średniej wypłacanej przez ZUS. Dla maja 2024 r. to 3271,84 zł brutto.

pokaż więcej
Proszę czekać...