Podstawa wymiaru składek na urlopie wychowawczym
PROBLEM
Pracownica od 1 września 2020 r. do 2 kwietnia 2021 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim - ciąża, od 3 kwietnia 2021 r. do 1 kwietnia 2022 r. urlop macierzyński i rodzicielski. Od 2 kwietnia 2022 r. do 6 lipca 2022 r. pracuje. Od 7 lipca 2022 do 31 grudnia 2023 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Jak prawidłowo ustalić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla osób przebywających na urlopie wychowawczym. Wynagrodzenie stałe miesięczne pracownicy to płaca zasadnicza w wysokości 4.050,00 i dodatek za wysługę 567,00 . Do podstawy chorobowego przyjmowana jest tylko płaca zasadnicza. Jaka powinna być podstawa na emerytalne i rentowe w lipcu 2022 r., a jaka od sierpnia 2022 r.?
RADA
Podstawa wymiaru składek emerytalnej i rentowej za okres urlopu wychowawczego za lipiec br. stanowiła kwota 2 865,48 zł. Natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej jest kwota 620 zł.
UZASADNIENIE
Osoba korzystająca z urlopu wychowawczego podlega obowiązkowo:
- ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie ma innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych,
- zdrowotnemu, jeżeli nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.
Dla osób, które przebywają na urlopach wychowawczych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednocześnie podstawa ta nie może być wyższa niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W przypadku obliczania faktycznego wynagrodzenia pracownika stosuje się zasady obliczania podstawy zasiłków, ale z kilkoma wyjątkami.
Po pierwsze, nie pomniejsza się wynagrodzenia o część składek społecznych potrącanych przez płatnika ze środków ubezpieczonego. Po drugie, uwzględnia się wszystkie składniki przychodu, które pracownik uzyskał ze stosunku pracy i które nie zostały wyłączone z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe.
Zatem, nie należy tu wyłączać dodatku stażowego. Przy ustalaniu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia się wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Będzie to więc okres od lipca 2021 r. do czerwca 2022 r. Jednak w całym tym okresie pracownik nie dostawał pełnego wynagrodzenia, ponieważ przebywał na zasiłku macierzyńskim. Należy więc:
- wyłączyć miesiące pobierania zasiłku macierzyńskiego tj. od lipca 2021 r. do marca 2022 r.,
- przyjąć okres od kwietnia 2022 r. do czerwca 2022 r., przy czym kwiecień podlega uzupełnieniu do pełnej miesięcznej kwoty
W tym czasie pracownica wykonywała pracę. Jej wynagrodzenie to dwa stałe miesięczne składniki: zasadnicze oraz dodatek stażowy. Zatem, średnia miesięczna z tych 3 miesięcy wynosi 4 617 zł (4 050 zł + 567 zł).
W 2022 r. maksymalna podstawa składek w okresie urlopu wychowawczego wynosi 3 553,20 zł. To oznacza, że jako podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowej należy przyjąć kwotę 3 553,20 zł, ponieważ wynagrodzenie pracownicy jest wyższe.
Jeśli pracownik rozpoczął urlop wychowawczy w trakcie miesiąca, podstawę wymiaru należy zmniejszyć proporcjonalnie do okresu trwania urlopu w tym miesiącu. Podstawę wymiaru składek: emerytalnej i rentowej z tytułu urlopu wychowawczego za lipiec 2022 r. stanowiła kwota 2 865,48 zł, czyli proporcjonalnie pomniejszona kwota 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia [(3 553,20 zł : 31 dni lipca) x 25 dni wychowawczego od 7 do 31 lipca = 2 865,48 zł].
Począwszy od sierpnia 2022 r. podstawa wymiaru wynosi 3 553,20 zł.
Natomiast podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Obecnie jest to kwota 620 zł. Składka wynosi więc 55,80 zł (620 zł x 9%). Ze względu na to, że składka ta jest miesięczna i niepodzielna, podstawa jej wymiaru nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu w miesiącu rozpoczęcia/zakończenia urlopu w trakcie miesiąca.
Zatem, za lipiec oraz kolejne miesiące nalicza się składkę pełną.
Warto zaznaczyć, że składki finansuje w całości budżet państwa, a pracodawca je tylko nalicza od odpowiedniej podstawy wymiaru.
Podstawa prawna:
art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 16 ust. 8, art. 18 ust. 5b, ust. 9, ust. 14 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2022 poz. 1009 ze zm.),
art. 66 ust. 1 pkt 32, art. 79, art. 81 ust. 8 pkt 10 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.).
Izabela Nowacka