Uprawnienie płatnika do kontroli zwolnień lekarskich
Uprawnienie dla płatnika składek do kontroli ubezpieczonych korzystających ze zwolnień lekarskich od pracy wynika z art. 68 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.). Przepisy dotyczące kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy stosuje się odpowiednio do zasiłków chorobowych, świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłków opiekuńczych.
Szczegółowe zasady i tryb prowadzenia tych kontroli określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. Nr 65, poz. 743).
Kontrola formalna
Kontrola formalna zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie:
- nie zostało sfałszowane,
- zostało wydane zgodnie z obowiązującymi ww. przepisami rozporządzenia.
Rekomendowany produkt: Komplet Podatki - Prawo Pracy i ZUS
Jeżeli w wyniku dokonanej kontroli zachodzi podejrzenie, że zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane, płatnik składek występuje do lekarza leczącego o wyjaśnienie sprawy. W przypadku zaś podejrzenia, że zaświadczenie lekarskie wydane zostało niezgodnie z przepisami dotyczącymi zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, płatnik składek występuje o wyjaśnienie do terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Istota kontroli
Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:
- nie wykonuje pracy zarobkowej,
- nie wykorzystuje zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.
Zadaj pytanie: FORUM
W przypadku zwolnienia z powodu konieczności sprawowania opieki kontrola polega ponadto na ustaleniu, czy poza ubezpieczonym (pracownikiem) nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę – nie dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
Osoby kontrolujące
Do prowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy powinny być wyznaczane osoby nienaruszające dyscypliny pracy, niekarane za nadużywanie zwolnień lekarskich oraz cieszące się dobrą opinią wśród pracowników. Takie osoby muszą być wyposażone w imienne upoważnienie, wystawione przez płatnika składek według podanego WZORU.
Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli zwolnień lekarskich - WZÓR
Miejsce kontroli
Kontrole prowadzone są w miejscu zamieszkania, miejscu czasowego pobytu lub miejscu zatrudnienia osoby kontrolowanej.
Osoby kontrolowane
Kontrolą prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy powinni być objęci przede wszystkim pracownicy, co do których zachodzi podejrzenie niewłaściwego wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, oraz pracownicy korzystający często z krótkotrwałych zwolnień lekarskich, których stosunek do pracy oraz dyscyplina pracy budzą zastrzeżenia (np. pracownicy karani uprzednio pozbawieniem prawa do zasiłku w związku z niewłaściwym wykorzystywaniem zwolnień lekarskich od pracy, za udział w bójce lub zakłócanie porządku publicznego, pobytem w izbie wytrzeźwień, a także często zmieniający pracę, samowolnie ją porzucający, oraz ci, z którymi uprzednio rozwiązano stosunek pracy bez wypowiedzenia).
Nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego - protokół
W razie stwierdzenia w trakcie kontroli, że:
- ubezpieczony wykonywał pracę zarobkową,
- ubezpieczony wykorzystywał zwolnienie lekarskie od pracy niezgodnie z jego celem,
- poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę,
osoby kontrolujące sporządzają PROTOKÓŁ, w którym podają, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy. Protokół należy przedłożyć ubezpieczonemu w celu wniesienia przez niego uwag. Sporządzony protokół stanowi podstawę do wstrzymania wypłaty zasiłku chorobowego za cały okres objęty kontrolowanym zaświadczeniem lekarskim o czasowej niezdolności do pracy.
Protokół kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich - WZÓR
Utrata prawa do zasiłku chorobowego
Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Zasiłek chorobowy nie przysługuje również, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane. Wątpliwości, czy zwolnienie lekarskie było wykorzystywane niezgodnie z jego celem, czy też nie, rozstrzyga właściwa jednostka organizacyjna ZUS. W razie potrzeby ZUS uzyskuje opinię lekarza leczącego i w przypadku sporu wydaje decyzję, od której przysługują określone w odrębnych przepisach środki odwoławcze.