W czasie postępowania o umorzenie należności obowiązują zasady wynikające z kodeksu postępowania administracyjnego. Wnioskodawca ma prawo aktywnie uczestniczyć w postępowaniu (np. zgłaszać dowody, wypowiadać się na temat dokumentów i materiałów). Jeśli ZUS nie zagwarantuje wnioskodawcy tego prawa, może on domagać się wznowienia postępowania. Wnioskodawca ma obowiązek zawiadomić ZUS o każdej zmianie adresu, ponieważ w razie zaniedbania tego obowiązku doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem jest prawnie skuteczne. ZUS powinien załatwić sprawę w ciągu miesiąca, a w sprawach skomplikowanych – w ciągu dwóch miesięcy, przy czym do tych terminów nie wlicza się m.in. okresów opóźnień powstałych z winy wnioskodawcy oraz z przyczyn niezależnych od ZUS.
Rozpatrzenie sprawy o udzielenie ulgi w płatnościach wobec ZUS
ZUS może umorzyć należności, jeśli są one całkowicie nieściągalne, czyli gdy:
- dłużnik zmarł i nie pozostawił żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
- sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzył postępowanie upadłościowe,
- dłużnik zaprzestał prowadzenia działalności i nie ma majątku, z którego można egzekwować należności, a jednocześnie nie można przenieść odpowiedzialności na jego małżonka, następców prawnych lub inne osoby trzecie,
- należności nie zostały zaspokojone w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym,
- wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,
- naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję
- jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne.
Umorzenie należności z powodu trudnej sytuacji finansowej i rodzinnej – dotyczy tylko należności za ubezpieczonych będących jednocześnie płatnikami składek
ZUS może umorzyć należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami tych składek, jeżeli dłużnik wykaże, że ze względu na trudną sytuację finansową i rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt uciążliwe skutki dla niego i jego rodziny. Dotyczy to szczególnie sytuacji:
- gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych,
- gdy dłużnik poniósł straty materialne w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia powodujące, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby go pozbawić możliwości dalszego prowadzenia działalności,
- gdy dłużnik przewlekle choruje albo sprawuje opiekę nad przewlekle chorym członkiem rodziny i dlatego nie może uzyskiwać dochodu umożliwiającego opłacenie należności.
Jakie należności wobec ZUS podlegają uldze i umorzeniu?
Jeżeli ZUS umorzy należności osobie opłacającej składki na własne ubezpieczenia społeczne, to może mieć to wpływ na zakres i wysokość przyszłych świadczeń, jakie będą tej osobie przysługiwać z ubezpieczeń społecznych, ponieważ przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty nie uwzględnia się okresów, za które składki nie zostały opłacone.
Rozpatrzenie wniosku o umorzenie
ZUS rozstrzyga wniosek o umorzenie, wydając decyzję administracyjną, od której przysługuje prawo złożenia wniosku do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek taki należy złożyć w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji za pośrednictwem jednostki ZUS. Po ponownym rozpatrzeniu wniosku ZUS utrzymuje w mocy decyzję albo uchyla decyzję w całości lub części i wydaje decyzję w tym zakresie, albo umarza postępowanie odwoławcze.
Jeśli ZUS odpowie negatywnie na wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, możesz wnieść skargę na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Skargę należy wnieść za pośrednictwem oddziału ZUS w terminie 30 dni od dnia otrzymania decyzji.
Ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących umowy cywilnoprawne