W obowiązujących przepisach z zakresu prawa pracy czy ubezpieczeń społecznych nie znajdziemy definicji absolwenta. Należy jednak przyjąć, że absolwentem jest osoba, która ukończyła proces edukacji w jednostce organizacyjnej wchodzącej w skład systemu oświaty. Dotyczy to zatem osób, które zakończyły pobieranie nauki w formach szkolnych, czyli na poziomie gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej lub uczelni wyższej.
Za dzień ukończenia szkoły powinniśmy uznawać datę podaną w świadectwie szkolnym, zaś datą ukończenia studiów jest, na podstawie art. 167 ust. 2 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, data:
- złożenia egzaminu dyplomowego albo
- złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu (dotyczy kierunków lekarskich, lekarsko-dentystycznych, weterynarii), albo
- zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki (dotyczy kierunku farmacja).
Formy współpracy z absolwentem
Pracodawcy mają do wyboru kilka wariantów podejmowania współpracy z absolwentami, spośród których najczęściej stosowane to:
- umowa o pracę,
- umowa zlecenia,
- umowa o dzieło,
- umowa o praktyki,
- staż absolwencki.
To, na jaką formę współpracy z absolwentem zdecyduje się pracodawca, zależy przede wszystkim od wielkości jego zasobów finansowych, spodziewanej długości okresu współpracy, rodzaju i charakteru prac, które mają być zlecane do realizacji, oraz warunków, w jakich będą one wykonywane.
Absolwent na umowie o pracę
Zawarcie umowy o pracę z absolwentem powoduje konieczność stosowania regulacji zawartych w Kodeksie pracy oraz w innych ustawach i rozporządzeniach z zakresu prawa pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 Kodeksu pracy). Istotą pracowniczego zatrudnienia jest więc zobowiązanie podwładnego do osobistego świadczenia pracy, w sposób ciągły i podporządkowany poleceniom pracodawcy lub przełożonego. Zwykle firmy przyjmujące do pracy pracowników będących absolwentami podpisują z nimi na początku umowę na okres próbny (można to zrobić na okres maksymalnie 3 miesięcy), pozwalającą sprawdzić kwalifikacje i umiejętności pracownika do pracy na danym stanowisku. Po niej, jeśli strony nadal chcą ze sobą współpracować, zawiera się z pracownikiem najczęściej umowę terminową bądź bezterminową. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby od razu zaproponować absolwentowi umowę na czas określony bądź nieokreślony.
Stosując pracowniczą formę zatrudniania absolwentów pracodawca musi liczyć się z takimi samymi obowiązkami, jak w przypadku każdego pracownika. Do najistotniejszych należą np.:
- terminowa i prawidłowa wypłata pensji, w tym gwarancja ustawowego minimalnego wynagrodzenia,
- finansowanie badań lekarskich,
- zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz przeprowadzanie systematycznych szkoleń bhp,
- organizowanie zadań w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy,
- prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
- dobór obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy.
Stosunek pracy trzeba uznać za najkorzystniejszą, z punktu widzenia absolwenta formę zatrudnienia. Z umowy o pracę absolwentowi przysługuje wiele przywilejów pracowniczych, spośród których do najważniejszych zaliczamy prawo m.in. do:
- wynagrodzenia za wykonaną pracę (w tym dodatków za nadgodziny i porę nocną),
- świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
- płatnych urlopów wypoczynkowych i okolicznościowych,
- należności za odbywane podróże służbowe,
- odpraw pieniężnych w razie utraty pracy z przyczyn leżących wyłącznie po stronie pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników,
- odszkodowania, gdy umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu z naruszeniem przepisów prawa,
- określonego regulacjami kodeksowymi odpoczynku dobowego i tygodniowego.
Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Czy zatrudnianie absolwentów jest dla pracodawców korzystne