W sytuacji gdy ubezpieczony jest zatrudniony u jednego płatnika równolegle na podstawie dwóch umów zlecenia, które swoim zakresem obejmują różne rodzaje obowiązków i czynności, powstaje zbieg tytułów do ubezpieczeń. Należy go rozstrzygnąć na takich samych zasadach, jakby zlecenia były wykonywane u różnych płatników. Różnice wystąpią jednak w dokumentacji zgłoszeniowej i rozliczeniowej, którą zleceniodawca musi złożyć do ZUS.
Zagrożenia (–)
Jeżeli zakres prac zleconych na podstawie dwóch umów zawartych z jednym podmiotem będzie tożsamy, ZUS może zakwestionować ich zawarcie jako czynność zmierzającą do obejścia przepisów prawa.
W przypadku umowy zlecenia stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych, płatnik dokonuje zgłoszenia do ZUS na druku ZUS ZUA. Jeżeli z tytułu umowy zlecenia jest obowiązkowa tylko składka zdrowotna (a zleceniobiorca nie przystąpił do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych), wówczas płatnik zgłasza go do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA.
Zbieg dwóch umów zlecenia
Osoba, która równocześnie wykonuje dwie umowy zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko z tytułu jednej z zawartych umów. Co do zasady, tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest umowa zawarta najwcześniej. Z tytułu drugiej umowy obowiązkowe jest tylko ubezpieczenie zdrowotne, natomiast ubezpieczenia emerytalno-rentowe mają charakter dobrowolny (jeśli jednak zleceniobiorca przystąpi do nich na zasadzie dobrowolności, obowiązkowa stanie się za niego również składka wypadkowa). Zleceniobiorca może również wskazać jako tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeniowym umowę zawartą w późniejszym terminie.
Dokumentacja zgłoszeniowa
Jeżeli zleceniobiorca nie zmienia tytułu do objęcia ubezpieczeniem na umowę zawartą w późniejszym terminie, wówczas od dnia zawarcia drugiej umowy zlecenia należy ją zgłosić do ZUS składając druk ZUS ZZA. Poprzednia umowa, zgłoszona wcześniej na formularzu ZUS ZUA, nadal nieprzerwanie stanowi tytuł do ubezpieczeń, do których zleceniobiorca został zgłoszony.
Jeżeli zleceniobiorca jako tytuł do opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe wskazuje drugą z zawartych umów, wówczas zgłoszenia należy dokonać w odmienny sposób. W takiej sytuacji należy kolejno:
- przyjąć od zleceniobiorcy oświadczenie na piśmie, w którym wyrazi on wolę zmiany tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na umowę zawartą później,
- wyrejestrować z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA pierwszą umowę zlecenia z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx od dnia zawarcia drugiej umowy (jeżeli ubezpieczony wnioskuje o zmianę tytułu od początku trwania drugiej umowy zlecenia),
- złożyć w ZUS dwa zgłoszenia do ubezpieczeń – obydwa z kodem tytułu ubezpieczeń 04 11 xx, od dnia zawarcia drugiej umowy:
- na formularzu ZUS ZUA (umowa podpisana później) – do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, wypadkowego oraz (opcjonalnie) do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego,
- na formularzu ZUS ZZA (umowa podpisana wcześniej) – do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (jeżeli ubezpieczony nie wnioskował o objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z tego tytułu).
Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Jak rozliczyć w dokumentacji ZUS dwie umowy zawarte z jednym zleceniobiorcą