Okres letni to czas, kiedy pracownicy najchętniej korzystają z długich urlopów. Dla zatrudnionych to nie tylko szansa na zasłużony odpoczynek, ale również na uzyskanie dodatkowych świadczeń. Jednym z nich jest świadczenie urlopowe – w przypadku pracodawcy, który wypłaca takie świadczenie. Zasady jego wypłaty określa ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (zwana dalej ustawą o zfśs).
WAŻNE!
Świadczenia urlopowego nie należy mylić z dofinansowaniem do wypoczynku z zfśs (tzw. wczasami pod gruszą), które jest wypłacane przez pracodawcę tworzącego fundusz socjalny.
Kto wypłaca świadczenie urlopowe
Pracodawcy spoza sfery budżetowej, zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mogą:
- tworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych albo
- wypłacać raz w roku świadczenie urlopowe (art. 3 ust. 3 ustawy o zfśs).
Liczba pracowników a konieczność utworzenia zfśs >>
WAŻNE!
Jeżeli pracodawca podejmie decyzję o wypłacaniu świadczenia urlopowego, wówczas jest już zobowiązany do jego wypłaty.
Pracodawca może jednak pod pewnymi warunkami całkowicie zaprzestać wypłaty świadczenia urlopowego. Pracodawca objęty układem zbiorowym pracy postanowienia w sprawie niewypłacania świadczenia urlopowego zawiera w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli jego pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, decyzję w tej sprawie zapisuje się w regulaminie wynagradzania (art. 3 ust. 3b ustawy o zfśs). Pozostali pracodawcy, tj. nieobjęci układem zbiorowym pracy oraz niezobowiązani do wydania regulaminu wynagradzania, informacje o niewypłacaniu świadczenia urlopowego przekazują pracownikom do końca stycznia danego roku, w sposób przyjęty w danym zakładzie (art. 3 ust. 3a ustawy o zfśs). Mogą taką informację np. umieścić na tablicy ogłoszeń, w intranecie lub przesłać pocztą elektroniczną.
Przykład
Spółka X według stanu na 1 stycznia 2011 r. zatrudnia 24 pracowników, tj. 8 osób na pełny etat (8 pełnych etatów), 8 osób na 1/2 etatu (4 pełne etaty) i 8 osób na 1/4 etatu (2 pełne etaty). W przeliczeniu na pełne etaty zatrudnionych jest 14 osób. W związku z tym, że w przeliczeniu na pełne etaty pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, ma możliwość wyboru między dobrowolnym utworzeniem zfśs lub wypłacaniem świadczenia urlopowego.
Świadczenie urlopowe ma charakter roszczeniowy. Pracownik nie musi składać żadnego wniosku o jego wypłatę. Jego wypłacenie zależy jedynie od długości urlopu pracownika. Roszczenie o wypłatę ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.).
Zasady wypłaty świadczenia urlopowego
U pracodawcy, który wypłaca świadczenie urlopowe zgodnie z przepisami ustawy o zfśs, przysługuje ono pracownikowi raz w roku. Jest wypłacane pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych (art. 3 ust. 5 ustawy o zfśs).
WAŻNE!
Warunkiem wypłacenia świadczenia urlopowego jest korzystanie przez pracownika w danym roku kalendarzowym z nieprzerwanego wypoczynku trwającego co najmniej 14 dni kalendarzowych.
Pracodawca powinien wypłacić świadczenie urlopowe nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu przez pracownika (art. 3 ust. 5a ustawy o zfśs). Należy je wypłacić niezależnie od sytuacji materialnej i rodzinnej pracownika oraz jego stażu pracy.
Przykład
Pracownik złożył pracodawcy wniosek o udzielenie mu urlopu od 9 do 22 sierpnia 2011 r., tj. 9 dni roboczych (dzień 15 sierpnia jest świętem). Wykorzysta więc 9 dni urlopu. Licząc jednak z dniami wolnymi, będzie odpoczywał łącznie 14 dni kalendarzowych. W związku z tym pracodawca, który wypłaca świadczenie urlopowe, powinien wypłacić je nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu przez pracownika, tj. 8 sierpnia 2011 r.
Wysokość świadczenia urlopowego w 2011 r.
Pracodawca sam może określić wysokość świadczenia urlopowego w swojej firmie. Jednak jego wysokość jest ograniczona przepisami ustawy o zfśs i nie może przekroczyć równowartości odpisu podstawowego na fundusz socjalny, odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Jego wysokość dla zatrudnionych w warunkach normalnych oraz w warunkach szczególnych lub przy pracy o szczególnym charakterze jest ustalana proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy danego pracownika (art. 3 ust. 4 ustawy o zfśs).
Świadczenie urlopowe dla nauczycieli w 2011 r. >>
Jednak w praktyce kwota ta zazwyczaj jest niższa od wysokości odpisu podstawowego dla danego rodzaju zatrudnienia pracownika. Wówczas wysokość tego świadczenia powinien określać przepis wewnątrzzakładowy.
Świadczenie urlopowe w 2011 r. ustalone w wysokości odpisu podstawowego na zfśs należy wypłacić w następującej wysokości:
- pracownikowi zatrudnionemu w normalnych warunkach pracy:
– na pełny etat – 1093,93 zł,
– na 1/2 etatu – 546,97 zł,
- pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze:
– na pełny etat – 1458,57 zł,
– na 1/2 etatu – 729,29 zł,
- pracownikowi młodocianemu:
– w I roku nauki – 145,86 zł,
– w II roku nauki – 175,03 zł,
– w III roku nauki – 204,20 zł.
Świadczenie urlopowe a podatek i składki
Świadczenie urlopowe stanowi przychód ze stosunku pracy i niezależnie od tego, w jakiej wysokości będzie wypłacone, podlega opodatkowaniu (art. 12 ust. 1 updof).
Świadczenie urlopowe do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego – odpowiedniego dla pracownika zatrudnionego w warunkach normalnych, szczególnych lub dla pracownika młodocianego oraz ustalonej odpowiednio do jego wymiaru czasu pracy – nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (§ 2 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r.).
Oznacza to, że świadczenie urlopowe wypłacone (zgodnie z przepisami ustawy o zfśs) pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat w tzw. normalnych warunkach pracy w wysokości do 1093,93 zł, w 2011 r. nie podlega oskładkowaniu. Natomiast w całości stanowi ono przychód ze stosunku pracy, który należy opodatkować.
Podstawa prawna:
- art. 291 § 1 Kodeksu pracy,
- art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.),
- art. 3–6 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).