Pracodawca, który zatrudnia mniej niż 20 pracowników i w związku z tym nie ma obowiązku tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, musi wypłacać pracownikom świadczenie urlopowe. Świadczenie to wypłaca się raz w roku każdemu pracownikowi, korzystającemu z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych, nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego.
Przykład
Pracownikowi udzielono urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych (14 dni kalendarzowych). Przed rozpoczęciem urlopu pracodawca wypłacił świadczenie urlopowe. Pracownik w czasie urlopu stał się niezdolny do pracy i nie wykorzystał 14 dni nieprzerwanego wypoczynku. W takiej sytuacji pracodawca może żądać zwrotu świadczenia urlopowego.
Jeżeli jednak pracodawca nie zdecyduje się na dochodzenie od pracownika zwrotu świadczenia, to jest zobowiązany od wypłaconej kwoty naliczyć i odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, gdyż nie będzie to świadczenie urlopowe w rozumieniu przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Wynagrodzenie chorobowe
Za czas niezdolności do pracy wskutek choroby przysługuje wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez okres 33 dni niezdolności do pracy przypadających łącznie w ciągu roku kalendarzowego (14 dni w przypadku 50-letniego pracownika). Wynagrodzenie przysługuje w wysokości 80% podstawowego wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Od 34. dnia choroby (od 15. dnia w przypadku 50-letniego pracownika) przysługuje zasiłek chorobowy finansowany ze środków ZUS.
Wynagrodzenie chorobowe w pierwszym miesiącu pracy >>
Wynagrodzenie chorobowe oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Regulacje dotyczące obliczania zasiłku chorobowego zawiera ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Wynagrodzenie urlopowe
Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego oblicza się według zasad wskazanych w rozporządzeniu MPiPS w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Sposób obliczenia wynagrodzenia urlopowego uzależniony jest od tego, z jakich składników – stałych czy zmiennych – składa się wynagrodzenie pracownika.
Przykłady
Pracownikowi został udzielony urlop wypoczynkowy od 16 do 27 maja 2011 r. 23 maja pracownik dostarczył zwolnienie lekarskie na okres od 23 do 27 maja. Była to jego pierwsza niezdolność do pracy w tym roku. Pracodawca powinien wypłacić wynagrodzenie urlopowe za czas urlopu, a za dni niezdolności do pracy wynagrodzenie chorobowe. Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 3800 zł i dodatek stażowy w wysokości 20% wynagrodzenia podstawowego.
Aby obliczyć wysokość wynagrodzenia urlopowego, należy ustalić podstawę wymiaru tego wynagrodzenia. Jeżeli jednak pracownik otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w stałej wysokości, pracodawca nie musi dokonywać dodatkowych obliczeń, a pracownik za czas urlopu wypoczynkowego powinien otrzymać wynagrodzenie przysługujące mu zgodnie z uregulowaniami wynikającymi z umowy o pracę.
W celu obliczenia wynagrodzenia chorobowego należy wziąć pod uwagę przeciętne wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik był chory. Pracownik stał się niezdolny do pracy w maju; do wyliczenia wynagrodzenia chorobowego bierzemy pod uwagę średnią wynagrodzeń otrzymanych przez pracownika od maja 2010 r. do kwietnia 2011 r.
W tym okresie wynagrodzenie pracownika utrzymywało się na stałym poziomie (3800 zł + 760 zł = 4560 zł). Przeciętne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy wynosi więc 4560 zł.
Kwotę 4560 zł pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne:
4560 zł x 13,71 % = 625,18 zł,
4560 zł – 625,18 zł = 3934,82 zł.
Uzyskaną kwotę dzielimy przez 30, aby otrzymać wynagrodzenie za jeden dzień pracy: 3934,82 zł : 30 = 131,16 zł.
Otrzymaną kwotę (stawka dzienna) mnożymy przez liczbę dni choroby 131,16 zł x 5 = 655,80 zł, a następnie otrzymaną kwotę mnożymy przez 80%, co daje 524,64 zł (kwota wynagrodzenia chorobowego przysługującego pracownikowi za 5 dni choroby).
***
Pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym od 2 do 18 maja 2011 r. 10 maja przesłał do pracodawcy zwolnienie lekarskie obejmujące okres od 9 do 18 maja. Była to jego pierwsza niezdolność do pracy w tym roku. Pracownik otrzymuje zmienne wynagrodzenie prowizyjne: w kwietniu – 3400 zł, w marcu – 4200 zł, w lutym – 2950 zł.
Krok 1. Obliczanie wynagrodzenia urlopowego
Podstawę wymiaru (suma zmiennych składników wynagrodzenia z 3 miesięcy poprzedzających urlop) dzieli się przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie wynagrodzenie za jedną godzinę pracy mnoży się przez liczbę godzin urlopu.
W okresie 3 miesięcy poprzedzających urlop (od lutego do kwietnia) pracownik przepracował 504 godziny (160 godz. + 184 godz. + 160 godz.).
W ciągu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc wykorzystania urlopu pracownik otrzymał wynagrodzenie w wysokości: 3400 zł + 4200 zł + 2950 zł = 10 550 zł.
Następnie obliczamy stawkę za jedną godzinę pracy:
10 550 zł : 504 godz. = 20,93 zł/godz.
Pracownik powinien otrzymać 669,76 zł wynagrodzenia urlopowego (20,93 zł x 32 godz. = 669,76 zł).
Krok 2. Obliczanie wynagrodzenia chorobowego
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika, będące podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy, tj. za okres od maja 2010 r. do kwietnia 2011 r., wyniosło 3588 zł.
Kwotę 3588 zł pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne:
3588 zł x 13,71% = 491,91 zł,
3588 zł – 491,91 zł = 3096,09 zł.
Następnie ustalamy wynagrodzenie za jeden dzień pracy:
3096,09 zł x 80% : 30 = 82,56 zł.
Pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie chorobowe w wysokości 825,60 zł (82,56 zł x 10 – liczba dni choroby = 825,60 zł).
Łącznie za czas nieobecności w pracy pracownik powinien otrzymać: 825,60 + 669,76 = 1495,36 zł.
Podstawa prawna:
- art. 165 i 166 Kodeksu pracy,
- art. 3 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.),
- art. 36 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.),
- rozporządzenie MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).