Przedsiębiorca – to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Przez działalność gospodarczą rozumie się zazwyczaj zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.
Pojęcie przedsiębiorcy może być różnie definiowane w niektórych przepisach. Przykładowo w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej obok powyższego rozumienia przedsiębiorcy za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Niektóre rodzaje działalności gospodarczej mogą być podejmowane i wykonywane tylko przez wskazane w nich podmioty. Przykładowo bank może być prowadzony przez osobę prawną będącą spółką akcyjną oraz przez spółdzielnię. Przepisy ustrojowe przewidują także innego rodzaju ograniczenia.
Przedsiębiorca działa pod firmą, którą ma obowiązek – co do zasady – ujawnić we właściwym rejestrze (np. osoba fizyczna składa wniosek do ewidencji działalności gospodarczej, spółka zaś musi zostać zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym). Przedsiębiorcy nie wolno prowadzić działalności gospodarczej bez wpisu. W przeciwnym przypadku przedsiębiorca naraża się na sankcje karno-administracyjne.
Firma przedsiębiorcy powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Firma przedsiębiorcy nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Firma przedsiębiorcy musi zawierać:
- w przypadku osób fizycznych – imię i nazwisko (możliwe jest również użycie pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych),
- w przypadku osób prawnych – jej nazwę oraz określenie formy prawnej osoby prawnej (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), które może być podane w skrócie (np. sp. z o.o.), a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane (firma może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy). W przypadku gdy osoba prawna prowadzi oddział, firma oddziału zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie „oddział” ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.
Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.
Firma nie może być zbyta. Przedsiębiorca może jednak upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.
W przypadku zagrożenia firmy cudzym działaniem przedsiębiorca może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne.
W razie dokonanego naruszenia może on także żądać:
- usunięcia jego skutków,
- złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie,
- naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub
- wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.