Służba cywilna – to zbiorcze określenie urzędników administracji rządowej. Służbę cywilną ustanowiono w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa.
Korpus służby cywilnej tworzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w:
- Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
- urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej,
- urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej,
- komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej,
- Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
- Biurze Nasiennictwa Leśnego.
W skład korpusu wchodzą też powiatowi i graniczni lekarze weterynarii oraz ich zastępcy.
Wprowadzenie nowej ustawy o służbie cywilnej w 2009 r. zlikwidowało tzw. Państwowy Zasób Kadrowy. Członkowie Zasobu, którzy zdali egzamin lub wygrali konkursu na wysokie stanowisko państwowe, albo w latach 2007–2009 przeszli postępowanie kwalifikacyjne w służbie cywilnej z wynikiem uprawniającym do mianowania, przez okres 10 lat zwolnieni są z obowiązku poddania się sprawdzianowi kompetencji kierowniczych w przypadku ubiegania się o wyższe stanowisko w służbie cywilnej.
Służbą cywilną kieruje Szef Służby Cywilnej, który jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej. Podlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów, który go powołuje. Jego obsługę merytoryczną oraz organizacyjno-logistyczną zapewnia Kancelaria Premiera. Ciałem doradczym jest Rada Służby Cywilnej składająca się z 15 członków.
Kandydat do objęcia funkcji Szefa Służby Cywilnej musi być urzędnikiem służby cywilnej, obywatelem polskim korzystającym z pełni praw publicznych, niekaranym za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, cieszącym się nieposzlakowaną opinią. Musi posiadać wykształcenie wyższe, znać co najmniej jeden język obcy spośród języków roboczych Unii Europejskiej oraz mieć co najmniej 5-letnie doświadczenie na stanowisku kierowniczym w administracji rządowej lub co najmniej 7-letnie na stanowisku kierowniczym w sektorze finansów publicznych. Nie może być karany zakazem zajmowania stanowisk lub pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, a także należeć do jakiejkolwiek partii politycznej w okresie ostatnich 5 lat.
Stanowisko dyrektora generalnego jest najwyższym w hierarchii urzędu stanowiskiem w korpusie służby cywilnej w ministerstwach, urzędach centralnych oraz urzędach wojewódzkich.
O możliwość zatrudnienia w służbie mogą ubiegać się osoby niemające obywatelstwa polskiego – obywatele państw Unii Europejskiej oraz innych państw, których obywatele mają prawo zatrudnienia na terenie RP. Nie mogą jednak zajmować stanowisk związanych z bezpośrednim lub pośrednim wykonywaniem władzy publicznej ani ochroną generalnych interesów państwa.
Z osobą pierwszy raz podejmującą pracę w służbie cywilnej zawierana jest umowa o pracę na czas określony 12 miesięcy z możliwością rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem (z pewnymi wyjątkami). Kandydaci muszą odbyć służbę przygotowawczą, która kończy się egzaminem.
Postępowanie kwalifikacyjne prowadzi Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.
Ustawa wprowadza obowiązkowe oceny okresowe dla wszystkich członków korpusu służby cywilnej, która będzie sporządzana co 24 miesiące.