Outplacement – to tzw. zwolnienia monitorowane. Dzięki tej instytucji pracownik, z którym rozwiązano umowę o pracę, jest wspierany w poszukiwaniu nowych możliwości zatrudnienia.
Outplacement oznacza rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w związku z którym są świadczone usługi rynku pracy dla pracowników będących w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, a także zagrożonych wypowiedzeniem.
To proces, w którego ramach priorytetowym celem staje się łagodzenie następstw zwolnień dla pracowników zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i zakładu pracy.
Dzięki licznym opracowywanym specjalnie w tym celu programom zwalniani pracownicy zdobywają w różnych formach, w zależności od metody, jaka zostanie przyjęta w zakładzie pracy, nowe kwalifikacje, co znacznie zwiększy ich szanse w poszukiwaniu nowej pracy. W praktyce stosowania zwolnień monitorowanych wymienia się kilka ich rodzajów, np. według kryterium charakteru grupy odbiorców outplacement dzielimy na:
- grupowy – to program, który jest realizowany, jeżeli zachodzi konieczność jednorazowego zwolnienia grupy liczącej co najmniej 15 pracowników.
- indywidualny – zapewnia osobistą opiekę doradcy nad pracownikiem, z którym ma być rozwiązany stosunek pracy. Z reguły adresowany jest do menedżerów i kluczowych dla firmy pracowników,
- mieszany – łączy w sobie elementy programów grupowych oraz indywidualnych. Z jednej strony prowadzi się zajęcia, kursy, szkolenia grupowe z jednoczesnym otoczeniem rozbudowaną opieką indywidualną dla każdego uczestnika. Ten model z reguły jest stosowany, gdy zwalniani są pracownicy należący do podobnej kategorii, np. kadra kierownicza.
Podejmowane działania przeważnie skupiają się wokół spotkań, warsztatów grupowych – tematycznych dostosowanych do potrzeb pracowników, zapewnienia opieki psychologicznej pracownikom oraz wskazania narzędzi poszukiwania ofert nowej pracy. Pracownicy mają okazję zdobycia wiedzy w zakresie pisania dokumentów aplikacyjnych, zakładania i finansowania własnej działalności. Po szkoleniu posiądą również niezbędną wiedzę z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Na spotkaniach często obecni są psychologowie, którzy dbają o poprawę poczucia własnej wartości pracowników, ich pewności siebie i ograniczenia do minimum stresu związanego z sytuacją, w jakiej się znaleźli.
Outplacement często obejmuje również wsparcie finansowe w postaci dodatkowych odpraw, premii, pomocy w przeprowadzce do nowej miejscowości czy innego mieszkania.
Program z reguły trwa od 1 do 6 miesięcy. Może być realizowany przez urząd pracy, agencje zatrudnienia lub wyspecjalizowane firmy.
Pracodawca ma obowiązek wprowadzenia outplacementu, jeżeli zaistnieją kumulatywnie 2 przesłanki:
- ilościowa, która odnosi się do zamiaru zwolnienia co najmniej 100 pracowników
- czasowa – okres, w którym pracodawca zamierza zwolnić pracowników, wynosi 3 miesiące.
W praktyce wymienia się często 4 stadia zwolnień monitorowanych:
- pomoc w przygotowaniu dokumentacji aplikacyjnej pod kątem nowego, potencjalnego pracodawcy (CV, list motywacyjny, nauka wypełniania formularzy),
- szkolenia w zakresie planowania kariery, autoprezentacji,
- wskazanie nowych możliwości i technik poszukiwania pracy (np. wyszukiwarki i serwisy internetowe),
- pomoc psychologiczna, indywidualnie nakierowana na konkretnego pracownika lub grupy pracowników, dokonanie samooceny pracowników.
Jednym z elementów programu może być również rozpoczęcie współpracy pracodawcy z innym pracodawcą w celu przygotowania zwalnianych pracowników do podjęcia u niego zatrudnienia.
Pracodawcy mogą w ramach programu utworzyć fundusz szkoleniowy. Z niego na wniosek pracownika będą finansować świadczenie szkoleniowe.
Świadczenie szkoleniowe przyznawane przez pracodawcę przysługuje pracownikowi po rozwiązaniu stosunku pracy lub stosunku służbowego na czas udziału pracownika w szkoleniach. Okres wypłacania świadczeń szkoleniowych nie może przekraczać 6 miesięcy.
Pracodawca wypłaca co miesiąc zwolnionemu pracownikowi na podstawie zawartej z nim umowy, począwszy od miesiąca, w którym pracownik rozpoczął szkolenie, świadczenie szkoleniowe w wysokości równej wynagrodzeniu pracownika obliczanemu jak za urlop wypoczynkowy, nie wyższej jednak niż 200% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Po przyznaniu przez pracodawcę świadczenia szkoleniowego powiatowy urząd pracy refunduje pracodawcy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansowane ze środków własnych pracodawcy w wysokości określonej w odrębnych przepisach.
Zwolnień monitorowanych, mimo wielu podobieństw do zwolnień grupowych regulowanych przepisami ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.), nie należy utożsamiać z tą instytucją.