Pracodawcy powinni pamiętać, że od dnia 23 maja 2023 r. w świadectwie pracy obowiązują trzy ważne zmiany i w związku z tym powinni stosować nowy, bardziej rozbudowany wzór. Pracodawcy w ramach odpowiedzialności wykroczeniowej mogą ponieść nawet 30 tyś. kary za niewydanie w terminie świadectwa pracy.
- Zmiana wzoru świadectwa pracy
- Pracodawca nie wydaje świadectwa pracy - co zrobić?
- Wykroczenie przeciwko prawom pracownika - niewydanie świadectwa pracy w terminie
- Kiedy wykroczenie jest umyślne?
- Kiedy wykroczenie jest nieumyślne?
- Państwowa Inspekcja Pracy - skarga
- Roszczenie o naprawienie szkody - pozostawanie bez pracy
Zmiana wzoru świadectwa pracy
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 11 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. z 2023 r., poz. 912, dalej: rozporządzenie) wprowadza nowy wzór świadectwa pracy. Rozporządzenie wchodzi w życie od 23 maja 2023 r. Rozporządzenie wprowadza zmiany w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1862). Zmiany dotyczą obowiązku podania w nowej wersji świadectwa pracy informacji o:
- urlopie opiekuńczym wykorzystanym w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy;
- liczbie dni pracy zdalnej;
- zwolnieniu od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.
Te informacje są niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeń społecznych.
Polecamy: „Kodeks pracy 2023. Praktyczny komentarz z przykładami”. Książka z aktualizowanym serwisem online
Pracodawca nie wydaje świadectwa pracy - co zrobić?
W przypadku niewydania przez pracodawcę świadectwa pracy pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy.
Jeżeli pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu powództwa o zobowiązanie pracodawcy do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe, pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.
Wykroczenie przeciwko prawom pracownika - niewydanie świadectwa pracy w terminie
Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą m.in. kary grzywny. Niemniej jednak, aby dany czyn mógł zostać zakwalifikowany jako wykroczenie, konieczne jest przypisanie jego sprawcy winy.
Z Kodeksu Pracy, z art. 282 § 1 pkt 3), który określa katalog wykroczeń przeciwko prawom pracownika wynika, że: Kto, wbrew obowiązkowi: nie wydaje pracownikowi w terminie świadectwa pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Wykroczenie to można popełnić zarówno z winy umyślnej, jak i nieumyślnej.
Wykroczenie może popełnić bezpośrednio pracodawca (osoba fizyczna) lub osoba działającą w imieniu pracodawcy na podstawie udzielonego pełnomocnictwa (np. główna kadrowa).
Wyżej wymienione wykroczenie ma charakter formalny – jego zaistnienie nie jest zależne od skutku w postaci jakiejkolwiek szkody po stronie pracownika. Ponadto, grzywną jest sankcjonowane wyłącznie niewydanie świadectwa pracy. W przypadku wydania wadliwego świadectwa pracodawca ponosi tylko odpowiedzialność odszkodowawczą.
Sprawy o wykroczenia poddane są kognicji sądów powszechnych (z wyjątkiem postępowania mandatowego), przy czym zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, sądem właściwym do rozpoznawania tych spraw w I instancji jest sąd rejonowy.
Kiedy wykroczenie jest umyślne?
Kiedy wykroczenie jest nieumyślne?
Państwowa Inspekcja Pracy - skarga
W przypadku niewydania przez pracodawcę świadectwa pracy pracownikowi przysługuje prawo złożenia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy, celem przeprowadzenia postępowania kontrolnego wobec pracodawcy.
Roszczenie o naprawienie szkody - pozostawanie bez pracy
Pracownikowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracodawcę wskutek niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, nie dłuższy jednak niż 6 tygodni.
Co ciekawe, orzeczenie o odszkodowaniu w związku z wydaniem niewłaściwego świadectwa pracy stanowi podstawę do zmiany tego świadectwa.
Aby pracodawca został pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej wymagane jest spełnienie łącznie trzech przesłanek:
- pracodawca dopuścił się wykroczenia polegającego na niewydaniu w terminie świadectwa pracy lub pracodawca dopuścił się uchybienia polegającego na wydaniu niewłaściwego świadectwa pracy,
- pracownik poniósł szkodę w związku z nieprawidłowościami ze strony pracodawcy (np. nie został zatrudniony z powodu braku świadectwa pracy),
- wystąpił związek przyczynowy po między zaniechaniem lub działaniem pracodawcy (nieprawidłowość w działaniach pracodawcy) a szkodą, którą poniósł pracownik.
To pracownik ma obowiązek udowodnienia, że mimo podejmowanych starań, nie mógł znaleźć nowej pracy z powodu niewydania świadectwa pracy przez poprzedniego pracodawcę bądź, iż błędna treść świadectwa pracy była przyczyną uniemożliwiającą znalezienie nowej pracy.