Nowelizacja Kodeksu pracy ustanowiła dwa nowe rodzaje dni wolnych od pracy przysługujących z powodu okoliczności losowych. Urlop opiekuńczy związany jest koniecznością opieki nad osobą z rodziny. Urlop z powodu siły wyższej dotyczy zdarzeń nieprzewidzianych. Co warto wiedzieć o nowych rodzajach wolnego?
- Dwa dni wolnego z powodu siły wyższej w nagłych wypadkach. Wniosek tego samego dnia
- Czy pracodawca musi wyrazić zgodę na wolne z powodu siły wyższej?
- Czy dwa dni wolnego z powodu siły wyższej są płatne?
- Urlop opiekuńczy – 5 dni wolnych bez wynagrodzenia
- Urlop opiekuńczy – jak złożyć wniosek?
Dwa dni wolnego z powodu siły wyższej w nagłych wypadkach. Wniosek tego samego dnia
Dwa dni wolnego z powodu siły wyższej to nowa konstrukcja opisana w art. 148(1) Kodeksu pracy. Zgodnie z treścią przepisu, pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.
Co istotne – przepis precyzuje, że dodatkowe wolne przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. Oznacza to, że można wykorzystać uprawnienie biorąc dzień wolny w całości jednak inną opcją jest użycie uprawnienia kilka razy po kilka godzin.
Czy pracodawca musi wyrazić zgodę na wolne z powodu siły wyższej?
Kluczowym aspektem tej konstrukcji jest obligatoryjność - pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia na wniosek zgłoszony przez pracownika. Wniosek do pracodawcy można złożyć tego samego dnia (tzn. w momencie wystąpienia nagłych okoliczności) lub wcześniej.
Pojawiły się opinie zarzucające nowej regulacji nieprecyzyjność terminów tzn. jakie okoliczności mogą być uznane za wystąpienie siły wyższej uzasadniającej wzięcie wolnego. Wątpliwości w tej kwestii wyrażała m.in. Konfederacja Lewiatan.
Czy dwa dni wolnego z powodu siły wyższej są płatne?
Dni (godziny) wolnego z powodu siły wyższej są płatne jednak przysługuje w tym przypadku połowa wynagrodzenia. Wykorzystanie tego uprawnienia nie ma wpływu na limit urlopu na żądanie, który jest całkowicie płatny.
Urlop opiekuńczy – 5 dni wolnych bez wynagrodzenia
Urlop opiekuńczy, określony w art. 173(1) Kodeksu pracy, nie jest wliczany do limitu urlopu wypoczynkowego.
Podstawą do udzielenia urlopu opiekuńczego jest opieka nad członkiem rodziny wymagającym wsparcia z powodów medycznych. Urlop opiekuńczy przysługuje wyłącznie w związku z opieką nad najbliższą rodziną – rodzice, dzieci, współmałżonek.
Ten rodzaj urlopu może ponadto dotyczyć opieki nad osobą zamieszkującą w tym samym gospodarstwie domowym (np. konkubinat).
Urlop opiekuńczy – jak złożyć wniosek?
Urlop opiekuńczy jest udzielany na wniosek pracownika złożony co najmniej jeden dzień przed planowanym terminem.
Wniosek składany jest papierowo lub elektronicznie. Konieczne jest wskazanie imienia i nazwiska osoby, która wymaga opieki oraz podanie przyczyny i stopnia pokrewieństwa. Nie jest jednak konieczne załączanie do wniosku dokumentacji medycznej.
Pracodawca posiada niewielkie pole do odmowy. Podstawą do odpowiedzi negatywnej mogłyby być potencjalnie braki formalne, np. niewskazanie przyczyny medycznej lub złożenie wniosku tego samego dnia, w którym urlop opiekuńczy miałby być wykorzystany.