To pierwszy w historii unijny akt prawny regulujący zarządzanie algorytmiczne w miejscu pracy i ustanawiający minimalne unijne normy w celu poprawy warunków pracy milionów pracowników platform w UE. Dyrektywa w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych - zmieni rynek pracy! To wręcz rewolucja na rynku pracy, dot. milionów pracujących. W całej UE ponad 28 mln osób pracuje dla platform cyfrowych.
- Czym jest praca platformowa?
- Rada UE zatwierdza porozumienie w sprawie nowych przepisów mających poprawić warunki pracy pracowników platformowych
- Polska pozytywnie ocenia dyrektywę w sprawie pracowników platformowych - ochrona jest potrzebna
- O sytuacji pracowników platformowych nie będą decydowały zautomatyzowane systemy, w tym sztuczna inteligencja, a człowiek - to bardzo ważne!
- Domniemanie istnienia stosunku pracy
- Domniemanie istnienia stosunku pracy - nie ma, ale będzie - jednak nie dla wszystkich!
- Od kiedy będzie obowiązywała dyrektywa w sprawie platform? Ile Polska ma czasu na ustanowienie nowych przepisów?
Czym jest praca platformowa?
Praca platformowa to forma zatrudnienia, w ramach której organizacje lub osoby używają platformy internetowej, by dotrzeć do innych organizacji lub osób w celu rozwiązania konkretnych problemów lub wykonania konkretnych usług w zamian za opłatę. To sposób łączenia podaży z popytem i pracą ludzką. Za pośrednictwem platform cyfrowych (jednej lub kilku) pracuje dziś w UE ponad 28 mln osób. W 2025 r. liczba ta ma sięgnąć 43 mln.
Rada UE zatwierdza porozumienie w sprawie nowych przepisów mających poprawić warunki pracy pracowników platformowych
Można powiedzieć, że wreszcie! Proces trwa już 3 lata! W dniu 11 marca 2024 r. na posiedzeniu Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (EPSCO) w Brukseli przyjęto dyrektywę w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych, a konkretnie zatwierdzono porozumienie w sprawie nowych przepisów mających poprawić warunki pracy pracowników platformowych.
Komisja zaproponowała wspomniane przepisy 9 grudnia 2021 r. Na posiedzeniu 12 czerwca 2023 r. ministrowie pracy i spraw społecznych uzgodnili podejście ogólne Rady. 11 lipca 2023 r. rozpoczęły się negocjacje z Parlamentem Europejskim, a 8 lutego 2024 r. zakończyły się one porozumieniem. Uszczegóławiając, w dniu 11 marca 2024 r. unijni ministrowie pracy i spraw społecznych zatwierdzili dziś wstępne porozumienie prezydencji Rady i negocjatorów Parlamentu Europejskiego z 8 lutego 2024 r. w sprawie dyrektywy o pracy za pośrednictwem platform. Unijny akt prawny ma poprawić warunki pracy i uregulować stosowanie algorytmów przez platformy cyfrowe.
Polska pozytywnie ocenia dyrektywę w sprawie pracowników platformowych - ochrona jest potrzebna
To bardzo dobra wiadomość dla milionów osób pracujących za pośrednictwem cyfrowych platform pracy w Unii Europejskiej (…) Nowe technologie powinny być szansą, a nie zagrożeniem, zarówno dla gospodarki jak i pracowników – wskazuje Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa resortu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
O sytuacji pracowników platformowych nie będą decydowały zautomatyzowane systemy, w tym sztuczna inteligencja, a człowiek - to bardzo ważne!
Dyrektywa zwiększy przejrzystość stosowania algorytmów w zarządzaniu zasobami ludzkimi: zautomatyzowane systemy będą monitorowane przez wykwalifikowany personel, a pracownicy będą mogli kwestionować zautomatyzowane decyzje. Pomoże też prawidłowo określać status zatrudnienia osób pracujących dla platform, a tym samym pozwoli im korzystać ze stosownych praw pracowniczych. Zakazuje ono również stosowania takich systemów, po to by przetwarzać niektóre rodzaje danych osobowych osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform (np. danych biometrycznych czy danych o stanie emocjonalnym lub psychicznym).
Domniemanie istnienia stosunku pracy
Jak podaje Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (EPSCO): główne elementy kompromisu dotyczą domniemania prawnego, które pomoże określać prawidłowy status zatrudnienia osób pracujących dla platform cyfrowych:
- państwa członkowskie ustanowią w swoich systemach prawnych prawne domniemanie zatrudnienia, które będzie powstawać w przypadku stwierdzenia faktów wskazujących na kontrolę i kierownictwo
- fakty te będzie się ustalać na podstawie prawa krajowego i układów zbiorowych, z uwzględnieniem orzecznictwa UE
- osoby pracujące dla platform cyfrowych, ich przedstawiciele lub organy krajowe będą mogli powoływać się na to domniemanie i twierdzić, że zostały one nieprawidłowo sklasyfikowane
- do platformy będzie należało udowodnienie, że stosunek pracy nie istnieje.
Domniemanie istnienia stosunku pracy - nie ma, ale będzie - jednak nie dla wszystkich!
Aktualnie w polskim prawie pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. To są niezbędne przesłanki, aby można było mówić o stosunku pracy, tj. pracy wykonywanej np. w ramach umowy o pracę, a nie umów cywilnoprawnych - zlecenia, działa czy pracy w ramach B2B lub samozatrudnienia. Aktualnie w Kodeksie pracy istnieje przepis, który wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych wyżej jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, o których mowa wyżej.
Aktualne przepisy w KP nie stwarzają domniemania prawnego zawarcia umowy o pracę. Sąd Najwyższy stwierdził, że przepis art. 22 § 11 KP nie stwarza prawnego domniemania zawarcia umowy o pracę. Pogląd powyższy został powtórzony w wyroku SN z 9 grudnia 1999 r. (I PKN 432/99) "przepis art. 22 § 11 KP nie wprowadza domniemania prawnego ani fikcji prawnej zawarcia umowy o pracę".
TO BĘDZIE PRAWDZIWE WYZWANIE OPRACOWAĆ PRZEPISY DLA PRACOWNIKÓW PLATFORMOWYCH W TYM ZAKRESIE!
Od kiedy będzie obowiązywała dyrektywa w sprawie platform? Ile Polska ma czasu na ustanowienie nowych przepisów?
Uzgodniony tekst zostanie teraz zredagowany we wszystkich językach urzędowych i formalne przyjęty. Od tego momentu państwa członkowskie będą miały dwa lata na przeniesienie przepisów dyrektywy do prawa krajowego. Wydaje się więc, że w 2025 czy w 2026 r. będzie można spodziewać się polskich regulacji. My bez zbędnej zwłoki podejmiemy działania przygotowawcze do wdrożenia dyrektywy do prawa polskiego. Mając na uwadze wagę tej tematyki zainicjujemy dyskusję na wczesnym etapie prac w ramach Rady Dialogu Społecznego. Zapewni to transparentność i możliwość dyskusji w gronie partnerów społecznych. Liczę, że przyczyni się to do wypracowania optymalnych rozwiązań w zakresie swobody jaką dają nam przepisy tej dyrektywy - wskazuje Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa resortu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.