Zasadą jest, a przynajmniej powinno być ugodowe rozstrzyganie sporów ze stosunku pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Pomocą w tym jest możliwość utworzenia komisji pojednawczych z zakładach pracy. Komisję tworzyć może każdy pracodawca. W przypadku, kiedy działa u niego zakładowa organizacja związkowa musi ona uczestniczyć w tworzeniu komisji. Jeśli zakładowa organizacja związkowa nie działa u danego pracodawcy, do powołania komisji pojednawczej niezbędne jest uzyskanie pozytywnej opinii pracowników.
Postępowanie przed komisją pojednawczą wszczynane jest na podstawie wniosku pracownika. Tylko pracownikowi przysługuje takie uprawnienie. Pracodawca ze swoimi roszczeniami musi się zgłosić do sądu pracy. Nie wyklucza to jednak możliwości ugodowego rozstrzygnięcia sporu. Może w trakcie postępowania sądowego dojść do zawarcia ugody pomiędzy pracownikiem a pracodawcą.
Zobacz: Zakończenie postępowania przed komisją pojednawczą (art.251)
Wniosek o wszczęcie postępowania przed komisją pracownik może złożyć ustnie do protokołu lub w formie pisemnej.
Komisja pojednawcza powinna dążyć, aby załatwienie sprawy w drodze ugody nastąpiło w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. W sprawach dotyczących rozwiązania, wygaśnięcia lub nawiązania stosunku pracy, postępowanie pojednawcze kończy się z mocy z upływem 14 dni od dnia złożenia wniosku przez pracownika, a w innych sprawach - z upływem 30 dni od dnia złożenia wniosku.
Ugodę zawartą przed komisją pojednawczą wpisuje się do protokołu posiedzenia zespołu. Protokół podpisują strony i członkowie zespołu.
Ugoda zawarta przed komisją powinna zostać dobrowolnie wykonana przez pracodawcę. Jeśli pracodawca nie wykonuje ugody, wtedy pracownik może wystąpić do sądu pracy o nadanie ugodzie klauzuli wykonalności. Pracownik powinien złożyć do sądu rejonowego - sądu pracy, w którego okręgu siedzibę ma pracodawca, wniosek o nadanie ugodzie klauzuli natychmiastowej wykonalności i dołączyć do wniosku oryginał ugody. Sąd po zbadaniu treści ugody wydaje postanowienie o nadaniu takiej klauzuli.
Niedopuszczalne jest zawarcie ugody, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Ugodę zawartą przed komisją pojednawczą wpisuje się do protokołu posiedzenia zespołu. Protokół podpisują strony i członkowie zespołu.
Zobacz serwis: Urlopy pracownicze
Jeżeli postępowanie przed komisją pojednawczą nie doprowadziło do zawarcia ugody, komisja na żądanie pracownika, zgłoszone w terminie 14 dni od dnia zakończenia postępowania pojednawczego, przekazuje niezwłocznie sprawę sądowi pracy. Wniosek pracownika o polubowne załatwienie sprawy przez komisję pojednawczą zastępuje pozew. Pracownik zamiast zgłoszenia tego żądania może wnieść pozew do sądu pracy na zasadach ogólnych.
Podstawa prawna: Art.252 Kodeksu pracy