Przedłużenie okresu rozliczeniowego i rozkład czasu pracy
Zasadniczą nowością, jaką wprowadza ta nowelizacja jest możliwość przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy nie więcej jednak niż do 12 miesięcy. Można zatem przedłużyć okres rozliczeniowy np. do 4 miesięcy, czy 10 miesięcy. Ta możliwość dotyczy każdego systemu czasu pracy.
Przedłużenie okresu rozliczeniowego musi być o uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli na pisemny wniosek pracownika stosuje do niego ruchomy czas pracy albo ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy.
Ponadto zgodnie z nowym art. 1401 Kodeksu pracy rozkład czasu pracy może przewidywać:
- różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy lub
- przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.
Wykonywanie pracy zgodnie z tymi rozkładami czasu pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133.
W tych ww. nowych rozkładach czasu pracy, ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.
Dofinansowanie zakupu podręczników 2013 - zwolnione z PIT
Zwrot VAT za materiały budowlane 2014
Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
Przedłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy oraz rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401, ustala się:
1) w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi; jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24125a, albo
2) w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy
– jeżeli u pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe.
Niezależnie od powyższego trybu, nowe rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401, mogą być także stosowane na pisemny wniosek pracownika.
W nowym § 21 art. 151 wprowadzona zostaje zasada, że nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Przy czym odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133 Kodeksu pracy.
Przykłady zastosowania nowych przepisów (źródło: serwis Ministerstwa pracy i Polityki Społecznej rodzicielski.gov.pl)
Możliwość rozpoczynania pracy w określonym przedziale czasowym i kończenia pracy po przepracowaniu wymaganego dobowego wymiaru czasu pracy.
Pracodawca na pisemny wniosek pracownika wyraził zgodę, żeby rozpoczynał on pracę między godziną 7.00 a 9.00 i kończył ją po przepracowaniu obowiązującego go dobowego wymiaru czasu pracy, np. 8 godzin.
W takim przypadku pracownik, w zależności od swoich zobowiązań rodzinnych, będzie mógł np. w poniedziałek rozpocząć pracę o godzinie 9.00 i zakończyć o 17.00 a np. we wtorek rozpocząć ją o godzinie 7.00 i zakończyć o 15.00.
Możliwość rozpoczynania pracy o konkretnej godzinie w danym dniu lub dniach.
Pracownik za zgodą pracodawcy uzyskaną na swój pisemny wniosek będzie mógł rozpoczynać pracę o różnych godzinach w poszczególne dni i pracować np. od poniedziałku do czwartku od 8.30 do 16.30, natomiast w piątki od 7.00 do 15.00.
Pisemny wniosek o ruchomy czas pracy można składać niezależnie od tego, czy u pracodawcy będzie obowiązywał ruchomy czas pracy na podstawie porozumienia zawartego z zakładową organizacją związkową czy z przedstawicielstwem pracowników (w przypadku gdy u danego pracodawcy nie działają związki zawodowe).
Nie można wnioskować jedynie o takie rozkłady ruchomego czasu pracy, które naruszałyby okres odpoczynku dobowego (wynoszący co najmniej 11 godzin) lub tygodniowego (wynoszący co najmniej 35 godzin).
Pracownik (pracujący 5 dni w tygodniu przez 8 godzin) za zgodą pracodawcy uzyskaną na swój pisemny wniosek będzie rozpoczynał pracę: w poniedziałki, środy i piątki o godzinie 8.00, natomiast we wtorki i czwartki o 10.00 (co oznacza, że w tych dniach będzie ją kończył o godzinie 18.00).
W takim przypadku pomiędzy zakończeniem pracy we wtorek i w czwartek, a rozpoczęciem pracy w środę i piątek jest zachowane co najmniej 11 godzin odpoczynku a zatem taki rozkład będzie prawidłowy.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych (Dziennik Ustaw z 8 sierpnia 2013 r. – poz. 896) wprowadza następujące zmiany do Kodeksu pracy:
1) art. 129 otrzymuje brzmienie:
„Art. 129. § 1. Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, 143 i 144.
§ 2. W każdym systemie czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy, okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 12 miesięcy, przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
§ 3. Rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony – w formie pisemnej lub elektronicznej – na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc. Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.
§ 4. Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli:
1) rozkład czasu pracy pracownika wynika z prawa pracy, obwieszczenia, o którym mowa w art. 150 § 1, albo z umowy o pracę,
2) w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w § 1; w takim przypadku rozkład czasu pracy ustala pracownik,
3) na pisemny wniosek pracownika stosuje do niego rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401,
4) na pisemny wniosek pracownika ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy.
§ 5. Jeżeli w danym miesiącu, ze względu na rozkład czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, pracownik nie ma obowiązku wykonywania pracy, przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie odrębnych przepisów; w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym
wymiarze czasu pracy wysokość tego wynagrodzenia ustala się proporcjonalnie do tego wymiaru czasu pracy.”;
2) w art. 139:
a) § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. System przerywanego czasu pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego pracodawcy, z zastrzeżeniem § 4.”,
b) dodaje się § 5 w brzmieniu:
„§ 5. Jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia, o którym mowa w § 3, ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24125a.”;
3) po art. 140 dodaje się art. 1401 w brzmieniu:
„Art. 1401. § 1. Rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy.
§ 2. Rozkład czasu pracy może przewidywać przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.
§ 3. Wykonywanie pracy zgodnie z rozkładami czasu pracy, o których mowa w § 1 i 2, nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133.
§ 4. W rozkładach czasu pracy, o których mowa w § 1 i 2, ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.”;
4) art. 150 otrzymuje brzmienie:
„Art. 150. § 1. Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, z zastrzeżeniem § 2–5 oraz art. 139 § 3 i 4.
§ 2. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, a także pracodawca, u którego zakładowa organizacja związkowa nie wyraża zgody na ustalenie lub zmianę systemów i rozkładów czasu pracy oraz okresów rozliczeniowych czasu pracy, może stosować okres rozliczeniowy czasu pracy, o którym mowa w art. 135 § 2 i 3 – po uprzednim zawiadomieniu właściwego okręgowego inspektora pracy.
§ 3. Przedłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy zgodnie z art. 129 § 2 oraz rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401, ustala się:
1) w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi; jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 24125a, albo
2) w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy
– jeżeli u pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe.
§ 4. Pracodawca przekazuje kopię porozumienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy, o którym mowa w § 3, właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.
§ 5. Rozkłady czasu pracy, o których mowa w art. 1401, mogą być także stosowane na pisemny wniosek pracownika, niezależnie od ustalenia takich rozkładów czasu pracy w trybie określonym w § 3.
§ 6. Zastosowanie do pracownika systemów czasu pracy, o których mowa w art. 143 i 144, następuje na podstawie umowy o pracę.
§ 7. Do obwieszczenia, o którym mowa w § 1, stosuje się odpowiednio art. 1043.”;
5) w art. 151 po § 2 dodaje się § 21 w brzmieniu:
„§ 21. Nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych. Odpracowanie zwolnienia od pracy nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133.”.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, czyli 23 sierpnia 2013 r.