Rewolucja w Kodeksie Pracy: umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy. Sprawdź, co zyskasz w 2026 r.

Tomasz Piwowarski
Radca prawny z kilkunastoletnim prawniczym doświadczeniem, specjalizujący się w prawie cywilnym, gospodarczym, nieruchomości, pracy. Fan motoryzacji oraz Włoch, a od nie tak dawna – motocyklista.
rozwiń więcej
staż pracy, prawo pracy, uprawnienia pracownika, staż, śmieciówki / Rewolucja w Kodeksie Pracy: umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy. Sprawdź, co zyskasz w 2026 r. / Shutterstock

Nadchodzi prawdziwa rewolucja na polskim rynku pracy. Po latach dyskusji i apeli milionów Polaków, praca na umowie zleceniu czy prowadzenie własnej firmy nareszcie zostaną potraktowane na równi z etatem. Sejm przyjął ustawę, która zrównuje te formy aktywności zawodowej ze stażem pracy. Co to oznacza dla Ciebie? Przede wszystkim dłuższy urlop, wyższe dodatki i większe bezpieczeństwo. Sprawdźmy szczegóły tej historycznej zmiany, która czeka już tylko na podpis Prezydenta.

rozwiń >

Zrównanie „śmieciówek” z umową o pracę?

Przez lata polski rynek pracy opierał się na wyraźnym podziale. Z jednej strony byli pracownicy etatowi, z pełnym pakietem praw wynikających z Kodeksu pracy. Z drugiej – ogromna rzesza osób pracujących na umowach cywilnoprawnych (tzw. śmieciówkach) lub prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Mimo że płacili podatki i składki, ich wysiłek i lata pracy nie były wliczane do ogólnego stażu pracy, od którego zależałby szereg uprawnień. To rodziło poczucie niesprawiedliwości i realne straty, na przykład w postaci krótszego urlopu. Na szczęście ten rozdział w historii polskiego prawa pracy właśnie dobiega końca.

Autopromocja

Koniec z podziałem na "lepszych" i "gorszych" pracowników

Głównym celem nowelizacji, przygotowanej przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jest likwidacja nierówności i docenienie każdej formy legalnej pracy zarobkowej. Jak podkreślała minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, "praca to praca" i każda zasługuje na uznanie. Ustawa, która przeszła już całą ścieżkę parlamentarną i 26 września 2025 roku została ostatecznie przyjęta przez Sejm, wprowadza fundamentalną zasadę: do stażu pracy, od którego zależą konkretne uprawnienia pracownicze, będą wliczane także okresy innej aktywności zawodowej niż tylko umowa o pracę.

Jakie okresy zostaną wliczone do stażu pracy po zmianach?

Do stażu pracy po zmianach zostaną wliczone następujące okresy, takie jak w szczególności:

  • Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (samozatrudnienie, B2B);
  • Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług;
  • Okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą;
  • Okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej;
  • Okres prowadzenia gospodarstwa rolnego;
  • Czas zawieszenia działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
  • Udokumentowane okresy wykonywania pracy zarobkowej za granicą w innych formach zatrudnienia niż umowa o pracę.

To oznacza prawdziwy przełom. Dla milionów osób, które przez lata budowały swoje doświadczenie zawodowe na "śmieciówkach" lub jako samozatrudnieni, oznacza to odzyskanie straconych lat i realne korzyści.

Co konkretnie zyskają objęte ustawą grupy osób? Dłuższy urlop to dopiero początek

Wliczanie umów cywilnoprawnych i działalności gospodarczej do stażu pracy to nie tylko symboliczny gest. To zmiana, która przełoży się na konkretne, wymierne korzyści dla pracowników. Od długości stażu pracy zależy bowiem szereg uprawnień. Najważniejszymi korzyściami będą:

  1. Dłuższy urlop wypoczynkowy: To jedna z najbardziej odczuwalnych zmian. Dotychczas, aby mieć prawo do 26 dni urlopu, trzeba było udokumentować 10 lat stażu pracy (wliczając w to np. lata nauki). Osoby pracujące na zleceniach, nawet przez kilkanaście lat, miały prawo tylko do podstawowych 20 dni. Po zmianach ich wieloletnie doświadczenie zostanie wreszcie docenione.
Przykład

Przykład: Pani Anna przez 5 lat pracowała na umowie zleceniu, a od 3 lat jest zatrudniona na umowie o pracę. Ukończyła liceum (4 lata wliczane do stażu). Do tej pory jej staż pracy wynosił 7 lat (3 lata pracy + 4 lata szkoły), co dawało jej 20 dni urlopu. Po wejściu w życie ustawy jej staż pracy wzrośnie do 12 lat (3+5+4), dzięki czemu zyska prawo do 26 dni urlopu.

  1. Dłuższy okres wypowiedzenia: Staż pracy ma również kluczowe znaczenie przy ustalaniu długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Dłuższy staż to większa ochrona i więcej czasu na znalezienie nowego zatrudnienia. Okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 3 lata. Nowe przepisy wliczą do tego okresu również wcześniejszą współpracę z tą samą firmą na podstawie umowy zlecenia czy B2B.
Przykład

Pan Sławomir pracował 5 lat jako ochroniarz, cały czas na umowach o świadczenie usług. Po 5-ciu latach pracy na umowie śmieciowej, jego pracodawca wreszcie zaoferował mu zatrudnienie na umowie o pracę. Po zmianach dokonywanych "ustawą stażową", pomimo tego, że pan Sławomir dopiero rozpocznie pracę w stosunku pracy, poprzedni 5-letni okres zatrudnienia na śmieciówce zostanie mu zaliczony do stażu pracy, co oznacza, że od razu będzie go obowiązywał 3-miesięczny okres wypowiedzenia.

  1. Dodatki stażowe i nagrody jubileuszowe: W wielu firmach i instytucjach, a zwłaszcza w sektorze publicznym, wysokość wynagrodzenia i prawo do nagród jubileuszowych są ściśle powiązane z ogólnym stażem pracy. Nowe przepisy sprawią, że pracownicy szybciej nabędą prawo do tych świadczeń lub otrzymają je w wyższej kwocie.
  2. Odprawy: Wysokość odprawy (np. w przypadku zwolnień grupowych) również często zależy od stażu pracy w danym zakładzie. Okres pracy np. na umowie zlecenia trzeba będzie traktować na równi z okresem pracy na umowie o pracę, zatem staż z umowy zlecenia będzie się liczył do okres zatrudnienia uprawniającego do odprawy w określonej wysokości.

Jak udowodnić lata pracy na zleceniu lub B2B? To prostsze niż myślisz

Nowe przepisy mają działać wstecz, co jest doskonałą wiadomością. Oznacza to, że będziesz mógł doliczyć do swojego stażu pracy również okresy aktywności zawodowej sprzed wejścia ustawy w życie. Jak to zrobić? Głównym dokumentem potwierdzającym te okresy będzie zaświadczenie wydawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). To właśnie tam znajdują się dane o opłacanych składkach z tytułu umów zleceń czy prowadzenia działalności.

Co w sytuacji, gdy z jakiegoś powodu ZUS nie będzie posiadał kompletnych danych (np. w przypadku umów zleceń studentów do 26. roku życia, od których nie odprowadzano składek)? Ustawodawca przewidział i taką możliwość. Wówczas pracownik będzie mógł udokumentować staż pracy za pomocą innych dowodów, takich jak:

  • zachowane umowy,
  • rachunki lub faktury,
  • potwierdzenia wypłaty wynagrodzenia.

Pracownik będzie miał 24 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy, aby przedstawić swojemu obecnemu pracodawcy dokumenty potwierdzające wcześniejsze okresy pracy. Warto już teraz zacząć porządkować domowe archiwum!

Kiedy rewolucja wejdzie w życie? Znamy daty

Proces legislacyjny jest już na finiszu. Ustawa czeka na podpis Prezydenta, co wydaje się formalnością, biorąc pod uwagę szerokie poparcie dla tych zmian. Wejście w życie nowych przepisów zostało podzielone na dwa etapy, aby dać pracodawcom czas na przygotowanie:

  • Od 1 stycznia 2026 roku – nowe zasady zaczną obowiązywać w sektorze publicznym (urzędy, szkoły, instytucje państwowe).
  • Dla pracodawców z sektora prywatnego – ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie sześciu miesięcy od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ogłoszenie w Dzienniku Ustaw może zaś nastąpić dopiero po podpisaniu ustawy przez Prezydenta RP.

O czym ważnym jeszcze warto pamiętać?

  • Brak podwójnego liczenia: Jeśli w tym samym czasie pracowałeś na etacie i dodatkowo na umowie zleceniu, do stażu pracy wliczony zostanie tylko jeden z tych okresów.
  • Umowa o dzieło bez zmian: Należy podkreślić, że nowelizacja nie obejmuje umów o dzieło. Okresy pracy na tej podstawie nadal nie będą wliczane do stażu pracy.
  • Bez wpływu na emeryturę:  Nowe przepisy dotyczą wyłącznie uprawnień pracowniczych wynikających z Kodeksu pracy. Nie mają wpływu na zasady przyznawania i wysokość emerytur, nie będą więc liczone np. do stażu ubezpieczeniowego, od którego zależy przyznanie minimalnej emerytury.

Podsumowując, nadchodzące zmiany to historyczny krok w kierunku ucywilizowania polskiego rynku pracy. To koniec z fikcją, w której lata ciężkiej pracy na umowach cywilnoprawnych czy samozatrudnieniu były niewidoczne dla systemu. Dla milionów Polaków to szansa na odzyskanie należnych im praw i bardziej sprawiedliwe traktowanie. Praca także na umowach śmieciowych zostanie wreszcie doceniona.

Kadry
Długie weekendy 2026: wypadają 6 razy, ale wcale nie są takie długie [Kalendarz]
15 paź 2025

Jesień to dobry czas na zaplanowanie wyjazdów w 2026 roku. Kiedy wypadają długie weekendy? Na jakie dni najlepiej wziąć urlop wypoczynkowy, by cieszyć się przedłużonym odpoczynkiem? Oto kalendarz długich weekendów 2026. Jest ich 6, ale wcale nie są takie długie.

Pracownicy wrócą do biur na... dofinansowany lunch
15 paź 2025

Firmy chcą, by pracownicy częściej przychodzili do biur, ale przymus działa coraz słabiej. Według raportu SmartLunch, 62% osób pracuje hybrydowo i do biura wraca tylko wtedy, gdy widzi w tym wartość, np. współpracę czy kontakt z zespołem. Dlatego benefity poprawiające codzienne doświadczenia, jak dofinansowanie posiłków, stają się kluczowe w strategiach HR i employer brandingu.

Silversi a pokolenie Z: różnice pokoleniowe, odmienne style pracy, komunikacji i oczekiwania w miejscu pracy
15 paź 2025

Silversi a pokolenie Z: różnice pokoleniowe, odmienne style pracy, komunikacji i oczekiwania w miejscu pracy - tak, ale zamiast koncentrować się na stereotypach, że „Zetki są niecierpliwe” czy „Silversi nie nadążają za technologią”, warto spojrzeć na współpracowników przez pryzmat ich indywidualnych kompetencji i potrzeb. Zarządzanie wiekiem nie polega na „godzeniu różnic pokoleniowych”, lecz na budowaniu synergii. Kultura organizacyjna powinna wspierać otwartą wymianę perspektyw i tworzyć przestrzeń do współpracy, w której każda strona może uczyć się od drugiej.

I co z tymi benefitami pracowniczymi? Ponad 4 na 10 pracowników nie korzysta regularnie ze świadczeń
15 paź 2025

Nawet przy szerokim dostępie do benefitów ponad 4 na 10 pracowników w Polsce nie korzysta z nich regularnie. Główną przyczyną jest brak dopasowania oferty do potrzeb pracowników oraz bariery praktyczne – brak czasu i niska jakość świadczeń. Wyniki raportu pokazują, że przyszłość benefitów leży w prostych, elastycznych rozwiązaniach, które wspierają codzienne wyzwania pracowników. Zwłaszcza jeśli pracodawcy chcą zwiększyć efektywność inwestycji w motywację i retencję.

Czas pracy 2026. Tabela: wymiar czasu pracy dla 1 miesiąca, 3-miesięcy i 4 miesięcy
15 paź 2025

Czas pracy w 2026 roku - będzie 2008 godzin pracy, a więc 251 dni roboczych i 114 dni wolnych od pracy. Jaki jest wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach przyszłego roku? Ile wynosi miesięczna, 3-miesięczna i 4-miesięczna norma czasu pracy? Oto tabela do pobrania i druku.

Rewolucja w Kodeksie Pracy: umowa zlecenie i działalność gospodarcza wliczane do stażu pracy. Sprawdź, co zyskasz w 2026 r.
15 paź 2025

Nadchodzi prawdziwa rewolucja na polskim rynku pracy. Po latach dyskusji i apeli milionów Polaków, praca na umowie zleceniu czy prowadzenie własnej firmy nareszcie zostaną potraktowane na równi z etatem. Sejm przyjął ustawę, która zrównuje te formy aktywności zawodowej ze stażem pracy. Co to oznacza dla Ciebie? Przede wszystkim dłuższy urlop, wyższe dodatki i większe bezpieczeństwo. Sprawdźmy szczegóły tej historycznej zmiany, która czeka już tylko na podpis Prezydenta.

Nawet 1 mln kobiet po 50 roku życia aktywnie poszukuje pracy. Czas na zmianę myślenia [Debata]
14 paź 2025

Kobiety po 50 roku życia to jedna z najliczniejszych, a zarazem najmniej aktywnych grup zawodowych w Polsce. Nawet 1 mln kobiet w wieku 50+ aktywnie poszukuje pracy. Debata ekspercka „Z doświadczeniem na marginesie? Jak włączyć kobiety 50+ do rynku pracy” odkrywa, że dojrzałe kobiety to dziś ogromny, lecz wciąż niedostatecznie doceniany potencjał. Jednym z rozwiązać może być sprzedaż bezpośrednia.

Jeżeli nie złożysz tego wniosku na czas, Twoje pieniądze w ZUS bezpowrotnie przepadną
13 paź 2025

Jeżeli gromadziłeś składki w ZUS, szczególnie w tym samym czasie w zbiegu, to jest z więcej niż jednego tytułu (np. stosunek pracy i działalność gospodarcza), jest bardzo prawdopodobne, że na Twoim indywidualnym koncie w ZUS istnieje nadpłata, którą możesz odzyskać. Musisz jednak pilnować właściwego terminu na złożenie wniosku o zwrot nadpłaconych składek, bowiem w razie jego przekroczenia, składki bezpowrotnie przepadną z Twojej historii ubezpieczenia i zostaną wykorzystane przez ZUS na wypłatę bieżących świadczeń.

Przejście z roli kolegi do roli przełożonego najtrudniejszym wyzwaniem awansu. Firma powinna wspierać młodych menadżerów
13 paź 2025

Młodym menadżerom najtrudniej jest przejść z roli kolegi lub koleżanki w rolę przełożonego lub przełożonej. Firmy awansują szeregowego pracownika i czekają aż się wykaże. Tymczasem organizacje, które wspierają awansowanych pracowników w nowej pozycji, zyskują lepsze wyniki.

800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca czy 1 czerwca 2026 r.: zmieniają się zasady dla wybranych grup na terytorium RP [USTAWA W MOCY]
15 paź 2025

800 plus i inne prawa oraz zasiłki tylko do 4 marca 2026 r.: zmieniają się zasady dla wybranych grup na terytorium RP. Dlaczego? Bo w życie weszła w życie nowelizacja przepisów, która porządkuje mechanizmy przyznawania świadczeń socjalnych cudzoziemcom. Zmiany intensyfikują kontrole administracyjne oraz cyfryzację wymiany informacji, co powinno zmniejszyć ryzyko wyłudzeń oraz skoncentrować pomoc publiczną na najbardziej potrzebujących, którzy mają formalne pozwolenie na pobyt, na pracę a dzieci chodzą do polskich szkół.

pokaż więcej
Proszę czekać...