RADA
Odprawę emerytalną powinni Państwo wypłacić pracownikowi w dniu rozwiązania jego stosunku pracy. Od tego dnia bowiem pracownikowi przysługuje roszczenie o wypłatę tego świadczenia.
UZASADNIENIE
Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna. Minimalna wysokość odprawy wynosi równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Korzystniejsze uregulowania w tym zakresie mogą zawierać przepisy wewnątrzzakładowe.
Aby pracownik mógł otrzymać odprawę emerytalną, muszą zostać spełnione dwa warunki. Po pierwsze, musi on spełniać ustawowe wymagania uprawniające go do otrzymania emerytury z ZUS. Po drugie, stosunek pracy łączący go z pracodawcą musi ustać w związku z przejściem na emeryturę.
Państwa pracownik spełnił oba warunki niezbędne do nabycia prawa do odprawy emerytalnej. Zatem jej wypłacenie przez Państwa jest obowiązkowe i podlega takiej samej ochronie jak wynagrodzenie za pracę pracownika. Kodeks pracy nie wskazuje wprawdzie wprost terminu, w którym pracodawca ma obowiązek wypłacić tę odprawę, ale roszczenie pracownika o jej wypłatę powstaje w dniu rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem. Od tego zatem dnia pracownik może żądać od pracodawcy wypłaty stosownej kwoty odprawy. Od tego dnia również inspektor pracy ma prawo nakazać pracodawcy wypłacenie pracownikowi odprawy z rygorem natychmiastowej wykonalności, również sąd pracy może zasądzić tę odprawę na rzecz pracownika.
Zagrożenie
Kto wbrew obowiązkowi nie wypłaca pracownikowi w ustalonym terminie odprawy emerytalnej, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Poza tym, że niewypłacenie odprawy w odpowiednim terminie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika zagrożonym karą grzywny, to jeszcze pracownik będzie mógł domagać się w postępowaniu przed sądem cywilnym stosownych odsetek liczonych od dnia rozwiązania stosunku pracy. Pracownik nie ma obowiązku dostarczać do zakładu pracy żadnych potwierdzeń przyznania mu prawa do emerytury, od których jest uzależniona wypłata odprawy. Odprawa ta jest bowiem należna nie dlatego, że pracownik otrzymał prawo do emerytury, lecz dlatego, że jego stosunek pracy w związku z tym ustał. Stosowną kwotę odprawy muszą Państwo zatem wypłacić pracownikowi w dniu wskazanym w porozumieniu stron jako dzień rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem. Nie jest również właściwe przenoszenie terminu jej wypłacenia na dzień ogólnej wypłaty wynagrodzeń w zakładzie pracy.
Zaistnienie związku przyczynowo-skutkowego uprawniającego do odprawy emerytalnej nie jest tożsame z przyczyną rozwiązania lub wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi. Do nabycia prawa do odprawy nie jest bowiem konieczne, aby umowa o pracę rozwiązała się z przyczyny przejścia pracownika na emeryturę. Może nią być równie dobrze np. likwidacja etatu pracownika. Na tej podstawie pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników byłby zobowiązany do wypłaty temu pracownikowi odprawy wynikającej z przepisów o rozwiązywaniu z pracownikami umów o pracę z przyczyn nieleżących po stronie pracownika.
Jeżeli w wyniku takiego wypowiedzenia pracownik mający ustalone prawo do emerytury zdecyduje się na nią przejść, to wówczas pracodawca będzie zobowiązany wypłacić mu dodatkową odprawę emerytalną. Między wypowiedzeniem pracownikowi umowy a jego przejściem na emeryturę zaistnieje bowiem związek czasowy, który jest wystarczający do powstania po stronie pracodawcy obowiązku wypłaty odprawy emerytalnej. Nie ma przy tym znaczenia, czy umowa o pracę pracownika została rozwiązana w wyniku wypowiedzenia pracodawcy lub pracownika, czy w trybie porozumienia stron.
Podstawa prawna:
• art. 921 § 1, art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.
Aleksander P. Kuźniar
specjalista w zakresie prawa pracy
Orzecznictwo uzupełniające:
• Roszczenie o zapłatę odprawy emerytalnej jest wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później. (Wyrok Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 1998 r., I PKN 508/97, OSNP 1999/8/267)
• Odprawa emerytalna jest świadczeniem mającym charakter przychodu ze stosunku pracy czy stosunku służbowego, bowiem może je otrzymać wyłącznie pracownik, zaś datą wymagalności tego świadczenia jest dzień rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego. (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 października 1997 r., I SA/Gd 791/96)