Praca w porze nocnej
Zgodnie z art. 1517 § 1 Kodeksu pracy, praca w porze nocnej obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 wieczorem a 7.00 rano. Ustalenie 8 godzin zaliczanych jako pora nocna, powinno zostać ustalone w postanowieniach układu zbiorowego pracy, regulaminu pracy a u pracodawców nie objętych układem zbiorowym pracy lub nie mających obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy, o porze nocnej na podstawie art. 29 § 3 pkt. 5 Kodeksu pracy, powinien on nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia umowy o pracę, na piśmie poinformować pracownika. Poinformowanie pracowników o porze nocnej dla pracodawców, u których istnieje obowiązek wprowadzenia regulaminu pracy wynika z postanowień art.104 1 pkt. 4 Kodeksu pracy.
Za pracę w porze nocnej, co do zasady pracownikowi na podstawie art. 151 8 § 1 Kodeksu pracy przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w tej porze w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679).
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem + poradnik w prezencie
Postanowienia kodeksowe mają charakter ramowy. Określają one, że pora nocna powinna rozpocząć się nie wcześniej o 21.00 ale może rozpocząć się później niż o tej godzinie i obejmować osiem godzin, które odpowiednio, nie mogą skończyć się później ale mogą skończyć się wcześniej niż o godzinie 7.00 dnia następnego.
Ważne jest to, iż pora nocna we wskazanym wyżej przedziale czasu, powinna obejmować co najmniej 8 godzin. Wydaje się, iż pomimo użycia przez ustawodawcę określenia pora nocna w liczbie pojedynczej, różnicowanie godzin pory nocnej dla różnych grup pracowników z uwagi na specyfikę ich pracy nie zostało przez ustawodawcę zabronione. W specyficznych przypadkach ustalanie różnej pory nocnej dla grup pracowników może być uzasadnione specyfiką rytmu pracy w poszczególnych jednostkach organizacyjnych zakładu pracy.
Przeczytaj o dodatku za pracę w porze nocnej w 2016 r.
Pora nocna dla pracowników młodocianych
W sposób odmienny zostały określone czasowe ramy pory nocnej w przypadku pracowników młodocianych. Pora nocna młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22.00 a 6.00, o czym stanowi art. 203 § 11 Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 191 § 5 Kp młodociani, którzy nie ukończyli gimnazjum lub którzy nie ukończyli 16 lat, lecz mogą być zatrudniani na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum (Dz. U. Nr 214, poz. 1808), pora nocna przypada pomiędzy godzinami 20.00 a 6.00.
Pracodawca nie może modyfikować godzin pory nocnej pracowników młodocianych.
Ustalenie pory nocnej
Obowiązek określenia pory nocnej dotyczy wszystkich pracodawców, nawet jeżeli typowy rozkład czasu pracy nie obejmuje godzin nocnych, gdyż pracownicy np. pracują na jedną zmianę od 7.00 do 15.00. Ustawodawca w ten sposób uwzględnił okoliczność, iż praca w porze nocnej może wynikać z przyczyn nieprzewidywalnych, wyjątkowych, doraźnych, związanych zazwyczaj z pracą w godzinach nadliczbowych.
Sporną kwestią jest sytuacja, gdy pracodawca nie określa w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy czy też informacji dla pracownika, o 8 godzinach obejmujących porę nocną.
Wydaje się jednak, że w takiej sytuacji,pracownik ma roszczenie o dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pracy w porze nocnej za każdą godzinę pracy przypadającą między godziną 21.00 a 7.00 (zob. Maria Łajeczko, Nowelizacja kodeksu pracy, Służba Pracownicza 1996, nr 5 str.3).
Zadaj pytanie na FORUM Kadry!