Miesięczny ryczałt za pełnienie funkcji prokurenta

Jeżeli prokurent otrzymuje wynagrodzenie za wykonywanie swoich czynności wyłącznie w ramach prokury, to od takiej wypłaty nie należy opłacać składek na ubezpieczenia społeczne. Wynagrodzenie z tytułu prokury stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu, z którego Państwa pracownik powinien rozliczyć się samodzielnie w zeznaniu rocznym. Zatem od wypłaconego wynagrodzenia prokurenta nie powinni Państwo pobierać zaliczki na podatek.

UZASADNIENIE

Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, udzielanym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, które są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (art. 109¹ Kodeksu cywilnego). Prokurę mogą zatem ustanowić tylko te podmioty, które podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Są to najczęściej spółki prawa handlowego (osobowe oraz kapitałowe).

Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnej – a zatem pełnoletnia, która nie została całkowicie ani częściowo ubezwłasnowolniona. Prokura może obejmować prowadzenie spraw dotyczących całego przedsiębiorstwa. Jeżeli spółka posiada oddziały, można ustanowić tylko prokurę oddziałową. Wówczas pełnomocnictwo będzie ograniczone wyłącznie do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa. Udzielenie prokury i jej wygaśnięcie zarząd spółki ma obowiązek zgłosić do rejestru przedsiębiorców.

Stosunek pełnomocnictwa prokuralnego, który zostaje nawiązany wyłącznie w drodze uchwały zarządu spółki, nie stanowi ani obowiązkowego, ani dobrowolnego tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Nie ma przy tym znaczenia, czy prokurent będzie otrzymywał z tego tytułu wynagrodzenie czy nie. Od wypłaconej prokurentowi kwoty wynagrodzenia ryczałtowego nie należy zatem opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Nie należy także odprowadzać za niego składek na FP i FGŚP.

Wynagrodzenie prokurenta pełniącego swoją funkcję wyłącznie na podstawie powołania nie podlega opodatkowaniu na takich zasadach, jak wynagrodzenie ze stosunku pracy, a spółka nie jest zobowiązana do pobierania i odprowadzania zaliczki z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych (interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 września 2008 r., sygn. IBPB2/415–1049/08/BD). Jest to opodatkowany przychód z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej updof). Państwa spółka ma zatem obowiązek wystawić informację PIT-8C i przekazać ją prokurentowi oraz właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu najpóźniej do końca lutego następnego roku podatkowego. Przychód z PIT-8C powinien zostać wykazany przez prokurenta (podatnika) w zeznaniu rocznym i rozliczony z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych według skali podatkowej.

WAŻNE!

Spółka nie jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych od wynagrodzenia wypłacanego prokurentowi, który sprawuje swoją funkcję wyłącznie na podstawie uchwały organu spółki.

Prokurent może pełnić obowiązki nie tylko na podstawie powołania go na tę funkcję uchwałą zarządu lub innego organu wskazanego w umowie lub statucie spółki. Może być z nim również zawarta umowa o pracę lub umowa zlecenia. Czynności wchodzące w zakres takiej umowy mogą obejmować wyłącznie zakres prokury (czyli tylko dokonywanie czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa) albo tylko częściowo wchodzić w zakres innych obowiązków pracowniczych lub wynikających z umowy cywilnoprawnej. W takiej sytuacji wynagrodzenie otrzymywane przez prokurenta, jako przychód ze stosunku pracy (lub umowy zlecenia), będzie stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FP i FGŚP, zgodnie ze schematem podlegania właściwym dla pracowników lub dla zleceniobiorców. Pracodawca będzie też płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, tj. od wypłaconego wynagrodzenia będzie musiał pobierać zaliczkę.

PRZYKŁAD

Z prokurentem ustanowionym uchwałą zarządu spółki została zawarta umowa o pracę, na mocy której wykonuje on obowiązki prokurenta. Na podstawie tej umowy prokurent otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2000 zł. Kwota ta stanowi przychód ze stosunku pracy, podlegający oskładkowaniu i opodatkowaniu według przepisów ogólnych, obowiązujących pracowników.

PRZYKŁAD

Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku referenta prawnego w spółce została udzielona prokura. W związku z tym zawarto aneks do umowy o pracę, którym rozszerzono obowiązki pracownika o dokonywanie czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Pracownik do tej pory otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 4000 zł. W związku z rozszerzeniem obowiązków wynikających z udzielonej prokury pracodawca ww. aneksem przyznał pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 2000 zł. W takiej sytuacji zarówno kwota 4000 zł (wynagrodzenie zasadnicze), jak i 2000 zł (wynagrodzenie ryczałtowe) będą stanowiły przychód ze stosunku pracy, podlegający oskładkowaniu i opodatkowaniu na zasadach ogólnych, obowiązujących pracowników.

WAŻNE!

Jeżeli czynności wykonywane w ramach stosunku pracy w całości lub choćby w części pokrywają się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach pełnomocnictwa prokuralnego, wynagrodzenie prokurenta będzie podlegało oskładkowaniu tak, jak inne przychody ze stosunku pracy.

Do ustalenia istnienia (bądź nie) obowiązku składkowego w odniesieniu do prokurenta jednocześnie zatrudnionego w ramach stosunku pracy nie ma znaczenia nazwa stanowiska, na którym taki pracownik jest zatrudniony. Rozstrzygający natomiast jest fakt, czy zakres obowiązków wynikający ze stosunku pracy w całości lub w części pokrywa się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach pełnomocnictwa prokuralnego. Potwierdza to wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 5 marca 2008 r. (III AUa 651/07, POSAG 2008/1/76). Sąd badał faktyczny zakres obowiązków pracownika zatrudnionego na stanowisku „prokurenta–specjalisty ds. marketingu i handlu”. Mimo że nazwa stanowiska wskazywała, że obowiązki prokurenta są pełnione w ramach stosunku pracy, to jednak po analizie umowy o pracę, a także na podstawie zeznań strony i świadków, sąd doszedł do przekonania, że zakresy obowiązków pracowniczych oraz wynikających z wykonywania prokury w żadnej części nie były ze sobą tożsame. W efekcie sąd orzekł, że od kwoty wynagrodzenia za pełnienie czynności prokurenta składki ZUS nie były należne.

Tej samej oceny zakresu obowiązków należy dokonać ustalając sposób opodatkowania przychodów prokurenta jednocześnie zatrudnionego w ramach stosunku pracy. Jeżeli prokurent, który za swoje czynności otrzymuje wynagrodzenie wynikające z uchwały uprawnionego organu spółki, jest jednocześnie pracownikiem spółki albo osobą wykonującą umowę zlecenia, a zakres obowiązków wynikających z tych umów w żadnym zakresie nie pokrywa się z obowiązkami prokurenta, wówczas do celów podatkowych należy osobno kwalifikować źródła przychodów.

PRZYKŁAD

Pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku referenta ds. rozliczeniowych i otrzymującemu wynagrodzenie ze stosunku pracy w wysokości 4000 zł została udzielona prokura. Zarząd spółki podjął uchwałę o przyznaniu prokurentowi wynagrodzenia ryczałtowego z tytułu pełnienia prokury w wysokości 2000 zł. Czynności wynikające ze stanowiska referenta ds. rozliczeniowych (księgowanie faktur) w żadnym stopniu nie pokrywają się z czynnościami prokurenta. W takiej sytuacji od wynagrodzenia za pracę, tj. od 4000 zł, należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na FP i FGŚP, a także pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu przychodów ze stosunku pracy. Natomiast od wynagrodzenia prokurenta, tj. od 2000 zł, nie należy obliczać ani pobierać zaliczki na podatek, tylko w całości uwzględnić to wynagrodzenie w informacji PIT 8-C.

Podstawa prawna:

• art. 109¹, art. 109² § 2, art. 109⁵, art. 109⁸ Kodeksu cywilnego,
• art. 4 pkt 2 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• art. 10 ust. 1 pkt 1 i pkt 9, art. 12, art. 20 ust. 1, art. 42a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.).

Interpretacje uzupełniające:

• Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że tytułem do wypłaty świadczenia pieniężnego prokurentowi jest uchwała zarządu spółki, nie zaś umowa zlecenia, zgodnie z którą przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec powyższego, świadczenie pieniężne należy zakwalifikować do podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym przychodów z innych źródeł – na podstawie art. 20 ust. 1, w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. (Interpretacja indywidualna I Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 18 września 2007 r., ZD/4060–53/07)