Praca w nocy
Przede wszystkich praca nocna obejmuje 8 godzin między 21:00 a 7:00. Pracodawca ma możliwość wyboru, które 8 godzin z przedziału między 21:00 a 7:00 dnia następnego są godzinami nocnymi obowiązującymi w zakładzie pracy. Pora nocna powinna być uregulowana w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. Jeśli u pracodawcy nie obowiązuje układ zbiorowy pracy, a pracodawca nie jest zobowiązany do tworzenia regulaminu to informacja o wyznaczonej porze nocnej powinna pojawić się również w obwieszczeniu lub indywidualnie w informacji o warunkach zatrudnienia każdego pracownika.
Granice 8 godzin wyznaczonej pory nocnej nie muszą dotyczyć każdej grupy pracowników. Pracodawca ma możliwość ustalenia 8 godzin pory nocnej odrębnie dla każdej grupy pracowników.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
W zakładzie pracy wyznaczoną porą nocną dla pracowników produkcji są godziny między 22: 00 a 6: 00, dla pracowników ochrony godziny między 23: 00 a 07: 00, a dla pracowników zatrudnionych na stanowisku pakowaczy porą nocną są godziny między 21: 00 a 05:00.
Jeśli pracodawca nie określi dokładnie pory nocnej, przyjmuje się, że praca wykonywana w godzinach między 21: 00 a 07: 00 jest pracą w porze nocnej, za którą przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w nocy.
Jeśli w zakładzie pracy pracownicy faktycznie nie wykonują pracy w nocy to i tak pracodawca powinien wyznaczyć 8 godzin pracy w przedziale między 21: 00 a 07:00. Praca w nocy może bowiem wystąpić z przyczyn doraźnych i nieprzewidzianych.
Zakaz zatrudniania w porze nocnej
Przepisy prawa wyraźnie zakazują zatrudniania w nocy:
- kobiet w ciąży,
- osób opiekujących się dziećmi do lat 4, chyba że wyrażą zgodę na pracę w porze nocnej,
- pracowników młodocianych,
- pracowników niepełnosprawnych, chyba że lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, a w razie jego braku – lekarz sprawujący opiekę nad pracownikiem, wyrazi zgodę na pracę w nocy.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownikiem pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej ¼ czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.
Czas pracy pracującego w nocy, wykonującego prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym nie może przekraczać 8 godzin na dobę.
Wskazane ograniczenie nie dotyczy:
- pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz,
- przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Dodatek za pracę w nocy przysługuje wszystkim pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej (także na kierowniczych stanowiskach), niezależnie od tego, czy są "pracownikami pracującymi w nocy".
Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych albo związanych z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym określa pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników, po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Na pisemny wniosek pracownika pracującego w nocy, pracodawca ma obowiązek poinformowania właściwego inspektora pracy o zatrudnianiu pracowników pracujących w nocy.
Wynagrodzenie za pracę w nocy
Za każdą godzinę pracy w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia ustalanego na podstawie przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Stawka godzinowa dodatku za pracę w nocy musi być ustalana dla każdego pracownika, w każdym miesiącu, oddzielnie. Wysokość stawki godzinowej określa się poprzez podzielenie kwoty najniższego wynagrodzenia przez liczbę godzin przypadających do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu.
Minimalna stawka wynagrodzenia za pracę w 2016 r. wynosi: 1850 zł. Pracownik wypracował w miesięcy wrześniu 16 godzin w porze nocnej. Ilość godzin do przepracowania we wrześniu 2016 wynosiła: 176 godzin zatem pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości: 2,10 zł za każdą godzinę pracy w porze nocnej czyli: 33,60 zł, zgodnie z wyliczeniem: (1.850 zł : 176 godz.) = 10,51 zł; 10,51 zł × 20% = 2,10 zł, 16 godzin x 2,10 zł = 33,60 zł.
Obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe mogą przewidywać wyższy dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nocnych niż obowiązujące przepisy Kodeksu pracy.
Dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje niezależnie od dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w nocy. Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych w porze nocnej uprawnia pracownika zarówno do dodatku za wypracowane nadgodziny jak i do dodatku za pracę w nocy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2016.1666 j.t.)
- Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U.2015.2008 j.t)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz.U.2015.1385)