W dniu 9 września 2016 r. wejdą w życie nowe przepisy dotyczące wynagrodzeń członków zarządów i rad nadzorczych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Zmiany prawdopodobnie spowodują w kolejnych latach obniżenie wynagrodzeń osób pełniących te funkcje.
Ustawa z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń niektórych osób pełniących funkcje w spółkach Skarbu Państwa, podpisana przez Prezydenta 26 lipca bieżącego roku („Nowa Ustawa”) wprowadza kilka istotnych zmian do dotychczasowych zasad wynagradzania i ograniczania wysokości wynagrodzeń kadry managerskiej najwyższego szczebla w tych spółkach. Ustawa uchyla i zastępuje niektóre przepisy ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, zwanej powszechnie ustawą kominową.
Do najistotniejszych zmian wynikających z Nowej Ustawy:
- zniesienie możliwości niestosowania ograniczeń wysokości wynagrodzeń wynikających z przepisów prawa w przypadku kontraktów managerskich,
- rozszerzenie grona podmiotów, do których mogą być stosowane ustawowe ograniczenia wysokości wynagrodzeń na wszystkie spółki, w których udziały ma Skarb Państwa
- modyfikacja widełek określających dopuszczalną wysokość wynagrodzeń kadry managerskiej
- wprowadzenie wytycznych dotyczących niektórych postanowień umów zawieranych z członkami organów zarządzających.
Polecamy produkt: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (wydanie II z dodatkiem specjalnym)
Kontrakty managerskie
Ustawa o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi w dotychczasowym brzmieniu przewidywała możliwość odejścia od stosowania jej przepisów i wynikających z nich ograniczeń wysokości wynagrodzeń. Dotyczyło to managerów, którzy świadczyli usługi w zakresie zarządzania w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i jednocześnie ustanowili zabezpieczenie osobowe lub rzeczowe ewentualnych roszeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy albo ubezpieczyli się na własny koszt od odpowiedzialności cywilnej powstałej w związku z zarządzaniem.
Nowe przepisy zlikwidują w całości możliwość stosowania takiego rozwiązania.
Ustawa nie będzie stosowana do tych umów z managerami, które obowiązują w chwili jej wejścia w życie. Jednocześnie podmioty uprawnione do wykonywania praw udziałowych w spółkach mają obowiązek podjąć działania w celu wdrożenia przepisów Nowej Ustawy najpóźniej do dnia odbycia zwyczajnego walnego zgromadzenia dotyczącego rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania zarządu z działalności spółki i sprawozdania finansowego za rok obrotowy rozpoczynający się w 2016 r.
Więcej podmiotów objętych ustawą
Dotychczasowe przepisy miały zastosowanie co do zasady do przedsiębiorstw państwowych, jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (j.s.t.), spółek, w których udział Skarbu Państwa lub j.s.t. przekracza 50% kapitału zakładowego albo liczby akcji, spółek, w których udział innych kontrolowanych przez Skarb Państwa bądź j.s.t. przekracza 50% kapitału zakładowego albo liczby akcji.
Nowa Ustawa zasadniczo zmienia stan rzeczy, ponieważ nakłada na podmioty reprezentujące Skarb Państwa, j.s.t. (lub ich związki), jak i na państwowe i komunalne osoby prawne (nazwane w ustawie „podmiotami uprawnionymi”), obowiązek podjęcia działań w celu wprowadzenia w spółce zasad wynagradzania członków organu zarządzającego i członków organu nadzorczego zgodnych z Nową Ustawą. Wykonanie tego obowiązku może nastąpić w szczególności poprzez doprowadzenie do głosowania nad przyjęciem projektów uchwał wprowadzających omawiane zasady.
Nowe widełki
Dotychczasowe przepisy określały w szczególności maksymalną wysokość wynagrodzenia osób objętych ustawą. W zależności od rodzaju zarządzanego podmiotu mogła to być np. sześciokrotność albo czterokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw).
Zgodnie z nowymi przepisami, wynagrodzenie członka organu zarządzającego obowiązkowo będzie składać się z części stałej i zmiennej.
Część stała będzie obliczana na postawie przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw i może wynosić do piętnastokrotności tego wynagrodzenia. Nowa ustawa wprowadza widełki określające wysokość wynagrodzenia stałego członka organu zarządzającego w zależności od dwóch z trzech następujących wskaźników dotyczących zarządzanej spółki: 1) wielkości średniorocznego zatrudnienia, 2) wysokości rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych, 3) sumy aktywów jej bilansu. W wyliczonych enumeratywnie przypadkach Nowa Ustawa wprowadzi możliwość stosowania wyższych wynagrodzeń, jednakże w każdym z takich przypadków podmiot uprawniony musi sporządzić pisemne uzasadnienie oraz opublikować je na stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej.
Część zmienna wynagrodzenia będzie zależała od tego w jakim stopniu członek organu zarządzającego wykona wyznaczone tzw. cele zarządcze. Ta część wynagrodzenia nie może przekroczyć 50% wynagrodzenia podstawowego członka organu zarządzającego, a w spółkach publicznych oraz w spółkach największych jest to pułap 100%.
Inne ważne zmiany
Nowa Ustawa określa także obligatoryjne elementy uchwały dotyczącej wysokości wynagrodzenia. Na przykład w umowie z członkiem organu zarządzającego długość okresu wypowiedzenia nie może przekraczać trzech miesięcy. Ponadto uchwała powinna określać, że członek organu zarządzającego nie będzie pobierał wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji w organach podmiotów zależnych od spółki, którą zarządza.
Polecamy serwis: Zlecenie
Nowe przepisy limitują także wysokość odprawy z tytułu rozwiązania albo wypowiedzenia umowy o świadczenie usług zarządzania, która nie może przekraczać trzykrotności stałej części wynagrodzenia przy założeniu, że funkcja pełniona była przez co najmniej 12 miesięcy przed rozwiązaniem umowy.
Ograniczeniom będzie podlegało również stosowanie klauzul / umów o zakazie konkurencji, dotyczących okresu po zakończeniu współpracy pomiędzy członkiem organu zarządzającego a spółką. W szczególności w nowym stanie prawnym okres zakazu konkurencji nie będzie mógł przekraczać sześciu miesięcy i jednocześnie ograniczenie takie będzie mogło być stosowane tylko w przypadku osób pełniących funkcje w zarządzie spółki przez co najmniej trzy miesiące.
Zgodnie z przepisami przejściowymi nowej ustawy podmioty uprawnione do wykonywania praw udziałowych w spółkach mają obowiązek podjąć działania w celu wdrożenia przepisów Nowej Ustawy najpóźniej do dnia odbycia zwyczajnego walnego zgromadzenia dotyczącego rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania zarządu z działalności spółki i sprawozdania finansowego za rok obrotowy rozpoczynający się w 2016 r.
Nowa Ustawa niewątpliwie przyczyni się do ujednolicenia zasad wynagradzania osób pełniących funkcje w organach zarządzających i nadzorujących spółek, w których udziały albo akcje ma Skarb Państwa lub j.s.t. Nowe reguły wynagradzania są dość transparentne, co można uznać za zaletę tej regulacji. Z drugiej jednak strony w niektórych przypadkach nawet maksymalne wynagrodzenie przewidziane ustawą może być poniżej albo znacznie poniżej rynkowego standardu wynagradzania managerów firm z danego sektora.
Dołącz do nas na Facebooku!