Przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy
Wskazać należy, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) „za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych”. Z kolei zgodnie z przepisem art. 12 ust. 4 updof „za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy”.
Zawarta w niniejszym przepisie definicja przychodów ze stosunku pracy ma charakter otwarty, a wskazane w niej poszczególne rodzaje wypłat i świadczeń składających się na pojęcie przychodu ze stosunku pracy (a także stosunków pokrewnych) nie zostały wyliczone w sposób enumeratywny.
Polecamy również serwis: Składniki wynagrodzenia
Świadczenie otrzymywane wyłącznie przez pracownika
Odwołując się do ogólnych kryteriów określających przychód ze stosunku pracy, jakie pojawiają się w orzecznictwie, wskazać trzeba na podstawową zasadę, zgodnie z którą o tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy (i innych stosunków wymienionych w art. 12 ust. 1 updof), decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik w rozumieniu ust. 4 tego artykułu, czy także inna osoba nie związana aktualnie lub w przeszłości z pracodawcą. A zatem dla uznania określonego przysporzenia za przychód ze stosunku pracy nie jest konieczne, aby osoba, na rzecz której jest ono dokonywane, aktualnie w momencie wypłaty pozostawała w stosunku pracy. Przychodami takimi będą również wypłaty dokonywane przez pracodawcę z tytułu łączącej go dawniej z pracownikiem umowy o pracę. W orzecznictwie przyjmuje się także, iż co do zasady nie jest ważne, czy pracodawca pokrywa wypłatę tych świadczeń ze środków własnych czy też pośrednio poprzez zapewnienie wypłaty tych świadczeń ze źródeł bezpośrednio z pracodawcą niezwiązanych.
Zobacz również: Wynagrodzenie minimalne 2013 - praktyczne skutki podwyższenia
Przychód ze stosunku pracy - przykłady
Analiza przepisu art. 12 ust. 1 updof prowadzi do wniosku, że przychodem ze stosunku pracy lub stosunków pokrewnych o charakterze pieniężnym będą zatem w szczególności:
- wynagrodzenia zasadnicze,
- wynagrodzenia za godziny nadliczbowe,
- różnego rodzaju dodatki (np. funkcyjny, za wysługę lat, za pracę w porze nocnej),
- świadczenia o charakterze nagrody lub premii (zarówno te o charakterze incydentalnym i uznaniowym, jak i szczegółowo określone w układach zbiorowych pracy bądź innych przepisach zakładowych),
- ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
- wszelkie inne kwoty wypłacane pracownikowi lub stawiane do jego dyspozycji, jak np. odprawy z tytułu tzw. zwolnień grupowych, odprawa emerytalna, odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia, odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów o zakazie konkurencji za powstrzymywanie się od działań konkurencyjnych w trakcji trwania stosunku pracy, oraz po jego ustaniu.
Zadaj pytanie: Forum Kadry - ZUS i Płace
Przychodami ze stosunku pracy (i pokrewnych) będą również świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, np. w sytuacji, gdy pracownik korzysta z danego rodzaju usługi, natomiast odpłatność za nią ponosi podmiot zatrudniający, bądź gdy co prawda, opłaca sam korzystanie z określonego świadczenia, lecz następnie pracodawca zwraca mu wydatkowane z tego tytułu kwoty. (por. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, „Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komentarz”, Warszawa 2005 r.).