W okresie wypowiedzenia umowy o pracę Państwa pracownik będzie miał prawo do minimalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości odpowiedniej do posiadanego okresu zatrudnienia. Zakładając, że oprócz zatrudnienia w charakterze pracownika młodocianego pracownik nie legitymuje się innymi okresami, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, pracownik ma prawo do wynagrodzenia w wysokości nie niższej niż 80% obowiązującego minimalnego wynagrodzenia, tj. 1108,80 zł (1386 zł x 80%).
UZASADNIENIE
Młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat (art. 190 Kodeksu pracy). Pracowników młodocianych można zatrudniać w celu przygotowania zawodowego albo przy wykonywaniu lekkich prac.
Przepisy dotyczące pracowników młodocianych przewidują dwie formy przygotowania zawodowego:
- naukę zawodu – jest to forma przygotowania zawodowego mająca na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego robotnika lub czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu oraz dokształcanie teoretyczne,
- przyuczenie do wykonywania określonej pracy – forma przygotowania zawodowego mająca na celu przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze robotnika przyuczonego, która może dotyczyć wybranych prac związanych z nauką zawodu wymienionego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.
Nauka zawodu trwa nie krócej niż 24 miesiące i nie dłużej niż 36 miesięcy (z możliwością przedłużenia lub skrócenia, nie dłużej jednak niż o 12 miesięcy, w sytuacjach przewidzianych w § 12 rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych...). Natomiast przyuczenie młodocianego do wykonywania określonej pracy może trwać od 3 do 6 miesięcy (§ 6 i 15 wymienionego rozporządzenia).
Pracownik, o którym mowa w pytaniu, był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, które – jak wynika z podanych informacji – miało charakter nauki zawodu.
Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności:
- rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
- sposób dokształcania teoretycznego,
- wysokość wynagrodzenia.
Co do zasady, umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego należy zawierać na czas nieokreślony. Tylko w sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia w celu nauki zawodu większą liczbę młodocianych niż to wynika z jego potrzeb, może zawierać z nimi umowy o pracę na czas określony, jednak nie krótszy niż obejmujący okres kształcenia.
Przepisy prawa pracy nie określają, jak należy traktować umowę w celu przygotowania zawodowego po uzyskaniu przez młodocianego stosownego przygotowania zawodowego. W doktrynie prawa pracy można w tej kwestii spotkać odmienne koncepcje.
Zgodnie z pierwszą z nich, umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego nie jest umową terminową, określa ona bowiem czas trwania przygotowania zawodowego, a nie czas trwania umowy o pracę. Okres przygotowania zawodowego jest czasowym wycinkiem umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Po osiągnięciu celu umowy w postaci zdobycia przez młodocianego przygotowania zawodowego, umowa o pracę jest kontynuowana w przekształconej za zgodą stron formie, jako umowa na czas nieokreślony. W tej sytuacji strony powinny niezwłocznie uaktualnić treść łączącego je stosunku pracy.
Zgodnie z odmiennym poglądem, po upływie okresu przygotowania zawodowego dalsze zatrudnianie młodocianego wymaga zawarcia z nim umowy o pracę na ogólnych zasadach.
Młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale:
- w pierwszym roku nauki – nie mniej niż 4% tego wynagrodzenia,
- w drugim roku nauki – nie mniej niż 5% tego wynagrodzenia,
- w trzecim roku nauki – nie mniej niż 6% tego wynagrodzenia.
Nowa wysokość wynagrodzenia obowiązuje przez 3 miesiące począwszy od trzeciego miesiąca każdego kwartału.
Wynagrodzenie w wysokości co najmniej 4% przeciętnego wynagrodzenia przysługuje również młodocianemu odbywającemu przyuczenie do wykonywania określonej pracy.
Ustawodawca w odmienny sposób ukształtował zasady wynagradzania pracowników młodocianych. Jednak te zasady mają zastosowanie wyłącznie w okresie przygotowania zawodowego.
WAŻNE!
Od dnia następnego po dniu ukończenia nauki do byłego pracownika młodocianego należy stosować przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu.
Okres przygotowania zawodowego Państwa pracownika upłynie w sierpniu. Wtedy pracownik przestanie być pracownikiem młodocianym. Od tego czasu będą obowiązywać go przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę stanowi, że wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia. W 2011 r. jest to kwota 1386 zł, jednak z zastrzeżeniem, iż wynagrodzenie pracownika w okresie pierwszego roku jego pracy nie może być niższe niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2011 r. – 1108,80 zł (1386 zł × 80%).
Istotne jest przy tym, że do okresu pierwszego roku pracy, o którym mowa, należy wliczać wszystkie okresy, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego (art. 6 ust. 1–3 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu).
WAŻNE!
Okresu przygotowania zawodowego nie należy uwzględniać ustalając, czy pracownik ma prawo do minimalnego wynagrodzenia w wysokości 80% czy 100% stawki ustawowej.
Oznacza to, że mimo iż Państwa pracownik po zakończeniu przygotowania zawodowego legitymuje się kilkuletnim okresem zatrudnienia pracowniczego w charakterze pracownika młodocianego, to w razie braku innego – co najmniej rocznego – stażu pracy należy go uznać za osobę w pierwszym roku pracy. Zatem od dnia utraty statusu pracownika młodocianego obowiązujące go minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1108,80 zł.
Gdyby jednak udokumentował on inne okresy składkowe – np. okresy prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, jeśli z tego tytułu były opłacane składki, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych czy stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego – i jego łączny staż będzie nie krótszy niż rok, od lipca br. będzie miał prawo do miesięcznego wynagrodzenia w wysokości nie niższej niż 1386 zł.
Podstawa prawna
- § 1, § 6, § 9, § 12, § 15 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60, poz. 278 ze zm.),
- art. 6 ust. 1–3 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.),
- art. 190–206 Kodeksu pracy.