Nauczyciel akademicki ma zagwarantowane prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 36 dni roboczych w ciągu roku, które powinien wykorzystać w okresie wolnym od zajęć dydaktycznych w przerwie zimowej i letniej (ustawa z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym).
Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego nauczyciel akademicki uzyskuje w ostatnim dniu poprzedzającym letnią przerwę w zajęciach dydaktycznych, natomiast prawo do drugiego i dalszych urlopów – z początkiem każdego następnego roku kalendarzowego.
W okresie urlopu nauczyciel akademicki otrzymuje wynagrodzenie, takie jakie otrzymywałby, gdyby w tym czasie pracował. Jednak zmienne składniki tego wynagrodzenia są obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Jeżeli zatrudnienie trwało krócej, to przeciętne wynagrodzenie oblicza się z całego okresu zatrudnienia z uwzględnieniem stawek obowiązujących w okresie urlopu. W wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nauczyciela akademickiego uwzględnia się wszystkie składniki wynagrodzenia zaliczane do wynagrodzeń.
Do wynagrodzenia urlopowego nie wlicza się jedynie składników o charakterze nieperiodycznym, takich jak:
- nagrody jubileuszowe i inne,
- wynagrodzenia za recenzje,
- odprawy,
- ekwiwalenty,
- odszkodowania.
Ustalenie podstawy wynagrodzenia
Szczegółowe zasady ustalania tego wynagrodzenia oraz ekwiwalentu za urlop zawierają przepisy rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz ekwiwalentu pieniężnego za okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego nauczycieli akademickich.
W podstawie wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego nauczyciela akademickiego nie uwzględnia się otrzymywanych przez niego wypłat, takich jak:
- jednorazowe lub nieperiodyczne wynagrodzenia za wykonanie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie (w tym za recenzje),
- wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
- wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego,
- ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego,
- nagrody jubileuszowe,
- nagrody rektora lub ministra przyznawane nauczycielom zatrudnionym w uczelni wojskowej, uczelni służb państwowych, uczelni artystycznej, uczelni morskiej lub uczelni medycznej,
- odprawy emerytalne lub rentowe,
- dodatkowe wynagrodzenie roczne,
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- wynagrodzenie i odszkodowanie przysługujące nauczycielowi akademickiemu w razie rozwiązania stosunku pracy.
Aby ustalić wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, należy wyliczyć wynagrodzenie za jeden dzień urlopu w części ustalonej na podstawie składników wynagrodzenia określonych w stawkach miesięcznych w stałej wysokości. Wynagrodzenie to oblicza się, dzieląc sumę składników przysługujących w miesiącu wykorzystywania urlopu przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca. Tak obliczone wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych przypadających w trakcie urlopu wypoczynkowego (§ 5 ust. 1 rozp.). Następnie należy ustalić wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego w części ustalonej na podstawie zmiennych składników wynagrodzenia. Tę część oblicza się, dzieląc podstawę wymiaru (ustalanego zgodnie z § 3 i 4 rozp.) przez 251 dni. Jeżeli nauczyciel akademicki jest zatrudniony krócej niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru dzieli się przez liczbę dni roboczych przypadających w okresie jego zatrudnienia. Tak obliczone wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego mnoży się przez liczbę dni tego urlopu (§ 5 ust. 2 rozp.). Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy nauczyciela akademickiego stanowi sumę wynagrodzenia w części ustalonej na podstawie składników wynagrodzenia określonych w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz wynagrodzenia w części ustalonej na podstawie zmiennych składników wynagrodzenia (§ 6 rozp.).
Do zmiennych składników wynagrodzenia zalicza się:
- wynagrodzenie za pracę w godzinach ponadwymiarowych,
- dodatek za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych,
- dodatkowe wynagrodzenie, o którym mowa w przepisach o wynagradzaniu nauczycieli akademickich.
Przykład
Adiunkt posiadający stopień doktora prowadzący zajęcia ze studentami z kinezyterapii na Uniwersytecie Medycznym otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5000 zł i dodatek stażowy w wysokości 750 zł. Udzielono mu 25 dni urlopu w okresie od 3 sierpnia do 4 września 2009 r. Ponadto nauczyciel pracował w godzinach ponadwymiarowych od października 2008 r. do maja 2009 r. i z tego tytułu otrzymał wynagrodzenie odpowiednio: październik – 800 zł, listopad – 800 zł, grudzień – 550 zł, styczeń – 800 zł, luty – 450 zł, marzec – 950 zł, kwiecień – 700 zł, maj – 800 zł. Ponadto w lipcu wypłacono mu wynagrodzenie za opiekę nad pracami licencjackimi i magisterskimi w wysokości 2150 zł.
Wynagrodzenie za urlop ustalono mu w następujący sposób:
● wynagrodzenie z sierpnia ustalane ze stałych składników dzielimy przez 20 (liczba dni pracy w sierpniu 2009 r.):
5000 zł + 750 = 5750 : 20 = 287,50 zł
25 dni x 287,50 zł = 7187,50 zł
● wynagrodzenie ze zmiennych składników wynagrodzenia:
800 zł + 800 zł + 550 zł + 800 zł + 450 zł + 950 zł + 700 zł+ 800 zł = 5850 (godz. ponadwymiarowe) + 2150 zł = 8000 zł
8000 zł : 251 = 31,87 zł
31,87 zł x 25 = 796,75 zł
● wynagrodzenie za urlop ze stałych i zmiennych składników:
7187,50 zł + 796,75 zł = 7984,25 zł.
Podstawę wymiaru ustala się ponownie, jeżeli zasady wynagradzania lub wysokość stawek wynagrodzenia, w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, uległy zmianie przed rozpoczęciem przez nauczyciela akademickiego urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu. W sytuacji gdy nauczyciel akademicki jest zatrudniony krócej niż 12 miesięcy, podstawę wymiaru dzieli się przez liczbę dni roboczych przypadających w okresie jego zatrudnienia. Tak obliczone wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego mnoży się przez liczbę dni tego urlopu.
Podstawa prawna:
- ustawa z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (DzU z 2005 r. nr 164, poz. 1365 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz ekwiwalentu pieniężnego za okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego nauczycieli akademickich (DzU nr 203, poz. 1499 ze zm.).