RADA
Podstawą wynagrodzenia dla biegłego jest postanowienie prokuratora i nie wynika ono z uzgodnień umownych. W związku z tym do wynagrodzenia biegłego nie powinni Państwo stosować przepisów o zryczałtowanym podatku, niezależnie od wartości tego wynagrodzenia.
UZASADNIENIE
Wynagrodzenie, jakie uzyskuje biegły za czynności zlecone mu przez organ władzy, administracji państwowej, samorządowej, sąd lub prokuratora, zalicza się do przychodów ze źródła - działalność wykonywana osobiście. Do 31 grudnia 2008 r. było jasne, że są to przychody opodatkowane zgodnie ze skalą podatkową. Od wypłat dokonywanych w trakcie roku podatkowego płatnik (np. sąd) pobierał zaliczkę na podatek w wysokości 19%, ustalając podstawę opodatkowania jako dochód, czyli przychód pomniejszony o zryczałtowane (20%) koszty uzyskania przychodów.
Od 1 stycznia 2009 r. niektóre przychody z działalności wykonywanej osobiście płatnik opodatkowuje 18% podatkiem zryczałtowanym bez potrącania zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów.
Taki sposób naliczenia podatku dotyczy sytuacji, kiedy kwota należności nie przekracza 200 zł. Zasada ta odnosi się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, wymienionych w art. 13 pkt 2, pkt 5-9 ustawy o pdof. Przychody biegłych zostały wymienione w art. 13 pkt 6 ustawy o pdof, a to oznacza, że zostały objęte zakresem przepisu nakazującego pobieranie podatku zryczałtowanego, gdy wartość należności nie przekracza 200 zł.
Jednak nie w każdej sytuacji od wynagrodzenia biegłego należy pobrać 18% podatek zryczałtowany, a nie zaliczkę na podatek (od 2009 r. wynoszącą 18%) na ogólnych zasadach, jakie obowiązywały w odniesieniu do wszelkich należności tego rodzaju do końca 2008 r.
Podatek zryczałtowany ma zastosowanie wówczas, gdy są spełnione jednocześnie cztery warunki:
- przychód uzyskany przez podatnika jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście, wymienionym w jednym z punktów art. 13, a mianowicie pkt 2, pkt 5-9 updof,
- suma należności nie przekracza miesięcznie kwoty 200 zł,
- suma należności została określona w umowie lub w umowach,
- umowa, umowy nie zostały zawarte z osobą będącą jednocześnie pracownikiem zleceniodawcy.
Problem z naliczeniem podatku od wynagrodzenia dla biegłego w wysokości nieprzekraczającej 200 zł dotyczy tego, co jest podstawą naliczenia tego wynagrodzenia. Jeśli z biegłym została zawarta umowa (np. zlecenia, o dzieło), to nie ma wątpliwości, że od takiego wynagrodzenia należy pobrać 18% zryczałtowany podatek. Jeżeli natomiast nie można uznać, że takie wynagrodzenie wynika z umowy cywilnej, zastosowanie mają zasady ogólne naliczenia podatku. Oznacza to, że nawet jeśli wartość wynagrodzenia nie przekracza 200 zł, to płatnik pobiera od niego 18% zaliczkę na podatek. Podstawę opodatkowania stanowi w tym przypadku dochód pomniejszony o 20% koszty uzyskania przychodów.
Podstawą do należnego u Państwa wynagrodzenia dla biegłego jest postanowienie prokuratora. To oznacza, że zlecenie ekspertyzy nie wynika z umowy cywilnoprawnej. Dlatego podatek od wynagrodzenia biegłych powinni Państwo naliczać na ogólnych zasadach - przychód pomniejszyć o koszty i wyliczyć 18% podatek.
Podobnie jest w przypadku biegłych sądowych. Biegli sądowi, tak jak biegli wykonujący pracę na zlecenie prokuratora, wykonują prace zlecone na podstawie powołania przez sąd, a nie na podstawie umowy cywilnej.
Podstawa prawna
- art. 30 ust. 1 pkt 5a, art. 41 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
- Niewątpliwie stosunek łączący sąd orzekający i biegłego jest stosunkiem procesowym, a nie cywilnoprawnym. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 27 marca 2008 r., I SA/OL 62/2008)
- Nie powinno przy tym budzić wątpliwości, iż pewne grupy podmiotów osiągające przychody, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przychody biegłych ujęto w pkt 6) są wyłączone spod możliwości względnie swobodnego ułożenia swoich stosunków prawnych ze zlecającym. Dotyczyć to będzie właśnie osób, którym organy władzy publicznej zlecają wykonanie określonych czynności, w tym także biegłych sądowych. Z uwagi też na pozycję procesową takich osób jak biegły sądowy, do stosunku prawnego między np. sądem a biegłym nawiązanego na skutek powołania tego biegłego nie mogą odnosić się ogólne zasady odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności wynikające z przepisów prawa cywilnego dotyczących zobowiązań. (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 17 kwietnia 2007 r., I SA/Go 1270/2006)