Zmiana czasu letniego 2018
Ustawa z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej określa czas urzędowy na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Jest nim czas środkowoeuropejski albo czas letni środkowoeuropejski w okresie od jego wprowadzenia do odwołania. W świetle art. 3 ustawy Prezes Rady Ministrów wprowadza i odwołuje czas letni w drodze rozporządzenia. Ustala na okres co najmniej jednego roku kalendarzowego dokładne daty wprowadzenia lub odwołania czasu letniego.
Zgodnie z powyższym w § 2 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021 określone zostały dokładne daty wprowadzenia i odwołania czasu letniego, poczynając od 2017 i kończąc na 2021 r. W 2018 r. czas letni odwołuje się dnia 28 października o godzinie 3:00. Zmiany czasu dokonuje się poprzez przesunięcie wskazań zegarów z godziny 3:00 na godzinę 2:00.
Praca w nocy 27-28 października 2018
Pracownicy, którzy będą wykonywali pracę zgodnie z harmonogramem czasu pracy w nocy z 27 na 28 października 2018 r. przepracują de facto o jedną godzinę dłużej. Dwa razy będą wykonywali pracę w godzinach 2:00-3:00. Pracownik otrzymuje za dodatkową godzinę pracy wynagrodzenie. Gdyby dodatkowa godzina pracy stanowiła dla danego pracownika godzinę nadliczbową, wówczas rekompensuje się mu ponadwymiarowy czas pracy czasem wolnym bądź dodatkiem 100% do wynagrodzenia.
Polecamy: Dokumentacja kadrowa. Nowe zasady prowadzenia i przechowywania.
Zmiana czasu letniego na zimowy stanowi wyjątek od zakazu planowania pracy w godzinach nadliczbowych przez pracodawcę. Zmiana czasu jest bowiem niezależna od pracodawcy.
Czas wolny lub dodatek do wynagrodzenia za nadgodzinę
Zgodnie z art. 1512 Kodeksu pracy pracodawca w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych udziela na pisemny wniosek pracownika czasu wolnego od pracy. Czyni to w wymiarze odpowiadającym wymiarowi nadgodzin. W przypadku zmiany czasu letniego na zimowy będzie to jedna godzina. Drugą możliwością zrekompensowania nadgodzin jest udzielenie czasu wolnego bez wniosku pracownika najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego. W tej sytuacji pracodawca przyznaje wolne w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Oznacza to, że w zamian za przepracowanie dodatkowej godziny, pracownik powinien otrzymać 1,5 godziny wolnego od pracy. Co istotne nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
Gdyby pracodawca nie był w stanie oddać pracownikowi wolnego w zamian za nadgodziny, zobowiązany jest do wypłaty za dodatkowy czas przepracowany przez pracownika wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100%. Taki dodatek należy się bowiem za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy.
Kodeks pracy przewiduje dwie wysokości dodatków z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Za taką pracę (oprócz normalnego wynagrodzenia) przewiduje się dodatek w wysokości:
- 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: w nocy; w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy; w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony powyżej.
W zakładzie pracy pracownicy wykonują pracę w systemie zmianowym. Trzecia zmiana to praca w godz. 22:00-6:00. Pracownicy zgodnie z rozkładem czasu pracy będą pracować w nocy z 27 na 28 października 2018 r. Zmiana czasu spowodowała faktyczne wykonywanie pracy przez 9 godzin. Dodatkową godzinę pracy uważa się za godzinę nadliczbową. W związku z tym pracownik może liczyć na otrzymanie czasu wolnego bądź wynagrodzenia powiększonego o dodatek w wysokości 100%.
Praca w porze nocnej
W świetle art. 1517 Kodeksu pracy pora nocna to 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Pracodawca określa dokładny przedział pory nocnej dla swojego zakładu pracy w regulaminie pracy bądź informacji o warunkach zatrudnienia. Ustawodawca określił, kiedy mamy do czynienia z pracą w nocy:
- rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy między 21:00 a 7:00 lub
- co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na te godziny.
Za pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia. Oznacza to, że pracownik wykonujący pracę w nocy z 27 na 28 października 2018 r. w wymiarze 9 godzin otrzyma oprócz rekompensaty z tytułu pracy nadliczbowej także dodatek z tytułu pracy w nocy.
Dodatek za pracę w nocy
Pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli pracownicy wykonują pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy dodatek może zostać zastąpiony ryczałtem. Wysokość ryczałtu równa się przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.
Pracodawca określił w regulaminie pracy porę nocną między godziną 22:00 a 6:00. Pracownik zgodnie z rozkładem czasu pracy rozpoczął pracę w nocy z 27 na 28 października 2018 r. o godz. 23:00 a zakończył o godz. 7:00. W związku ze zmianą czasu zamiast 8 godzin przepracował 9. Przysługuje mu więc czas wolny za dodatkową godzinę pracy bądź dodatek do wynagrodzenia w wysokości 50% (50% zamiast 100%, gdyż ostatnia godzina pracy nie obejmuje już pory nocnej) oraz dodatek za pracę w nocy za 8 godzin.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018, poz. 917)
Ustawa z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dziennik Ustaw rok 2004 nr 16 poz. 144)
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2016 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2017–2021 (Dziennik Ustaw rok 2016 poz. 1833)