Pracownik powracający do pracy z urlopu wychowawczego powinien zostać dopuszczony do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, wówczas powinien on wykonywać pracę na stanowisku równorzędnym lub innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. Jednak w takiej sytuacji jego wynagrodzenie powinno być nie niższe od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.
Wynagrodzenie na tym samym stanowisku
Pracownik, posiadający co najmniej 6-miesięczny staż pracy, ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Pracownik, korzystający z urlopu wychowawczego, może w każdym czasie zrezygnować z niego i podjąć pracę.
Pracodawca ma obowiązek dopuszczenia pracownika wracającego z urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem (art. 1864 k.p.). Jeżeli np. stanowisko pracy pracownika zostało zlikwidowane, pracodawca ma prawo powierzyć pracownikowi pracę na stanowisku równorzędnym lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, bez konieczności dokonywania wypowiedzenia zmieniającego. Jak należy rozumieć pojęcie „stanowisko odpowiadające kwalifikacjom zawodowym pracownika”? Wydaje się, że inne stanowisko będzie odpowiadać kwalifikacjom pracownika, jeżeli wykonywana na nim praca będzie zgodna z wykształceniem pracownika lub będzie odpowiadała jego doświadczeniu zawodowemu.
Pracownik po powrocie z urlopu jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia, które nie może być niższe od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Istotne jest więc, jakie wynagrodzenie przysługiwałoby pracownikowi w dniu jego powrotu do pracy na tym stanowisku, a nie, jakie wynagrodzenie otrzymywał pracownik przed urlopem.
W wyroku z 29 stycznia 2008 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że podstawą określenia wysokości wynagrodzenia pracownika powracającego do pracy po urlopie wychowawczym nie jest wynagrodzenie pobierane przez niego przed urlopem, lecz wynagrodzenie przysługujące w dniu podjęcia pracy na stanowisku, które zajmował przed urlopem.
Oznacza to, że pracownik, który był zatrudniony na określonym stanowisku pracy, po powrocie z urlopu wychowawczego powinien otrzymać takie wynagrodzenie, jakie otrzymuje w dniu jego powrotu do pracy inny pracownik zatrudniony na stanowisku pracy zajmowanym przez niego przed urlopem lub zatrudniony na stanowisku równorzędnym lub innym stanowisku pracy.
Przykład
Pracownica po trwającym 2 lata urlopie wychowawczym zgłosiła swój powrót do pracy. Przed urlopem zajmowała stanowisko konsultanta i pobierała wynagrodzenie w wysokości 2800 zł brutto. Jej koleżanka zatrudniona na tym samym stanowisku początkowo z takim samym wynagrodzeniem jak pracownica cały czas wykonywała swoją pracę i w każdym kolejnym roku pracy otrzymywała podwyżkę wynagrodzenia o 300 zł brutto. Jednocześnie pracodawca w tym czasie wprowadził dla osób zatrudnionych na stanowisku konsultanta stałą miesięczną premię w wysokości 25% wynagrodzenia. Po powrocie pracownicy z 2-letniego urlopu wychowawczego jej koleżanka na zajmowanym stanowisku konsultanta otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 3400 zł brutto i przysługiwała jej premia miesięczna w wysokości 25% wynagrodzenia. Pracodawca musi zatem zatrudnić pracownicę powracającą z urlopu wychowawczego na stanowisku konsultanta lub równorzędnym stanowisku z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub innym stanowisku odpowiadającym jej kwalifikacjom, z wynagrodzeniem 3400 zł brutto oraz miesięczną premią w wysokości 25%.
Ustalenie wynagrodzenia a likwidacja stanowiska pracy
Jakie wynagrodzenie powinien otrzymać pracownik powracający z urlopu wychowawczego, gdy jego stanowisko pracy zostało zlikwidowane z powodu np. przechodzenia zakładu pracy na nowe technologie i żaden inny pracownik danej pracy już nie wykonuje?
W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany zatrudnić pracownika na stanowisku równorzędnym lub innym odpowiadającym jego kwalifikacjom z wynagrodzeniem, jakie otrzymują pracownicy o podobnych kwalifikacjach zawodowych, zatrudnieni na równorzędnych lub innych stanowiskach pracy. Wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od tego, jakie otrzymywał na stanowisku zajmowanym przed urlopem wychowawczym.
Przykład
Pracownica zatrudniona w dużym zakładzie produkującym ciastka przebywała przez 3 lata na urlopie wychowawczym. Przed urlopem zatrudniona była na stanowisku pakowacza ciastek z taśmy produkcyjnej do pudełek z wynagrodzeniem 1900 zł brutto. W czasie przebywania pracownicy na urlopie zakład został zmodernizowany w takim zakresie, że osoby stojące przy taśmie zastąpiła maszyna pakująca.
Pracodawca chce skierować pracownicę do innej pracy, odpowiadającej jej kwalifikacjom – do pakowania ciastek w kartony przeznaczone do rozwożenia do sklepów. Taką samą pracę wykonuje również 3 innych pracowników za wynagrodzeniem 2600 zł brutto + premia kwartalna w wysokości 30% wynagrodzenia. Czy pracownica powinna po powrocie otrzymać takie wynagrodzenie jak przed urlopem (tj. 1900 zł brutto), czy pracodawca powinien ją zatrudnić za wynagrodzeniem, jakie otrzymują pozostali pakowacze ciastek do kartonów?
Wynagrodzenie pracownicy powracającej z urlopu wychowawczego pracodawca jest zobowiązany ustalić na poziomie wynagrodzenia trzech pozostałych pracowników – pakowaczy ciastek, czyli pracownica powinna otrzymywać 2600 zł brutto + premia kwartalna w wysokości 30%.
WAŻNE!
Ochrona trwałości stosunku pracy pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym rozpoczyna się od dnia złożenia przez pracownika wniosku o urlop wychowawczy i kończy się z chwilą zakończenia urlopu i powrotu pracownika do pracy. Oznacza to, że nie ma przeszkód prawnych, aby pracodawca w dniu powrotu pracownika z urlopu wychowawczego wypowiedział mu umowę o pracę.
Podstawa prawna:
- art. 1864 Kodeksu pracy.
Orzecznictwo:
- wyrok SN z 29 stycznia 2008 r. (II PK 143/07, OSNP 2009/5–6/67).